Bændablaðið - 17.12.2020, Qupperneq 4

Bændablaðið | Fimmtudagur 17. desember 20204
FRÉTTIR
Íslenskt snakk hlýtur alþjóðleg
verðlaun fyrir umbúðahönnun
Íslenska nýsköpunarfyrirtækið
Bifröst Foods hreppti á dögun-
um gullverðlaun á verðlaunahá-
tíðinni London Design Awards.
Verðlaunin fékk fyrirtækið fyrir
umbúðahönnun á Fish & Chips
heilsusnakkinu sem nýlega kom
í verslanir á Íslandi.
Fish & Chips pokinn sam-
anstendur af sjötíu grömmum af
íslenskum kartöfluflögum og þrjátíu
grömmum af íslenskum harðfiski.
Á vef viðburðarins kemur fram
að verðlaunin séu veitt fyrir hug-
myndaríka og vel útfærða hönnun
umbúða, texta, myndmáls, lita og
fleiri þátta sem stuðla að jákvæðri
tengingu milli vörunnar og vænt-
anlegra viðskiptavina fyrirtækisins.
Góð viðurkenning
Að sögn Rúnars Ómarssonar,
forsvars manns fyrirtækisins, hefur
það nú skipað sér á bekk með
Bifröst Foods og þar með á bekk
með PepsiCo, Doritos og fleiri
stór fyrirtækjum sem fengið hafa
útnefningu undanfarin ár. Hann
segir óvanalegt að nýstofnað fyr-
irtæki hljóti verðlaun sem þessi.
„Þetta er góð viðurkenning á því
starfi sem fram hefur farið í fyrir-
tækinu, auk þess sem verðlaunin
vekja áhuga endursöluaðila og
neytenda á fyrir tækinu og vörunni.
Verðlaunin eru viður kenning á hug-
viti okkar, markaðs rannsóknum,
vöruþróun sem staðið hefur í tvö
ár og útfærslu umbúðanna sem
við unnum í samstarfi við Birgi
Ómarsson hjá Kaktus auglýsinga-
stofu. Þau auka við áhuga inn-
lendra sem erlendra dreifingar- og
smásölu aðila á vörum okkar sem
er auðvitað mikilvægt nú á fyrstu
skrefum í sölu á vörunni.
Mögulega auka verðlaunin lík-
urnar á að fyrirtækið fái einhvern
stuðning úr stoðkerfi nýsköpunar
á Íslandi, en fram undan er stórt
verkefni sem snýst um að hagnýta
þann áhuga sem við finnum fyrir
vörunni víðs vegar um heiminn,“
segir Rúnar.
Heilsusnakk úr íslensku hráefni
Bifröst Fish & Chips er heilsu snakk
úr íslensku hráefni. Hráefninu í kar-
töfluflögurnar væri annars hent því
lögunin á því mætir ekki kröfum
markaðarins og því stuðlar slík nýt-
ing að minni matarsóun í íslenskri
kartöflurækt.
Í hverjum hundrað gramma poka
eru sjötíu grömm af kartöfluflögum
og þrjátíu grömm af frostþurrkuðum
íslenskum bitafiski. Tvær bragð-
tegundir eru í boði sem stendur; ein
með salti og pipar og önnur með
salti og ediki – sem er hin uppruna-
lega breska útgáfa fish & chips.
„Hugmyndin á bak við vöruna var
að búa til hollt og umhverfisvænt
snakk úr náttúrulegu, íslensku hrá-
efni. Frá upphafi hefur verið horft á
möguleikann á alþjóðlegri markaðs-
setningu. Harðfiskur er 84 prósent
prótein og sannkallað súper-fæði,
eins og Íslendingar vita best. Það
hefur hins vegar gengið misvel að
þróa harðfiskinn og markaðssetja
utan Íslands. Kartöfluflögur eru
ódýrara hráefni og
þekktasta snakk í
heimi. Með rétt-
um aðferðum
má blanda þessu
tvennu saman og
fá út frábært, nátt-
úrulegt og heilsu-
samlegt snakk
eða skyndimáltíð.
Viðtökurnar hafa
verið framar vonum
hér á Íslandi og mikill
áhugi frá ýmsum heims-
hornum gerir verkefnið
mjög spennandi,“ segir
Rúnar.
Fish & Chips snakk-
ið frá Bifröst Foods er
nýkomið í sölu í versl-
unum Hagkaups og í
Mela búðinni, auk
nokkurra sérhæfðari
sölu staða; reiðhjóla-
versluninni Markið
og Kaffi kyrrð í
Borgarnesi.
/smh
Þaulreynd hús við Íslenskar aðstæður
Stuttur afgreiðslutími
Z STÁLGRINDARHÚS
TÖLVUPÓSTUR
sala@bkhonnun . is
SÍMI
571-3535
VEFFANG
www .bkhonnun . is
Hryggirnir úr örslátrunarverkefni Matís marktækt mýkri og safaríkari:
Gildi verkefnisins ótvírætt
fyrir bændur og neytendur
– segir skýrsluhöfundur skýrslunnar sem aldrei kom út
Arnljótur Bjarki Bergsson var
einn af starfsmönnum Matís sem
komu að örslátrunarverkefni
Matís í Skagafirði haustið 2018,
þegar lömbum var slátrað
heima á bænum Birkihlíð og
afurðirnar bornar saman við
lambakjötsafurðir sem slátrað var
á hefðbundinn hátt í sláturhúsi.
Samkvæmt minnispunktum sem
Arnljótur hefur tekið saman um
tilraunina voru hryggir, sem voru
látnir hanga lengur en almennt
tíðkast í sláturhúsum, marktækt
mýkri, meyrari og safaríkari
en hryggir sem keyptir voru í
stórmarkaði.
Arnljótur segir að mælingar hafi
sýnt að magn örvera á heimaslátruðu
skrokkunum hafi verið vel undir
viðmiðunarmörkum.
Skýrsla um verkefnið hefur
ekki verið gefin út, en að sögn
Arnljóts er mikilvægt að hún komi
út, því hún leiði í ljós upplýsingar
úr tilraun sem aldrei áður hefur
verið gerð en skipti máli varðandi
möguleika sauðfjárbænda til aukinnar
verðmætasköpunar með þróun
atvinnugreinarinnar. Ákvað hann
því að taka saman minnispunktana
og hugleiðingu til að varpa betur ljósi
á niðurstöður verkefnisins, en ekki
hafi tekist að fá skýrsluna gefna út
eftir að Sveinn Margeirsson var settur
af sem forstjóri Matís og Oddur M.
Gunnarsson tók við. Arnljóti var sagt
upp störfum tæpu ári eftir tilraunina,
en hann fór fyrir sviðinu sem hýsti
verkefnið og tilraunina sem skýrslan
fjallaði um. Segir hann að hún hafi
nánast verið tilbúin til útgáfu frá því
í júní 2019.
Mikilvægi matvælaöryggis
Arnljótur segir einnig að gildi
örslátrunarverkefnisins felist
í nokkrum atriðum sem voru
sérstaklega skoðuð í tilrauninni í
Birkihlíð.
„Takmörkun á viðskiptum með
afurðir sem slátrað er heima á býli,
frekar en í sláturhúsi, hefur verið skýrð
með óvissu um hvort afurðirnar séu
öruggar til neyslu. Tilraun, þar sem
lömbum var slátrað utan viðurkennds
sláturhúss, var framkvæmd.
Afurðirnar voru rannsakaðar út frá
mikilvægi matvælaöryggis með
hliðsjón af því hvort neysla afurðanna
myndi stofna neytendum í hættu.
Niðurstöður mælinga sýndu að afurðir
tilraunarinnar voru öruggar til neyslu.
Þá var kannað hvort munur væri á
gæðaþáttum kjötsins, svo sem meyrni,
og hvort nýta mætti gögn sem skráð
eru í gagnagrunn af bændum sem
upplýsingar fyrir neytendur.“
Örugg leið
ef rétt er staðið að málum
Allt þetta, segir Arnljótur, sýnir að
örslátrun heima á bæjum geti verið
alveg örugg leið – ef rétt er staðið að
málum – auk þess að gefa bændum
möguleika á að auka verðmæti afurða
sinna og neytendum kost á gegnsæjum
viðskiptum með sauðfjárafurðir.
Sveinn kom einnig að verkefninu
en var nýlega sýknaður í Héraðsdómi
Norðurlands vestra fyrir brot á lögum
um slátrun og sláturafurðir, í tengslum
við örslátrunarverkefnið.
Oddur sagði í svari við fyrirspurn
Bændablaðsins í september á síðasta
ári, að ástæða þess að skýrslan
hefði ekki verið gefin út væri sú
að hún væri ekki tilbúin til útgáfu,
verkefnið væri ófjármagnað og því
lægi vinna við það niðri um það
leyti sem Arnljótur var leystur frá
störfum. Í viðtali við Bændablaðið
í janúar á þessu ári sagði Oddur
að auk þess sem ekki hafi verið til
fjármagn til að ljúka skýrslugerðinni
hefðu skýrsludrögin ekki staðist
kröfur Matís, ályktanir hefði verið
dregnar sem sérfræðiálit segðu að
gengu ekki upp. Tilraunin gæfi
mjög takmarkaðar upplýsingar og
alveg ómarktækar sem vísindalegar
niðurstöður sem hægt væri að draga
ályktanir út frá. „Það er alveg sama
hvað við mælum mikið örveruflóru
á skrokkum eða meyrnimælum, það
hefur ekkert með heimaslátrun að
gera eða öryggi hennar,“ sagði Oddur.
Lítið gert úr starfsmönnum Matís
Arnljótur segir orð Odds óheppileg
og hvimleið, sem hann hafi reynt
að leiða hjá sér, því að með þessum
orðum geri Oddur í það minnsta lítið
úr starfi þeirra níu starfsmanna Matís
sem komu að verkefninu, tilrauninni
og skýrslugerðinni. „Hvorki vinna
starfsmanna Matís í skynmatshóp
og þaðan af síður þeirra er sinna
örverumælingum er ómarktæk.
Fylgt var stöðluðum vinnubrögðum
og aðferðafræði sem hefði verið
viðurkennd við skýrslugerð af þessu
tagi. Skýrslan var ekki prófritgerð.
Skýrslur sem Matís hefur gefið út
eru misjafnar að lengd og umbroti;
þær skýra frá verkefnum og í einstaka
tilfellum frá einstaka tilraunum, til
þeirra eru ekki gerðar sömu kröfur
og til ritrýndra vísindagreina.
Þó tilraunin yrði varla endurtekin
af hálfu Matís undir stjórn Odds, má
samt skýra frá því sem gert var og
kom út úr tilrauninni. Með rekjanleika
í huga er rétt að segja frá því sem
gert var óháð niðurstöðum, þannig
er stuðlað að því að upplýsingar
séu aðgengilegar. Óþarfi sé að gera
málið stærra en efni standi til,“ segir
Arnljótur. /smh
Eva Margrét Jónudóttir við mælingar á sláturstað í Birkihlíð. Myndir / Matís
Arnljótur Bjarki Bergsson, fyrrverandi starfsmaður Matís og einn af
skýrsluhöfundum skýrslu um örslátrunarverkefnið sem aldrei kom út.