Spássían - 2010, Blaðsíða 16

16
Í bókum Ævars Arnar flakkar sjónarhornið á milli aðalpersónanna
fjögurra, sem hafa afskaplega ólík viðhorf til þess sem gerist í
samfélaginu. Hann segist þó ekki forðast að taka afstöðu. „Ég
held að það skíni nú alveg í gegn hvoru megin mitt hjarta slær í
ýmsum málum. Algjört hlutleysi er bara bull. Predikanir eru hins
vegar eitt af því leiðinlegasta sem maður les í skáldsögum og ég
reyni að forðast þær.“
Októbermótmælin lokuðu hring
Bækur Ævars Arnar endurspegla svo sannarlega samfélagsleg
málefni sem eru hæst á baugi hverju sinni. Hvítflibbaglæpir,
virkjunarframkvæmdir og innflutningur á erlendu vinnuafli
hafa til dæmis verið í bakgrunni nokkurra bóka og síðustu tvær
sögurnar litast auðvitað af efnahagshruninu og krepputali. Ævar
Örn leggur greinilega mikla áherslu á að skrifa um það sem er
að gerast í núinu og náði til dæmis að skrifa mótmælin í október
síðastliðnum inn í nýjustu bókina, Önnur líf. „Það munaði voða
litlu að skjóta þessum línum inn á lokasprettinum“, segir Ævar
og bætir við að í raun hafi verið hentugt fyrir söguna að fá þessi
mótmæli. „Það lokaði ákveðnum hring sem hefst á mótmælunum
2009.“
Mótmæli á Austurvelli gefa þannig sögunni lauslegan ramma
en í Öðrum lífum ganga aðalpersónurnar ýmist byltingarvaktina
í lögreglubúningum eða mæta í sjálf mótmælin. Ævar Örn segist
lýsa búsáhaldabyltingunni svokölluðu eins og hann upplifði hana.
„Nú hafa örugglega margir upplifað hana allt öðru vísi, bæði þeir
sem voru þarna og þeir sem horfðu á úr fjarska. En þetta er mín
upplifun. Klukkan níu sá ég krakka dansandi í kringum eldinn
og klukkan tíu voru þau komin inn á Kaffi París að drekka latte.
Svo héldu þau dansinum áfram þegar þau voru búin að hlýja sér
aðeins. Þetta finnst mér mjög íslenskt og eins þetta að rekast
alltaf á Jón frænda eða Stebba í næsta húsi. Meira að segja löggan
sem gengur vaktina er Kata frænka sem passaði þig þegar þú
varst lítill.“
Ruglaðist stundum
Í Öðrum lífum leikur Ævar Örn sér meira með söguþráðinn en
áður. „Hingað til hef ég verið nánast alveg í línulegri frásögn í
tíma. Þetta er í fyrsta sinn sem ég bregð út af þeim vana. Það
var ekki meðvituð ákvörðun að breyta um frásagnartækni,
breyta forminu formsins vegna. Þessi saga kallaði bara á þessa
uppsetningu og það er nú ekki eins og ég sé að finna upp neitt
hjól. Ég vona samt að þetta rugli lesendur ekki jafnmikið og það
ruglaði mig um tíma“, segir hann og viðurkennir að hann krefjist
í þessari bók aðeins meira af sjálfum sér og lesandanum. Hann
vill hins vegar alls ekki samþykkja að bókin endi í lausu lofti þótt
einn angi sögunnar gæti virst ókláraður í bókarlok. „Þessi saga er
fullkláruð“, segir hann. „En hún kallar vissulega á aðra.“
Ævar Örn er greinilega ekki kominn með leiða á sögupersónum
sínum og hefur hugsað sér að fylgja þeim eitthvað áfram. „Hins
vegar hafa orðið afar umfangsmiklar breytingar á ytri og innri
högum allra persónanna. Þær lenda í því sem við lentum öll í hér
á Íslandi, það fer allt einhvern veginn á hvolf og það þarf að vinna
úr því.“
Þannig upplifi ég þessa þjóð
Í Öðrum lífum fléttast saman tvær aðalsögur og Ævar Örn segir að
bókin gangi mikið út á hvernig allt tengist í þessu samfélagi sem
við búum í. „Allir tengjast öllum og í Öðrum lífum koma sömu
karakterarnir við sögu í tveimur ótengdum málum. Þannig upplifi
ég þessa þjóð. Mótmælandi fær far hjá löggu frá Austurvelli því
Íslensk krimmaflóra er
fjölbreytt að mati Ævars Arnar
Jósepssonar sem hefur
gefið út sex glæpasögur um
rannsóknarlögregluteymið
Árna, Katrínu, Stefán og Guðna,
fjóreyki sem rataði einnig á
dagskrá Ríkissjónvarpsins í
þáttaröðinni Svartir englar.
Ævar Örn telur mikilvægt að
listamenn bregðist við því
andrúmslofti sem við lifum og
hrærumst í hverju sinni. Hins
vegar hafi það fyrst og fremst
verið glæpasagnahöfundar,
leikhúsið og að einhverju leyti
kvikmyndagerðarmenn sem
hafi staðið þá vakt.
Bregst við samtímanum