Bændablaðið - 10.09.2020, Blaðsíða 12

Bændablaðið | Fimmtudagur 10. september 202012
FRÉTTIR
Hrönn Ólína Jörundsdóttir var
á dögunum skipuð í embætti
forstjóra Matvælastofnunar.
Hún tekur við starfinu af Jóni
Gíslasyni, sem gegndi embættinu í
15 ár. Hún segist koma að starfinu
með nokkuð frjálsar hendur og er
fráfarandi forstjóra þakklát fyrir
að skilja borðið eftir hreint en
nokkur stór verkefni bíða hennar.
Hrönn starfaði hjá Matís undan-
farin 11 ár, síðast sem sviðsstjóri
mæliþjónustu og matvæla öryggis.
Hún er með BS-gráðu í efnafræði
og lauk meistara- og doktorsprófi
í umhverfisefnafræði. Hún hefur
sérhæft sig á sviði matvælaöryggis,
áhættumats og áhættumiðlunar og er
formaður áhættumatsnefndar á sviði
matvæla, fóðurs, áburðar og sáð-
vöru. Spurð um verksvið hennar hjá
Matvælastofnun segir hún að fagleg
og rekstrarleg ábyrgð á verkefnum
stofnunarinnar sé á herðum forstjóra.
„Ég þarf þannig að tryggja að stofn-
unin starfi á skilvirkan hátt sem ein
heild og uppfylli þannig hlutverk
sitt og skyldur samkvæmt lögum,“
segir Hrönn.
Mitt hlutverk að tryggja
starfsfólkinu nauðsynleg verkfæri
„Forstjóri markar stefnu stofnunar-
innar inn í framtíðina og sér til þess
að stofnunin starfi sem ein heild.
Forstjóri gætir einnig að því að
stofnunin geti tekist á við áskoranir
samtímans í síbreytilegu umhverfi
á sviði matvælaöryggis, plöntu-
og dýraheilbrigðis. Við vitum
það að heimurinn er síbreytilegur
þar sem nýjar hættur koma á
sjónarsviðið og gamlar hættur
birtast aftur. Við verðum því að
hafa sterka sérfræðinga og innviði
sem eru vel í stakk búin að svara
þessum síbreytilega veruleika og
mitt hlutverk er að tryggja það að
starfsfólk Matvælastofnunar hafi
þau verkfæri í hendinni sem þau
þurfa til að vinna sína vinnu – ásamt
því að vera andlit Matvælastofnunar
út á við,“ útskýrir Hrönn.
Hún segist að stór verkefni séu
fram undan, bæði innanhúss og
utan. „Fyrir lá stefnumótun fyrir
árin 2015–2020 og nú tekur við
stefnumótun fyrir næstu ár með
ýmsum tækifærum til að efla og
styrkja stofnunina. Ég vil hrósa
fráfarandi forstjóra fyrir að ganga frá
málum þannig að ég tek við hreinu
borði. Það eru engu að síður stór
verkefni fram undan bæði innanhúss
og utan. COVID hefur til dæmis
kennt okkur að það er hægt að nýta
rafrænar lausnir betur en við höfum
gert hingað til.
Aukið samráð og samtal
er mikilvægt
Þegar Hrönn er spurð um þann
styr sem stundum stendur um
Matvælastofnun, segir hún að
eðli starfsemi hennar sé þannig
að ákvarðanir sem þar séu teknar
verði alltaf misvinsælar. „Hins
vegar er aukið samráð og samtal
alltaf af hinu góða. Ég hef þá
framtíðarsýn að með skilvirku og
sanngjörnu eftirliti, þar sem gegnsæi
er í ferlum og ákvörðunum, náist
betri sátt. Ég tel mjög mikilvægt
að stuðla að samráði og samtali við
iðnaðinn, hvort sem er landbúnað
eða annan matvælatengdan
iðnað, því þá skapast betri sátt.
Slíkt eftirlit myndi einnig styrkja
landbúnað og matvælaiðnað því
það bætir frammistöðu og eykur
traust almennings á greininni. Ég
tel að Matvælastofnun sé ein af
mikilvægustu stofnunum landsins,
þar sem við kynnum okkur
sem Matvælalandið Ísland og
matvælaframleiðsla er ein af okkar
kjarnastarfsemi, hvort sem það
tengist landbúnaði, sjávarútvegi eða
ferðaþjónustu,“ segir hún.
Hrönn telur það eitt af sínum
lykilhlutverkum að tryggja góð
samskipti við bændur og aðila í
landbúnaði eins og alla þá sem
stofnunin vinnur eða hefur eftirlit
með. „Samskipti má alltaf bæta
ásamt því að skapa sátt í samfé-
laginu og innan landbúnaðarins
um störf Matvælastofnunar. Í
mínu fyrra starfi hef ég unnið
með fjölmörgum starfsmönnum
Matvælastofnunar og ég veit að
hjá Matvælastofnun vinnur frábært
fólk. Lykilatriði þar er að tryggja
að eftirlit sé samhæft og skilvirkt
og að eftirlitsmenn séu þjálfaðir
í að veita upplýsingar um fyr-
irkomulag eftirlits. Við þurfum
alltaf að geta útskýrt okkar ferla
til að tryggja gagnsæi í okkar
ákvarðanatöku. Margt hefur verið
unnið á þessu sviði síðastliðin ár
og ég mun leggja áherslu á að
halda þeirri vinnu áfram til að
bæta okkar starf. Ég tel líka mjög
mikilvægt að allir eftirlitsaðilar
hérlendis séu samhæfðir og vinni
sem ein heild.
Lykilatriði að hafa fjármagn til
að sinna verkefnunum
Matvælastofnun var stofnuð 1.
janúar árið 2008, þegar Land-
búnaðar stofnun, mat væla svið
Umhverfisstofnunar og matvælasvið
Fiskistofu voru sameinuð undir
einum hatti. Síðan hefur á stundum
komið fram gagnrýni þess efnis að
hana skorti fjárhagslegt bolmagn
til að geta sinnt þeim verkefnum
nægilega vel sem eru á hennar
ábyrgð. „Eftir því sem ég hef kynnt
mér hefur Matvælastofnun ávallt
verið vel rekin og ég mun leggja
áherslu á að því verði haldið áfram.
Starfssvið Matvælastofnunar er mjög
viðamikið og kannski umdeilanlegt
hvort fjármagn endurspegli
verkefnin. Ég mun leggja áherslu á að
skoða hvaða tæki og tækni við getum
innleitt til að auðvelda okkur starfið,
auka sjálfvirkni og gagnagrunna.
Eins má skoða samtengingu milli
stofnana sem dæmi í leyfisveitingum
eða sameiginlegri nýtingu gagna.
En það er vissulega lykilatriði að
tryggja það að Matvælastofnun
hafi nægilegt fjármagn til að sinna
sínum verkefnum og að starfsfólk
hafi getu og tæki til að takast á við
þau verkefni sem okkur er úthlutað,“
segir Hrönn.
Eftirlit bætir framleiðsluhætti
Hrönn segir að til næstu fimm
ára horfi hún til þess að viðhorf
iðnaðarins til eftirlits breytist. „Mín
framtíðarsýn er að viðhorf til eftirlits
verði jákvætt og að iðnaðurinn sjái
möguleika og tækifæri í sterku,
skilvirku og sanngjörnu eftirliti sem
er unnið í sátt milli eftirlitsaðila og
eftirlitsþega.
Eftirlit hefur það að markmiði
að bæta framleiðsluhætti og er
styrkur en ekki baggi fyrir öflugan
landbúnað. Til að tryggja traust
almennings á íslenskri framleiðslu
og tryggja útflutningsverðmæti
Íslands, þá er lykilatriði að eftirlitið
sé framkvæmt með réttum hætti.
Matvælaöryggi er forsenda öflugrar
og lifandi nýsköpunar í landbúnaði
og matvælaframleiðslu í landinu,“
segir hún.
„Til að ná þessari framtíðarsýn
þá þurfum við sem stofnun að stíga
ákveðin skref og ég hlakka til að hefja
þá vegferð. Á þessari leið verða mörg
atriði sem við þurfum að breyta og
margar hindranir sem við þurfum að
yfirstíga, bæði innanhúss og innan
stjórnsýslunnar, en ég er sannfærð
um að þessi framtíðarsýn tryggi
betri og hagkvæmari landbúnað
og hagsæld bænda. Góðir
framleiðsluhættir hjá bændum undir
virku eftirliti opnar markaði fyrir
afurðir þeirra og stuðlar að aukinni
neytendavernd og velferð dýra,“
bætir hún við að lokum.
/smh
Hrönn Ólína Jörundsdóttir er nýr
forstjóri Matvælastofnunar.
Nýr forstjóri Matvælastofnunar mótar framtíðarsýn til næstu ára:
Viðhorf iðnaðarins til eftirlits þarf að breytast
– Matvælaöryggi forsenda öflugs nýsköpunar í landbúnaði og matvælaframleiðslu
Íslenskir smáframleiðendur fá
sitt svæði í Krónunni Granda
Í lok síðustu viku setti Krónan
Grandi upp sérstakt svæði í verslun
sinni sem er sérmerkt íslenskum
smáframleiðendum.
Þar er vörum félagsmanna
Samtaka smáframleiðenda matvæla
stillt upp saman á svæðinu sem kallast
Matarbúr Krónunnar – hnossgæti
frá íslenskum smáframleiðendum
og er samstarfsverkefni samtakanna
og Krónunnar.
Stefnt er að því að sambærilegum
svæðum verði komið upp í öðrum
verslunum Krónunnar, verði næg
eftirspurn eftir vörunum.
Sérsmíðaðar innréttingar og
sérhannað kynningarefni
Á svæði íslensku smáframleiðend-
anna er sérstakur kælir, frystir og
sérsmíðaðar innréttingar og sér-
hannað kynningarefni um framleið-
endurna og vörurnar.
Að sögn Oddnýjar Önnu Björns-
dóttur, framkvæmdastjóra sam-
takanna, er tilgangurinn að gera
vörum smáframleiðenda matvæla
hærra undir höfði og gera þær
aðgreinanlegri og aðgengilegri
fyrir viðskiptavini Krónunnar. „Við
skiptum árinu upp í tveggja mánaða
tímabil og munu um 20 smáfram-
leiðendur bjóða valdar vörur á
hverju tímabili,“ segir hún.
Tæplega eins árs samtök með 75
framleiðendur
Samtök smáframleiðenda matvæla
voru stofnuð á Hótel Sögu 5. nóv-
ember 2019. Innan þeirra vébanda
eru 75 framleiðendur.
/smh
Svæðið er sérstaklega merkt sem Matarbúr Krónunnar – hnossgæti frá
íslenskum smáframleiðendum. Mynd / Lava Cheese
Hrun í ferðaþjónustu:
Sex sveitarfélög
fá stuðning
Sigurður Ingi Jóhannsson sam-
göngu- og sveitar stjórnar ráð-
herra hefur ákveðið að úthluta
150 milljónum króna úr ríkis-
sjóði til sex sveitarfélaga vegna
hruns í ferðaþjónustu í kjölfar
COVID-19.
Um er að ræða sveitarfélögin
Mýrdalshrepp, Skaftárhrepp og
Skútustaðahrepp, sem fá hvert um
sig úthlutað 32 milljónir króna. Þá
fá Bláskógabyggð, Rangárþing
eystra og Sveitarfélagið Horna-
fjörður hvert um sig 18 milljónir
króna. /MHH