Spássían - 2012, Qupperneq 40

40
Á HAUSTSÝNINGU Ís-
lenska dansflokksins
2012 var frumsýnt
dansverkið It is not
a metaphor eftir
Cameron Corbett,
dansara í flokknum til margra ára,
við tónlist John Cage. Cameron sýnir
okkur þar litla sögu sem fljótt á litið
fjallar um stúlku sem er skilin útundan
í leik þriggja annarra persóna verksins.
Stúlkan er í hlutverki klaufans sem
les ekki vel í aðstæður og samskipti
hinna og verður því fyrir höfnun og
útskúfun. Í leikskrá stendur aftur á
móti: „Verkið færi áhorfandann til
fortíðar og sækir innblástur í hin ólíku
þemu og listbylgjur sem komu fram
á tuttugustu öldinni svo sem John
Cage, Marcel Duchamp, Dadaism og
Vaudeville.“ Það má því kannski einnig
líta á verkið sem vísun í ólíka strauma
í list- og danssköpun á 20. öldinni og
togstreitu og árekstra þeirra á milli.
 Vaudeville sýningar voru vinsælar
í Bandaríkunum frá miðjum níunda
áratug 19. aldar fram á fjórða áratug
þeirrar tuttugustu, og fyrst og fremst
hugsaðar sem afþreying. Þær gátu
verið í formi farsa þar sem tónlistin
var mikilvægur þáttur sýningarinnar,
eða þá samansafn skemmtiatriða
þar sem fram komu töframenn,
grínistar, dansarar, tamin dýr og
fleira. Hjördís Lilja Örnólfsdóttir er í
hlutverki klaufans í verki Camerons
og það fellur vel að lýsingum á
Vaudeville stílnum. Þó aðstaða
hennar sé sorgleg að því leyti að hún
er útskúfuð úr heimi hinna, þá er stutt
í grínið. Persónan er litrík og ærslafull
og nær til áhorfenda með sterkum
svipbrigðum og leikrænni tjáningu.
Í hennar heimi er einnig „tamið“ dýr
á sviðinu, höfrungur sem hún fær til
að dansa og leika ýmsar listir. En það
er ekki nóg með að persóna Hjördísar
fái ekki að taka þátt í athöfnum hinna
heldur er hennar stíll algjörlega á
skjön við það sem aðrir eru að gera
á sviðinu.
 Dans Aðalheiðar Halldórsdóttur
og Hannesar Þórs Egilssonar er
samansettur úr einföldum frösum
þar sem mikið er um endurtekningar.
Þó að um tvídans sé að ræða, oft á
tíðum mjög munúðarfullan, þá sýna
dansararnir lítil sem engin svipbrigði
og líta varla hver á annan nema þegar
Hjördís truflar flæðið. Tónlistin kemur
frá „undirbúnum“ flygli á sviðinu
þar sem Tinna Þorsteinsdóttir leikur
verk eftir John Cage og passar vel við
allar hreyfingar. Á milli laga hjálpa
dansararnir undirleikaranum (að því
er virðist) að laga flygilinn. Allar gjörðir
þessara þriggja einstaklinga eru
afslappaðar og hversdagslegar. Þau
þrjú dunda í sínu, ótrufluð af nærveru
áhorfendanna en bregðast þeim mun
verr við tilraunum Hjördísar til að fá
að vera með.
 John Cage hafði mikil áhrif innan
dansheimsins á sinni tíð ekki síst
vegna þess að hugmyndir hans um
tónlistarsköpun, eins og sú staðhæfing
að allt geti gengið í listsköpun, höfðu
sterk áhrif á kennslu í danssköpun.
Samvinna hans við danshöfundinn
Merce Cunningham er líka löngu
þekkt, en vinna þeirra snerist ekki
síst um að afhelga listformið og
tengja það jöfnuði og hversdagslegri
tilveru. Notkun tilviljanakenndra
aðferða eins og að kasta teningi til að
ákvarða framvindu eða uppbyggingu
dans/tónverks er kannski þekktasta
einkennið á vinnu þeirra. Þar reyndu
þeir að opna fyrir það óvænta en
sneiða hjá meðvituðum ákvörðunum
byggðum á smekk, tilfinningum og
þekkingu höfundarins. Cunningham,
menntaður innan tjáningarríks
módern dansstílsins, afneitaði
hvers kyns frásögn í dansi eða
tilfinningalegri tjáningu og hélt því
fram að listdans snerist ekki um neitt
annað en hreyfingar sem settar væru
saman, oft á tíðum tilviljanakenndar.
Allar hreyfingar væru leyfilegar
og mögulegar til danssköpunar og
allar jafn áhugaverðar á að horfa.
Í danssköpun Camerons er tvídans
Aðalheiðar og Hannesar greinilega
undir áhrifum frá hugmyndum
Cunningham og Cage. Tinna er með
þeim í liði, enda að flytja tónlist
við hæfi. Framkoma og listræn
framsetning á persónu Hjördísar
verður því sterkari þar sem hún
kemur úr allt öðrum menningarheimi.
 Cunningham og Cage endur-
skoðuðu einnig samspil tónlistar
og dans og héldu því fram að
listgreinarnar deildu aðeins tíma og
rými á sýningum en tengdust ekki
á annan hátt. Það fæst ekki séð að
Eftir Sesselju G. Magnúsdóttur
ekki
er
allt
sem
sýnist
Á
Cameron tekst í
verki sínu að tefla
og tvinna saman
ólíkum stílum á
ögrandi hátt.
YFIRLESIÐ