Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.09.1998, Blaðsíða 11

náms. Þó tókst mér að læra hrafl í
dönsku hjá Kristni Armannssyni í
Ríkisútvarpinu. Hálfan vetur dvaldi
ég hjá Þorgrími Sigurðssyni, presti á
Staðastað, ágætum skólamanni sem
tók til sín nemendur á veturna og kom
mörgum til framhaldsnáms. Pen-
ingaleysi kom í veg fyrir skólagöngu
hjá mér.”
Eftir að hafa eytt unglingsárunum
til að hjálpa við bústörfin, fannst
Sveini kominn tími til að þéna
peninga. Nítján ára fór sveinninn
undan Jökli til Reykjavíkur, og
stefndi á vertíð. “Eg var eitthvað svo
slappur fyrstu dagana í Reykjavík, og
einhver velviljaður benti mér á
berklavarnastöðina Líkn. Skoðunin
var ókeypis og niðurstaðan kom
samstundis: “Berklar í báðum
Hjólbörudeildin
á Vífilsstöðum.
lungum” og samdægurs var ég
sendur á Vífilsstaði.
En ég reyndist ekki með smitandi
berkla, hafði sloppið við að smita
fólkið mitt. Loftbrjóstaðgerð var
reynd, sem var fólgin í að hleypa lofti
á milli brjósthimnu og lunga til að
hvíla lungað, en ekkert gekk. Eg
hafði svo oft fengið brjósthimnu-
bólgu sem unglingur, að allt var gróið
saman.
Framundan var þá rifjaaðgerð eða
höggning, en ég fór eftir öllu sem
læknamirráðlögðu, fitnaði og hresst-
ist og slapp við allar aðgerðir.
Berklalyfin voru þá rétt ókomin.
Ef ég man rétt, þá fengust tveir
skammtar af Streptomycin 1947 eða
Við undirskrift kaupsamnings Gigtarfélagsins á Ármúla 5. Fremri röð:
Einar Ingólfsson hdl. G.I., Sveinn Indriðason G.I., Geir Magnússon SIS.
Aftari röð: Sigurður H. Ólafsson G.Í., Magnús Tryggvason Frey, Bernhard
Petersen Frey, Jón Þorsteinsson G.I.
’48. Lyfið var komið á tilraunastig
1943 og haft fyrir satt að þessir tveir
skammtar væru þeir fyrstu sem fóru
út úr Bandaríkjunum. Við áttum
ágætis lækna og auðveldara í litlu
samfélagi að fylgjast vel með. Enda
vorum við á góðri leið með að útrýma
berklunum þegar lyfin komu.
Harður en góður skóli
Dvölin á Vífilsstöðum var harður
en góður skóli. Að lifa af berklana
kenndi manni að gefast aldrei upp.
Eg lá í átta manna stofu. Stofufélagar
mínir komu úr öllum landshlutum og
voru hver öðrum skemmtilegri.
Meðalaldurinn var á milli 20 og 30
ár, og margir hæfileikamenn börðust
þarna fyrir lífi sínu.
Bókasafnið var gott og þar lærði
ég að lesa góðar bækur. Síðarkomst
ég upp á að lesa fagurbókmenntir svo
sem Hemingway eftir leiðsögn
húsfélaga míns á Reykjalundi,
Baldvins Jónssonar. Hann kenndi
mér líka bridds, og fyrir hans for-
göngu spiluðum við saman fjórir
félagar í marga áratugi. Baldvin
skipulagði happdrætti SÍBS og
happdrætti DAS, sem hann var
framkvæmdastjóri fyrir í nærri 40 ár.
Fáir hafa unnið meira fyrir fatlaða en
hann.”
Já, þau styrktu hvort annað í
baráttunni og stóðu saman í verki
sjúku ungmennin á Vífilstöðum. Nú
eru margir fagrir skógarreitir í
Heiðmörk, en fyrsta plöntunin á
sögulegt gildi. Austan við vatnið gef-
ur að líta fagran trjálund, sem berkla-
sjúklingar á Vífilsstöðum eiga heið-
urinn af.
“Þama kynntist ég fyrst tilraunum
til trjáræktar,” segir Sveinn.
“Hörður Ólafsson, langlegusjúkl-
ingur á Vífilsstöðum, var mikill
áhugamaður um trjárækt og fékk reit-
inn til afnota. Fyrsta verkið var að
girða landið af fyrir búfé, og við það
hjálpaði hópurinn sem var að frískast
vorið 1948. Enginn vegur var austur
fyrir vatnið, svo að siglt var á segl-
bátum, sem sjúklingar voru með á
vatninu. Það var góð tilfinning að
komast í “hjólbörudeildina”, eins og
hópurinn var kallaður, og hafa öðlast
kraft til að aka hjólbörum og lyfta
skóflu. Vífilsstaðadvöl mín hófst í
janúar ’47 og þaðan útskrifaðist ég á
Reykjalund í september ’48, sem
þótti gott.
Hugsjónamaðurinn Oddur
Það var erfitt fyrir ungan mann að
vera bundinn á spítala eða vinnuhæli
þau æviár sem flestir nýta nú til
frekara náms, en á Reykjalundi
kynntist ég einum mesta hugsjóna-
manni á landinu, Oddi Ólafssyni
yfirlækni.
Oddur var allt í öllu á Reykjalundi
fyrstuárin. Hannáttieinnafþessum
Willys jeppum og fólk þurfti að
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS
11