Morgunblaðið - 10.10.2019, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. OKTÓBER 2019
SKECHERS ENERGY DÖMUSKÓR MEÐ MEMORY FOAM INNLEGGI.
STÆRÐIR 36-41.
DÖMUSKÓR
13.995
þess að leysa vandamál sem við
glímum allar við,“ segja þær og vísa
þar til stofnunar hóps kvenna sem
gengur undir nafninu Konur fram-
tíðarinnar, (Syrian Women of the
Future Committee).
„Við ræðum málefni kvenna og
ekki síst flóttakvenna. Hvernig okk-
ur gengur að koma okkur fyrir í tyrk-
nesku samfélagi og reynum að styðja
hver aðra. Meðal þess sem við höfum
tekið fyrir eru fjármál og staða okkar
sem kynverur. Við ræðum um börn
okkar, vinnu þeirra, skólakerfið og
hvernig hægt að er að koma í veg fyr-
ir að börn séu gefin í hjónabönd,“
segir Hind. Þær segja að í upphafi
hafi aðeins örfáar konur mætt á
fundina en í dag hafa kvennafund-
irnir sprengt húsnæðið utan af sér.
Hind kom til Tyrklands fyrir
þremur árum en flóttinn frá Homs
var miklu lengri. „Við fórum frá
Homs þar sem ástandið var óbæri-
legt þar. Stöðugar árásir sem héldu
fyrir okkur vöku allar nætur og börn-
in voru svo skelfingu lostin að þau
voru að missa vitið.“
Hind og fjölskylda hennar fóru
fyrst til Raqqa og bjuggu þar í ár.
Þegar sýrlenski stjórnarherinn hóf
loftárásirnar á borgina flúðu þau til
Idlib og voru þar í átta mánuði. „En
þá hófust loftárásirnar þar og ekkert
annað í boði en að forða sér að nýju,“
segir Hind. Hluta leiðarinnar fóru
þau fótgangandi og síðasti spölurinn
var 12 tíma ganga yfir fjöll en þau
komu með ólöglegum hætti yfir
landamæri Tyrklands. Um sjöttu til-
raun þeirra var að ræða. Í tæpt ár
voru þau í Reyhanlı, sem er bær í
Hatay-héraði, skammt frá landa-
mærum Sýrlands. Fyrir tveimur ár-
um komu þau til Gaziantep og hafa
verið þar síðan þá.
„Ríkis íslams réð ríkjum þegar við
vorum í Raqqa og við urðum að hylja
okkur algjörlega og fara eftir öllu
sem þeir sögðu. Þetta var ömurlegur
tími og dóttir mín sem var sjö ára á
þessum tíma varð einnig að hylja sig
frá toppi til táar. Við urðum báðar að
vera svartklæddar, alltaf. Mjög al-
gengt var að vígamenn Ríkis íslams
tækju dætur okkar og kvæntust
þeim þrátt fyrir að þær væru á
barnsaldri. Við foreldrarnir höfðum
ekkert um þetta að segja,“ segir
Hind þegar hún lýsir lífi Sýrlendinga
á stríðstímum.
Að hennar sögn flúðu þau Homs
ásamt fleirum úr fjölskyldu hennar
og héldu þau hópinn allt þangað til
þau komu til Idlib. „Þau eru lokuð
þar inni enn þá. Eins og staðan er
núna er ekki möguleiki fyrir þau að
flýja,“ segir Hind.
Líkt og fram hefur komið í fréttum
er Idlib er í herkví stjórnarhersins
sem situr um uppreisnarmennina
sem stjórna héraðinu. Stöðugar árás-
ir eru gerðar á héraðið og hefur
stjórnarherinn, með stuðningi Rússa,
drepið yfir eitt þúsund almenna
borgara í Idlib síðustu fjóra mánuði.
Heldur hefur dregið úr loftárásum
frá því vopnahlé var samþykkt í lok
ágúst en þess í stað hefur aukin
áhersla verið lögð á landhernað.
Íbúar Idlib eru um þrjár milljónir
talsins, þar af helmingur börn. Loft-
árásir stjórnarhersins og Rússa hafa
meðal annars beinst að sjúkrahúsum,
skólum, bakaríum og öðrum mikil-
vægum innviðum samfélagsins.
Hundruð þúsunda íbúa sofa undir
berum himni í Idlib án aðgangs að
rennandi vani og salernum. Margar
konur velja frekar að ganga í allt að
20 mínútur í myrki til þess að létta á
sér í skjóli í stað þess að nota sam-
eiginlega kamra þar sem þær eru í
hættu á kynferðislegu ofbeldi og
áreitni.
Hind og eiginmaður hennar eiga
þrjú börn en Khetam og eiginmaður
hennar eiga fjórar dætur. Þær eru
báðar atvinnulausar og eiginmenn
þeirra líka. Þar sem þau eru öll kom-
in yfir fertugt er mjög erfitt fyrir þau
að fá vinnu. „Maðurinn minn er raf-
magnsverkfræðingur en það er enga
vinnu að fá fyrir hann vegna þess að
við erum í öðru landi en okkar eigin
og því er ekki hægt að byggja á fyrri
sögu á vinnumarkaði,“ segir Khetam.
Hann er líka kominn yfir fimmtugt
„En þá hófust loftárásirnar“
 Sýrlenskar flóttakonur deila svipaðri sorg og gleði í nýjum heimkynnum  Ástandið í Idlib er svo
skelfilegt að þær treysta sér ekki til að ræða það  Samstaða kvenna framtíðarinnar í Tyrklandi
M
IÐ
JA
R
Ð
A
R
H
A
F
Í R A K
T Y R K L A N D
JÓRDANÍA SÁDI-ARABÍA
LÍBANON
ÍSRAEL
Idlib er í herkví og hafa linnulausar árásir
verið gerðar á héraðið undanfarna
mánuði og á hverjum degi deyr einhver
almennur borgari þar í átökummilli
stjórnarhersins og uppreisnarmanna.
Beirút
Jerúsalem
Amman
Bagdad
Raqqa
Gaziantep
Damaskus
SÝRLAND
Margir íbúar Aleppo voru fluttir til
nágrannahéraðsins Idlib eftir að vopnahlé
náðist í Aleppo í árslok 2016.
Hind Hammde og fjölskylda
Khetam Alhamami og fjölskylda
Homs
Aleppo
Flótti tveggja sýrlenskra fjölskyldna
Idlib
Reyhanli
FRÉTTASKÝRING
Guðrún Hálfdánardóttir
guna@mbl.is
„Þegar ég byrjaði að fara í SADA-
miðstöðina var eiginmaðurinn ekkert
of hrifinn af þessu brölti mínu og ótt-
aðist að þetta „kvennastúss“ tæki
tíma frá heimilinu og fjölskyldunni.
Nú er það hann sem rekur mig af
stað ef ég nenni ekki að mæta. Því
hann finnur hvað SADA gerir mér
gott. Ég er sjálfstæðari og öruggari
með mig en ég hef nokkurn tíma
verið.“
Þetta er meðal þess sem kom fram
í máli sýrlenskra kvenna þegar
blaðamaður Morgunblaðsins og
mbl.is var nýverið á slóðum flótta-
fólks í Gaziantep í Tyrklandi.
SADA-miðstöðin hefur breytt lífi
þessara kvenna. Gert þær sjálfstæð-
ari og kynnt þær fyrir öðrum konum
sem deila svipaðri sorg og gleði. Þær
eru konur framtíðarinnar í nýju
landi.
SADA-miðstöðin er rekin af
ASAM-hjálparsamtökunum með
stuðningi frá UN Women, japönsk-
um yfirvöldum, Alþjóðavinnumála-
stofnuninni, héraðsstjórninni í Gazi-
antep og fleiri aðilum, þar á meðal
íslenskum stjórnvöldum. Strax í upp-
hafi var áherslan lögð á stuðning við
konur í viðkvæmri stöðu.
ASAM-samtökin voru stofnuð árið
1995 í Ankara sem sjálfstæð samtök
sem hafa jafnrétti og mannúð að leið-
arljósi í stuðningi sínum við flóttafólk
og hælisleitendur í Tyrklandi. Sam-
tökin eru stærstu sjálfstætt starfandi
mannúðarsamtökin í Tyrklandi.
Khetam Alhamami og Hind
Hammde kynntust í SADA-miðstöð-
inni en þær koma frá Aleppo og
Homs í Sýrlandi. „Við komum hingað
til Gaziantep því Tyrkland var eina
landið sem tók virkilega vel á móti
okkur og bauð okkur velkomin. Við
tvær kynntumst hér í SADA-mið-
stöðinni yfir tebolla. Við fórum að
ræða saman, hvað stríðið hefði gert
okkur og hvað við gætum gert til
Á leið til lífs
Ezgt Turgot og Ela Yigit starfa
báðar í SADA-miðstöðinni. Ezgt er
ein þeirra sem taka á móti konum í
fyrsta viðtal, greinir þarfir þeirra
og fylgir síðan málum þeirra eftir.
Ela starfar náið með Sedu Dolaner,
forstöðukonu SADA.
Spurð út í hvort það taki ekki oft
á þær að heyra sögur kvenna sem
hafa oft gengið í gegnum ólýsan-
legar þjáningar segir Ezgt að það
sé oft mjög erfitt og starfsfólk
mætti gera meira af því að ræða
sína líðan.
„En ég elska starfið mitt og að
verða vitni að valdeflingu kvenna.
Að sjá brotnar manneskjur verða
sterkar,“ segir Ezgt.
Eitt af því sem ítrekað kom upp í
samræðum blaðamanns við starfs-
fólk hjálpar- og mannúðarsamtaka
auk flóttakvenna í Gaziantep eru
barnahjónabönd. Ela segir að í Sýr-
landi sé fremur algengt að stúlkur
séu gefnar í hjónaband 15-16 ára
gamlar. Jafnvel enn yngri.
Ela segir að starfskonur SADA
reyni að útskýra fyrir konum og
stúlkum sem koma í miðstöðina að í
Tyrklandi sé ólöglegt að ganga í
hjónaband fyrir 18 ára aldur og að
það sé ekki eðlilegt að ganga í
hjónaband fyrr. „Við útskýrum
fyrir þeim hvaða afleiðingar það
getur haft fyrir stúlkur um alla tíð.
Að koma í veg fyrir að sagan endur-
taki sig og þær samþykki að dætur
þeirra og synir gangi í hjónaband á
barnsaldri.“
Stundum giftar til að forða
þeim undan kynferðisofbeldi
Í fyrstu tali konurnar oft um
menningarmun en fljótlega skipta
flestar um skoðun og gera sér grein
fyrir hættunni fyrir börn þeirra.
Stundum koma börn í hjónabandi
hingað. Þá hafa jafnvel foreldrar
þeirra komið hjónabandi á til þess
að koma í veg fyrir að stúlkur verði
fyrir kynferðislegu ofbeldi, til að
mynda af hálfu liðsmanna Ríkis ísl-
ams eða stjórnarhersins. „Allar
vilja þær það besta fyrir börn sín
og það er þeirra helsta markmið á
flóttanum og í lífinu að gera líf
barnanna betra. Að þau komist í
skóla og í frístundastarf. Við kenn-
um börnum hér og beinum sjónum
meðal annars að ofbeldi og barna-
hjónaböndum,“ segir Ela.
Atvinnuleysi er mikið í Gaziantep
og það gerir flóttakonum enn erfið-
ara fyrir með lífsbjargir. Konur
eiga mjög erfitt með að fá vinnu og
algengt að börn þurfi að vinna
Flóttakonur oft
þolendur ofbeldis