Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.06.2001, Blaðsíða 8

Þingmenn Framsóknarflokksins. “Það er að minnsta kosti lágmarkskrafa
að þeir upplýsi hvers vegna þeir kjósa að ákvarða öryrkjum jafnlágar
bætur og raun ber vitni.”
sem líður öllu þeirra samræmda
göngulagi megum við aldrei gleyma
því að flokkurinn hefur ekki meiri-
hluta þjóðarinnar á bak við sig. Til að
ná málum fram hefur hann í niman
hálfan áratug notið atbeina flokks
sem fyrir stjórnarmyndunina sumarið
1995 hafði ekki þann bakgrunn að
öryrkjar hefðu ástæðu til að van-
treysta honum sérstaklega. í þetta
sinn hafði hann meira að segja komist
til valda með alveg sérstöku fyrirheiti
um að hafa hina verst settu í fyrir-
rúmi - forgangsraða í anda
félagshyggju í stað þess að mylja enn
frekar undir þá efnamestu.
Ekki þarf að tíunda fyrir lesendum
hvernig hinn nýi velferðarflokkur
Halldórs Ásgrímssonar hefur farið að
ráði sínu á síðustu sex árum. I því
sambandi er mikilvægt að halda því
til haga að þegar kjaramál öryrkja
komust loks á dagskrá fyrir síðustu
alþingiskosningar, vorið 1999, fór
formaðurinn að dæmi samstarfs-
flokksins og lofaði bót og betrun: Nú
skyldi það að sjálfsögðu verða for-
gangsverkefni að bregðast við neyð
öryrkja, bara ef við kjósendurnir lét-
um svo lítið að ljá hinum velviljaða
flokki atkvæði okkar.
Liðið var fram á mitt þetta kjör-
tímabil þegar okkur var loksins kynnt
hvernig Framsóknarflokkurinn
hygðist bæta kjör öryrkja. Eins og
alþjóð veit var þar hvorki hreyft við
grunnlifeyri né tekjutryggingu, held-
ur brugðið á það ráð að búa til nýjan
bótaflokk sem skerðist um 67% fyrir
skatt! Með þessari brellu urðu
öryrkjar verr settir en þeir hefðu orð-
ið ef ráðamenn hefðu hækkað trygg-
ingabætur til samræmis við almenna
launaþróun, eins og þeirra eigin lög
gera raunar ráð fyrir.
Aukió á neyð öryrkju
Þótt kjör öryrkja hafi fyrir stjórn-
arskiptin 1995 verið hér mun lakari
en í nágrannalöndunum lét ríkis-
stjórnin það verða sitt fyrsta verk að
koma í veg fyrir það með sérstakri
lagasetningu að lífeyrisþegar nytu
þeirrar hlutdeildar í góðærinu sem
þágildandi lög gerðu ráð fyrir. Ekki
var nóg með að bætur almannatrygg-
inga væru látnar dragast verulega
aftur úr almennum launum, heldur
var nú að auki skerpt á þeirri stefnu
fyrri stjórnar að velta sjúkrakostnaði í
auknum mæli yfir á öryrkja. Tekið
var fyrir afslætti sem öryrkjar nutu til
notkunar síma, þessa mikilvæga
samgöngu- og upplýsingatækis, og
algert öngþveiti skapað með gríðar-
legum niðurskurði bifreiðastyrkja -
svo miklum að ástæða er til að ætla
að með uppátækinu hafi ríkissjóður
orðið af innflutningstekjum sem
nema jafnvel enn hærri upphæð, eins
og reyndin er gjarnan um hinn
svokallaða “spamað” í velferðarkerf-
inu.
Til viðbótar þeim kjaraskerðingum
sem hér hafa verið raktar bætist sú
ákvörðun stjórnvalda að halda skatt-
leysismörkum nánast óbreyttum, láta
þau ekki einu sinni halda í við þróun
verðlags. Þessi raunlækkun skattleys-
ismarka dregur vitaskuld mest úr
kaupmætti þeirra sem lægstar hafa
tekjurnar. Til dæmis um þetta má
nefna að einstaklingur sem ekkert
hefur nema bætur almannatrygginga
þarf nú að endurgreiða hinu opinbera
rúmar 70 þúsund krónur á ári af þeim
smánarbótum sem hann er sagður
hafa. Þessi áður óþekkta skatttaka
jafngildir nú þeirri upphæð sem
öryrkinn fær útborgaða á heilum
mánuði.
Ofan á þetta allt bætast svo búsifjar
á borð við gríðarlega hækkun hús-
næðiskostnaðar og matvörukostnaðar
sem einnig er kominn úr öllum bönd-
um gagnvart öryrkjum. Þar sem hér
er um að ræða útgjaldaliði sem vega
hlutfallslega þyngra í heildarútgjöld-
um lágtekjufólks en annarra má nærri
geta hvílíkar kaupmáttarskerðingar
hér hafa orðið.
Þótt höfundur þessarar greinar
hefði ekki nein kynni af þeirri vax-
andi neyð sem öryrkjar búa við,
myndu honum nægja þær ytri
upplýsingar sem að framan eru raktar
til að gera sér grein fyrir að raun-
verulegur kaupmáttur öryrkja er
almennt minni í dag en hann var fyrir
rúmum áratug. Þeim ráðamönnum
sem halda hinu gagnstæða fram ber
pólitísk skylda til að rökstyðja mál
sitt með raunhæfum dæmum úr veru-
leikanum. Þá er tími til kominn að
þeir átti sig á að almenningur er of
vel upplýstur til að hægt sé að villa
um fyrir honum með reiknibrellum á
borð við hefðbundna kaupmáttar-
útreikninga, sem geta í besta falli
verið lýsandi fyrir meðaltekjumann-
inn, en eru afleitur mælikvarði þegar
um jaðarhópa er að ræða. Einkum og
sér í lagi verða slíkar aðferðir að
hreinni markleysu þegar um er að
ræða þjóðfélagshóp sem orðið hefur
fyrir margvíslegum atlögum og bú-
siijum sem ekkert tillit er tekið til í
útreikningum embættismanna -
embættismanna sem þó eiga að vera
fúllfærir um að gera ráðamönnum
grein fyrir alvarlegustu annmörkum
aðferða sinna og skila ekki útreikn-
ingum frá sér án nauðsynlegustu
fyrirvara.
Hœttulegasta einkavæöingin
Nýr ráðherra tryggingamála hefúr,
8