Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.09.1998, Blaðsíða 32

Ingveldur Friðriksdóttir sjúkraþjálfari:
UM BOBATH
NÁMSKEIÐ
Undirrituð sótti átta vikna
námskeið í greiningu og
meðferð barna með heila-
lömun, á Bobath Centre í London
haustið 1997.
Frumkvöðlar Bobath námskeið-
anna voru hjónin Bertha og Karel
Bobath. Hannvar
sálfræðingur frá
Tékkóslóvakíu,
en hún þýskur
sjúkraþjálfari.
Þau voru gyð-
ingar sem flúðu til
Englands á
heimsstyrjaldar-
árunum. Athug-
anir og reynsla
Berthu við með-
ferð heilalamaðra einstaklinga urðu
grunnur að hugmyndafræði er þau
settu fram á fjórða áratugnum um
greiningu og meðferð heilalamaðra.
Karel tengdi hugmyndafræðina við
það umhverfi þekkingar og rannsókna
sem þá var fyrir hendi. Hugmynda-
fræði Bobath hefur síðan þróast og
aðlagast nýjum uppgötvunum og
aukinni þekkingu innan læknisfræð-
innar.
Bobath hjónin stofnuðu “The
Western Cerebral Palsy Center” árið
1957 en það hefur nú verið endurnefnt
þeim hjónum til heiðurs og heitir “The
Bobath Centre” og er staðsett í Lon-
don. Þau dóu bæði árið 1991 og við
stjórnvölinn sitja nú fyrrum nemendur
þeirra.
Hlutverk Bobath Centre er
margþætt. Þar fer fram grein-
ing og meðferð einstaklinga með
heilalömun og ráðgjöf til þeirra,
aðstandenda og fagaðila. Samhliða
eru stundaðar rannsóknir í tengslum
við háskólastofnanir m.a. um eðli
heilalömunar og hvernig hægt er að
draga úr einkennum hennar. Margvís-
leg námskeið eru haldin í London og
víðar í heiminum til að kenna
fagaðilum þessa nálgun. Þau eru
ætluð læknum, sjúkraþjálfurum,
iðjuþjálfum og talmeinafræðingum.
Orsakir heilalömunar má rekja til
heilaskemmdar á meðgöngu, í fæð-
ingu eða á fyrstu tveimur árum
ævinnar og getur hún valdið bæði
líkamlegri og andlegri fötlun.
Skemmdin er viðvarandi en sýnir á
sér breytilega mynd eftir því sem
einstaklingurinn stækkar og þroskast.
Allir þessir einstaklingar eiga við
hreyfivandamál að stríða. Margskyns
önnur vandamál geta fylgt tengd sjón,
heyrn, tjáningu, fæðuinntöku, skynj-
un, greind o.m.fl.
✓
Anámskeiðinu sem ég sótti var
kynnt sú þekking sem læknavís-
indin búa yfir í dag um starfsemi heila
og tauga svo og hugmyndafræðin sem
Bobath meðferðin byggir á. Mikil
áhersla var á fræðslu um eðlilegan og
afbrigðilegan hreyfiþroska barna.
Þátttakendur fengu bæði fræðilega og
verklega kennslu í greiningu og
meðferð barna með heilalömun. Þeir
unnu einnig með börn á stofnuninni
og í leikskólum/skólum. Settar voru
upp aðstæður þar sem þátttakendur
þurftu sjálfir að finna sínar aðferðir
og svara fyrir þær.
Nálgun Bobath veitir innsýn í þau
víðtæku vandamál sem mæta einstakl-
ingunt með heilalömun, greiningu
þeirra og meðhöndlun. Meðferðin er
sniðin að þörfum sérhvers ein-
staklings. Markmið hreyfiþjálfunar er
að hjálpa einstaklingnum til að fram-
kvæma starfrænni og eðlilegri hreyf-
ingar, kalla fram getu og hæfileika
sem búa í honum, auka lífsgæði hans
og sjálfstæði. Notaðar eru sérstakar
aðferðir sem ýmist örva eða letja
ákveðna virkni með það að markmiði
að einstaklingurinn nái meira valdi
yfir líkamsstöðum sínum og hreyf-
ingum. Allir þættir daglegs lífs eru
teknir inn í heildarmyndina þ.á.m.
líkamsstöður og líkamsbeiting í hvfld,
leik/vinnu og í tómstundum. Stoð- og
hjálpartæki eru þar mikilvægur þáttur.
Mikil áhersla er lögð á teymis-
vinnu fagaðila og foreldra. Foreldrar
eru mikilvægir þátttakendur í teyminu
og þar með í ákvarðanatöku varðandi
barn sitt. Allir í teyminu vinna að
sama heildarmarkmiði, þekkja starfs-
svið og áherslur hinna. Algengt er að
tveir fagaðilar eða fagaðili ásamt
foreldri vinni saman í meðferðar-
tímum til að ná fram hámarksgetu
barnsins. Gengið er út frá því að
meðferðin sé skemmtileg, gjaman í
formi leiks. Mörkin milli þjálfunar og
hins daglega lífs verða óljós því
foreldrar og umönnunaraðilar barn-
anna vinna einnig að þeim áherslum
sem teymið setur í leik og starfí hins
daglega lífs.
Námskeiðið var lærdómsrrkt og
krefjandi, átta tíma skóladagur
og heimaverkefni á kvöldin.
Kennsluaðferðir voru lifandi, til þess
gerðar að virkja alla þátttakendur og
ýta undir gagnrýna hugsun. Ometan-
legt var að fá tækifæri til að setjast
niður og einbeita sér að fræðunum, án
truflunar af daglegu amstri og um leið
fróðlegt að bera saman aðstæður og
nálgun fagmanna í öðru landi við sínar
eigin.
Starf mitt á Greiningar-og ráðgjaf-
arstöð rfldsins er m.a. fólgið í grein-
ingu, ráðgjöf og meðferð barna með
heilalömun. Námskeiðið hefur tví-
mælalaust aukið við þekkingu mína
á þessu sviði og vonandi get ég miðlað
öðrum af henni.
Kærar þakkir fyrir veitta styrki:
Sjóður Odds Ólafssonar, Styrktarsjóð-
ur Þorsteins Helga, Foreldra- og
styrktarfélag Greiningarstöðvar,
Jólagjafasjóður Guðmundar Andrés-
sonar, Styrktarfélag vangefinna og
Starfsmenntunarsjóður BHM.
Með góðri kveðju og kærri
þökk fyrir veittan styrk.
Ingveldur Friðriksdóttir.
Ingveldur
Friðriksdóttir
32