Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2020, Síða 55

o.fl., 2012; Stewart, Bowers og ross, 2012) og sjúklingar sem áður hafa verið beittir
þvingandi meðferð eiga frekar á hættu að verða beittir slíkri meðferð aftur (geor-
gieva, Vesselinov o.fl., 2012; girela o.fl., 2014). Þvingandi með ferð er oftar beitt þegar
sjúklingar sýna erfiða hegðun, eins og að neita lyfjum og meðferð, biðja um aukalyf
(Baker, Bowers og Owiti, 2009) og sýna óviðeigandi kynferðislega hegðun (happell
og koehn, 2010) eða sýna sjálfskaðandi hegðun (Stewart o.fl., 2012).
Reynsla og þekking starfsfólks spáir fyrir umfangi
þvingandi meðferðar
Áhrif starfsfólks á þvingandi meðferð hefur einnig komið fram í rannsóknum. Starfs-
reynsla, fræðsla, menntun og þjálfun starfsfólks tengjast tíðni og umfangi þvingandi
meðferðar (Putkonen o.fl., 2013; Stewart, Van der Merwe, Bowers, Simpson og jones,
2010). Viðmót starfsfólks og samskiptafærni hafa tengsl við notkun þvingandi
meðferðar. Starfsfólk með jákvætt viðhorf gagnvart sjúklingum beitir síður þvingandi
meðferð (Bowers o.fl., 2014; happell og koehn, 2010; Stewart o.fl., 2010) og notar
mildari aðferðir við að ná stjórn á krefjandi aðstæðum og tekst frekar að róa sjúklinga
án þvingandi meðferðar (Bjorkdahl, Palmstierna og hansebo, 2010; happell og
koehn, 2010; hem o.fl., 2014). Starfsfólki sem er vel þjálfað, í góðu líkamlegu og and -
legu jafnvægi og vinnur vel saman tekst betur að draga úr árásargirni sjúklinga og
hjúkrun á geðdeildum
tímarit hjúkrunarfræðinga • 1. tbl. 96. árg. 2020 55
Tafla 1. innihaldslýsing Safewards-líkansins eftir áhrifasviði
Áhrifasvið Demparar Blossar
Sjúklingar Meðferð, eins og samtalsmeðferð, lyfjameðferð Versnun einkenna eins og ranghugmynda og ofskynjana.
og virknimeðferð. Stuðningur, hughreysting Persónuleikaþættir eins og jaðarpersónuleikaröskun og andfélagsleg
og nærvera. persónuleikaröskun. Lýðfræðilegir þættir: aldur og kyn.
Starfsfólk Tilfinningastjórnun, siðvitund, viðhorf, þekking, Vanræksla, valdbeiting, vanvirðing, fordómar, hroki,
færni í samskiptum, tæknileg færni, eins og skortur á þekkingu, umhyggju og tilfinningastjórnun starfsfólks.
viðbrögð gegn ofbeldi, slökunaraðferðir o.fl.
Samvinna, samhæfð vinnubrögð, skýrir verkferlar,
teymisvinna, gagnkvæmur stuðningur og
starfsánægja.
Umhverfi hönnun húsnæðis, eins og sjónlínur, rými, útlit, Slæm hönnun húsnæðis, eins og þrengsli, skúmaskot, fjölbýli og
lýsing og hljóð. Viðhald og þrif. skortur á aðstöðu til næðis og virkni. Slæmt viðhald og óþrifnaður.
Samfélag Siðvitund sjúklinga, gagnkvæmur skilningur og hermihegðun; lærð óæskileg hegðun af samsjúklingum eins
sjúklinga stuðningur þeirra á milli. Starfsfólk sem og sjálfskaðandi hegðun eða ofbeldi. Álag og áreiti í umhverfinu,
fyrirmynd. Stjórnun og stuðningur starfsfólks. eins og spenna, hávaði, þrengsli, ógnandi hegðun og ofbeldi,
komið í veg fyrir aðstæður sem leiða til árekstra. mikið flæði inn- og útskrifta.
Þættir utan fjölskylduhjúkrun. aðstoð og stuðningur Áföll, sorg, missir, áhyggjur og ofbeldi í tengslum við fjölskyldu
spítala varðandi félagsleg vandamál. og vini. Áhyggjur varðandi búsetu, atvinnu og fjárhag.
Regluverk Virðing fyrir réttindum sjúklinga og þeim veitt Lög og reglur þjóðar, eins og lögræðislög og framkvæmd
aðstoð við að sækja rétt sinn, leggja fram kærur nauðungarvistunar og sjálfræðissviptingar. hvaða þvingandi
eða kvartanir. upplýsingar og fræðsla. Sjúklingum meðferðar eru heimilaðar. Stefna yfirvalda í geðheilbrigðismálum.
veittur stuðningur við að skipuleggja framtíð sína ferli kvartana og kærumála. hjá sumum þjóðum geta ofantalin
(batamiðuð þjónusta og vekja von). atriði verið íþyngjandi fyrir sjúklinga.
Tafla 1 gefur yfirsýn yfir áhrifasvið, dempara og blossa sem hafa áhrif á tíðni og umfang þvingandi meðferðar. Áhrifasviðin eru: sjúklingur,
starfsfólk, umhverfi, samfélag sjúklinga, þættir utan spítala og regluverk. Demparar eru verndandi þættir sem draga úr notkun þvingandi
meðferðar og blossar eru ógnandi þættir sem geta aukið hættu á að henni sé beitt.
Viðmót starfsfólks og sam-
skiptafærni hafa tengsl við
notkun þvingandi með -
ferðar. Starfsfólk með
jákvætt viðhorf gagnvart
sjúklingum beitir síður
þvingandi meðferð og notar
mildari aðferðir við að ná
stjórn á krefjandi aðstæð -
um og tekst frekar að róa
sjúklinga án þvingandi
meðferðar.