Bændablaðið - 10.09.2020, Blaðsíða 2

Bændablaðið | Fimmtudagur 10. september 20202
FRÉTTIR
Afurðaverð sláturleyfishafa til sauðfjárbænda haustið 2020:
Hæsta meðalverð 508 krónur
Í haust verður birkifræi safnað
um allt land og dreift á völdum,
beitarfriðuðum svæðum í öllum
lands hlutum. Það eru Skógræktin
og Landgræðslan sem nú hafa
tekið höndum saman og óska
eftir stuðningi landsmanna við
að breiða birkiskóga landsins
út. Að verkefninu vinna einnig
Terra, Prentmet Oddi, Bónus,
Lionshreyfingin, Skógræktarfélag
Íslands og Landvernd.
Formlega hefst söfnunin á degi
íslenskrar náttúru 16. september en
söfnunin stendur svo lengi sem fræ
er að finna á birki í haust.
Innan skamms verður hægt að
fá söfnunarbox á starfsstöðvum
Skógræktarinnar, Landgræðslunnar,
Terru og verslunum Bónus og þar er
einnig tekið við fræinu. Upplýsingar
um hvernig á að tína fræ og dreifa
því er að finna á vefnum birkiskog-
ur.is.
Alltaf þarf að skrá hvar og hvenær
fræið var tínt. Hægt er að skrifa
þetta á box átaksins eða á miða sem
festur er á fræpoka, ef söfnunarbox
er ekki notað. Athugið að aldrei má
láta birkifræ í plastpoka eða aðrar
loftþéttar umbúðir.
Fræi sem er skilað á söfnunar-
stöðvar verður dreift í haust undir leið-
sögn starfsmanna Skógræktarinnar
og Land græðslunnar.
Átakið er liður í því að útbreiða
á ný birkiskóglendi sem þakti a.m.k.
fjórðung landsins við landnám. Á
rýru landi er gjarnan kolefnislosun
því þar er gamall jarðvegur enn að
rotna. Þegar landið klæðist birki-
skógi stöðvast þessi losun og binding
hefst í staðinn.
Birkið er frumherjategund sem
sáir sér mikið út á eigin spýtur ef
hún fær til þess frið. Birkið heldur
því starfinu áfram ef vel tekst til að
koma því af stað á nýjum svæðum.
Landgræðslan og Skógræktin
vilja með þessu átaki auka vitund
og áhuga fólks á eflingu náttúrunnar
og útbreiðslu birkis, víðis og annars
gróðurs á landinu, enda er þátttaka
almennings lykillinn að árangri
í umhverfismálum. Sjá vefinn
birkiskogur.is.
Á Facebook er átakið að finna
undir heitinu „Söfnum og dreifum
birkifræi“ og sömuleiðis verður efni
deilt á Instagram og myndböndum á
Youtube. Almenningur er hvattur til
að deila þessu efni á samfélagsmiðl-
um en einnig að birta þar frásagnir
og skemmtilegar myndir frá eigin
söfnunar- og sáningarferðum.
- Sjá nánar á bls. 7
Skógræktin og Landgræðslan:
Hvetja til söfnunar
og dreifingar á birki
Smalað í Undirfellsrétt í Vatnsdal undir ströngum
sóttvarnareglum vegna heimsfaraldurs COVID-19
Sláturleyfishafar hafa nú allir
birt afurðaverð vegna sauðfjár-
slátrunar haustið 2020. Hæsta
verð fyrir dilka greiðir Kaupfélag
Skagfirðinga og Sláturhús KVH,
eða 508 krónur á kílóið þegar
reiknað hefur verið meðalverð
sem byggir á út komunni úr síð-
ustu sláturtíð.
Landsmeðaltal á afurðaverði fyrir
lömb er 499 krónur á kílóið, en það
er 6,4 prósentum hærra en lokaverð
úr síðustu sláturtíð.
Það verð er talsvert undir kröfum
Lands samtaka sauðfjárbænda um að
afurðaverð fari í 600 krónur á kílóið,
til að halda í við almenna verðlags-
þróun.
Hækkar mest hjá
Sláturfélagi Vopnfirðinga
Mest hækkar verð hjá Sláturfélagi
Vopnfirðinga, eða 8,5 prósent miðað
við lokaverð fyrir síðustu sláturtíð.
Norðlenska var fyrsti sláturleyfis-
hafinn til að birta afurðaverð til sauð-
fjárbænda vegna sauðfjárslátrunar
haustið 2020.
Reiknað meðalverð fyrir dilka er
490 krónur á kílóið, sem er 6,4 pró-
senta hækkun frá lokaverði úr slátur-
tíðinni 2019.
Verð fyrir kjöt af fullorðnu helst
óbreytt á milli ára, eða 111 krónur
á kílóið.
Verð fyrir fullorðið
lækkar hjá Fjallalambi
Reiknað meðalverð SAH afurða er
492 krónur á hvert kíló dilka, sem
er hækkun upp á 6,7 prósent frá
síðustu sláturtíð. Verð fyrir afurðir
af fullorðnu er 114 krónur á kílóið
og er óbreytt milli ára.
Fjallalamb hækkar verð um
5,7 prósent miðað við verðskrá
og álagsgreiðslur 2019. Reiknað
meðalverð hjá Fjallalambi er 483
krónur á hvert kíló dilka.
Verð fyrir afurðir af fullorðnu
lækkar um 8,6 prósent, úr 121 krónu
á kílóið í 111 krónur.
Sláturfélag Suðurlands hækkar
afurðaverð um 6,7 prósent
Sláturfélag Suðurlands (SS) hefur
gefið út verðskrá yfir afurðaverð til
sauðfjárbænda vegna sauðfjárslátr-
unar haustið 2020. Reiknað meðal-
verð er 497 krónur á kíló dilka, en
það er hækkun um 6,7 prósent frá
lokaverði á síðasta ári.
Verð fyrir fullorðið er óbreytt
frá fyrstu útgáfu verðskrár á síðasta
ári, eða 121 króna á kílóið. Með
uppbótum var það 123 krónur á
kílóið og lækkar þess vegna um tvö
prósent frá lokaverði.
SS var eitt um að greiða uppbætur
á verð fyrir fullorðið í fyrra.
KS/SKVH hækka afurðaverð til
sauðfjárbænda um sex prósent
Kaupfélag Skagafirðinga og Slátur-
hús KVH hafa gefið út sameignlega
verðskrá.
Reiknað meðalverð er 508 krónur
fyrir hvert kíló af dilkum, sem er það
hæsta meðal sláturleyfishafa. Það er
hækkun um sex prósent, sé miðað
við lokaverð á síðasta ári.
Verð fyrir fullorðið helst óbreytt,
eða 138 krónur á kílóið.
SV greiðir 507 krónur á kílóið
Reiknað meðalverð hjá Sláturfélagi
Vopnfirðinga fyrir dilka er 507 krónur
á kílóið. Hækkun frá lokaverði 2019
er sem fyrr segir 8,5 prósent.
Verð fyrir fullorðið er óbreytt, eða
117 krónur á kílóið.
Reiknað landsmeðaltal fyrir annað
kindakjöt en lambakjöt er 124 krónur
á kílóið, sem er 0,8 prósent lægra en í
síðustu sláturtíð þegar það var tæpar
125 krónur. /smh
Það var ljóst löngu fyrir smölun
búfjár af fjalli að víða yrði smölun
og réttir þetta „COVID-ár“ með
öðru fyrirkomulagi en hefðin
hefur verið í gegnum árin og aldir.
Væntanlega hefur engan órað
fyrir því að þetta ár yrði ekki bara
öðruvísi vegna COVID-19 því að
veðrið breytti líka upphaflegu
áætluninni um smölun.
Hjörtur Leonard Jónsson fór
í Undirfellsrétt eins og svo oft
áður. Sagðist hann að um leið og
hann aflaði frétta fyrir lesendur
Bændablaðsins hafi hann verið að
reyna að vinna fyrir fæði og húsnæði
með heimilis fólkinu á Hofi. Taldi
hann sig hafa skilað nokkuð góðu
verki þetta árið.
Ýmis tilmæli vegna sóttvarna-
reglna þurfti að uppfylla
Settar voru fjöldatakmarkanir á
mannskap í réttir vegna COVID-19,
en undanþága var fengin til að vera
með 150 manns í Undirfellsrétt.
Þetta er ein stærsta fjárrétt landsins
með um 15–17.000 fjár samkvæmt
heimildum, en hefur farið alveg upp
í 22–24.000 fjár þegar mest var.
Sérstakir aðgöngumiðar
„Hver bær fékk aðgöngumiða í
réttina og með þeim tilmælum að
deila út miðunum til sinna manna,
helst þeirra sem „röskir væru og
duglegir við fjárúrdrátt“. Eftir á að
hyggja hefði eflaust mátt stunda
svartamarkaðsbrask með þessa
miða,“ sagði Hjörtur, enda vinsælt
að komast í réttir.
„Inni í réttinni á áberandi stað
var sprittbrúsi samkvæmt sótt-
varnareglum. Við veginn að réttinni
var sóttvarnafulltrúi sem átti að sjá
til þess að enginn óviðkomandi færi
í réttina báða réttardagana.“
Aldrei áður þurft að fresta réttum
um tvo sólahringa
Venjan er sú að fyrstu menn fara
suður að Langjökli á sunnu-
dagseftirmiðdegi og byrja að
smala Fljótsdrög sem eru norður
af Langjökli. Fyrstu tveir dagarnir
voru nokkurn veginn á áætlun, en á
þriðja degi smölunar, miðvikudag,
kom þoka og ekkert hægt að smala.
Sama var á fimmtudag, þoka og
snjóföl yfir öllu efst á heiðinni og
ekkert smalaveður framan af degi.
Þetta þýddi að upphafleg áætlun
hafði raskast og að réttir myndu
frestast um tvo daga, eða frá föstu-
degi og laugardegi fram á sunnudag
og mánudag.
Samkvæmt orðum Jóns Gísla-
sonar á Hofi minnist hann þess
ekki að nokkurn tímann hafi
þurft að fresta fyrstu réttum í
tvo daga áður vegna þoku. Hann
man samt að nokkrum sinnum
hafi orðið sólahringsfrestun á
smalamennskunni.
Á föstudeginum gekk smölun
vel bæði á Grímstunguheiði og
Haukagilsheiði og enn betur
gekk að smala á laugardegi þegar
Grímstunguheiðin var kláruð.
Smalað og réttað á sama tíma
Fyrr en venjulega fóru smalamenn
fram á Haukagilsheiði til að klára
smölunina á meðan safnið af
Grímstunguheiðinni var rekið í
réttina og dregið í sundur. Þrátt
fyrir að óvenju fátt fólk hafi verið
í réttinni kláraðist að draga féð í
sundur á óvenju skömmum tíma.
Stuttu seinna kom safnið af
Haukagilsheiðinni niður af fjallinu
og eftir stutta hvíld var byrjað
seinnipart sunnudags að draga féð í
sundur. Dregið var fram í myrkur á
sunnudagskvöldinu og vantaði ekki
mikið upp á að hægt hefði verið að
klára.
Margir keyrðu féð heim á vögnum
og í kerrum
Greinilegt að margir bændur höfðu
útbúið vagna og kerrur til að aka
fénu heim því að almennt krefst
rekstur mikils mannskapar sem ekki
var í boði í þetta sinn. Það var því
töluverð umferð fram og til baka yfir
Vatnsdalsána. Þeir fáu sem ráku sitt
fé heim voru frekar fáliðaðir og alveg
á mörkunum að vera nógu margir.
Á mánudeginum fyrir hádegi
kláraðist að draga allt fé og vinir
og vinnumenn fóru til síns heima.
/HLJ/HKr.
Tveim sólarhringum á eftir áætlun vegna veðurs kemur síðasta féð niður af Grímstunguheiði. Á innfelldu myninni má sjá
aðgöngumiða sem bændum í Hofi var úthlutað vegna smalamennsku í Undirfellsrétt. Myndir / HLJ
Breytingar frá 2019 með uppbótum
Sláturleyfishafi Lömb Fullorðið
SS 5,8% 1,5%
NL 18,1% 0%
SAH 10,2% 0%
KS og SKVH 7,9% 18,5%
Fjallalamb 13% 0%
SV 11,2% 0%
Landsmeðaltal 10,6% 7,2%
Svona var staðan þegar lagt var upp frá Öldumóðsskála á Grímstunguheiði
í vonskuveðri föstudaginn 4. september. Knapinn á myndinni heitir Karl
Gústaf Davíðsson. Mynd / Holger Páll Sæmundsson.