Vinnan - 01.09.1946, Page 17

tíma, sem deilan stóð við hverja þeirra um sig. Sýndu
Iðju-félagar og allmargir meðlimir annarra verkalýðs-
félaga bæjarins í því mikinn dugnað og ósérhlífni.
Ég hef fyrr í grein þessari sagt, að í engri vinnudeilu,
sem hér hefur verið háð, hafi sigurinn fyrirfram verið
jafn tryggur sem í þessari. Þetta kom mjög glöggt fram
á fyrstu dögum deilunnar.
Að kvöldi fyrsta dagsins var íundur verkfallsmanna
í Verkalýðshúsinu. Húsið var alveg troðfullt. Og hverjir
voru þar saman komnir?
í fyrsta lagi félagar úr Iðju — að mestu leyti ungt
fólk, sem fæst hefur áður tekið virkan þátt í stéttar-
baráttu akureyrska verkalýðsins — en sem með eldmóði
æskunnar hefur heitstrengt að afla sínu unga og ofsótta
verkalýðsfélagi fullrar viðurkenningar og gera það
þannig að öruggu vopni í hagsmunabaráttu verksmiðju-
fólksins.
Við hlið þessa unga fólks eru fleiri eða færri með-
limir allra verkalýðsfélaga bæjarins — og þá ekki sízt
þeir, sem við mikla örðugleika hafa háð, og unnið, víð-
frægar vinnudeilur hér á undanförnum árum. Þeir eru
komnir til þess að fylla upp eldmóð æskunnar með
kunnáttu og orku hins reynda verkamanns og harðnaða
í eldi stéttarbaráttunnar. —- Meðlimir verkalýðsfélags,
sem um ára bil hafa forðazt Vsrkalýðshúsið eins og
pestarbæli, mættu þar nú, með einlægum ásetningi um
— hönd í hönd við „ofstopamennina“ — að veita
yngsta verkalýðsfélagi bæjarins allt það lið, er þeir
mættu. Formaður Alþýðuflokksins á Akureyri, sem jafn-
framt er leiðandi maður í Verkalýðsfélagi Akureyrar
— formaður Kommúnistaflokksins hér, sem jafnframt
er leiðandi maður í Verkamannafélagi Akureyrar •—
og erindreki Alþýðusambandsstjórnarinnar voru aðal-
ræðumenn á fundinum. Og ræður þeirra hnigu allar í
eina átt: 1 fullri einingu, með sameiginlegu átaki alls
verkalýðsins að lyfta því taki, sem fyrir lá, að bæta
lífskjör verksmiðjufólksins á Akureyri.
Þessa fundar mun, án efa, verða minnzt sem merkis-
viðburðar í sögu verkalýðshrevfingar Akureyrar -—
sem vonglaðs tákns um gagnkvæman skilning og sam-
hug eldri og yngri verkalýðs — sem vonglaðs tákns um
baráttueiningu þess verkalýðs, sem urn árabil hefur ver-
ið sundraður — jafnvel borizt á banaspjótum.
Föstudaginn 5. nóv. boðaði Iðja til almenns verka-
lýðsfundar í Samkomuhúsi bæjarins. Þann fund sóttu
500—600 manns. Og í beinu áframhaldi af fundinum
í Verkalýðshúsinu var einnig þessi fundur glæsilegur
vottur um einingarvilja og baráttuvilja akureyrska
verkalýðsins.
Ávöxtur þessarar einingar var líka mjög augljós. Ég
hef áður lýst hvernig vinnustöðvunin fór fram án nokk-
urra örðugleika. Vegna styrkleika þessarar baráttuein-
ingar þorðu atvinnurekendur aldrei að gera minnstu
tilraun til að hefja vinnu að nýju, í banni verkalýðs-
samtakanna.
Þegar Brúarfoss kom hér, meðal annars með vöru-
slatta til K.E.A., fengu skipverjar fyrirmæli stéttarfé-
laga sinna um að afgreiða ekki vörur til K.E.A., S.I.S.
eða J. S. Kvaran. Auk þess voru hafnarverkamennirnir
hér reiðubúnir til að hindra slíka afgreiðslu með valdi,
ef á hefði þurft að halda. Vegna þessarar einingar sá
Eimskip að hyggilegast var fyrir það að brjóta á engan
hátt í bága við fyrirmæli verkalýðssamtakanna, en lagði
á sig talsverða aukafyrirhöfn við að greina í sundur
vörur til áðurnefndra fyrirtækja og til þeirra, sem utan
við deiluna stöðu.
Samkvæmt beiðni Eimskips voru þó ,,bannvörurnar“
losaðar úr Brúarfossi, svo skipið gæti notað lestarrúm
sitt óhindrað. En þær voru ekki afhentar K.E.A. —
heldur fluttar, í vörzlu verkfallsmanna, undir innsigli
tollvarðar, og að fenginni skriflegri skuldbindingu af-
greiðslumanns Eimskips um að þær skyldu ekki afhentar
nema að fengnu leyfi verkalýðssamtakanna.
Atvinnurekendum voru þannig allar bjargir bannað-
ar. Einhuga og samtaka verkalýðurinn hafði öll þeirra
ráð í hendi sér.
Þegar K.E.A. síðar flúði á náðir heildsalanna í bæn-
um til að fá sér „ódýrt“ hveiti, var það óðara stöðvað,
og heildsölunum tilkynnt, að ef þeir á þann hátt gengju
í bandalag gegn verkalýðssamtökunum, mundi vöru-
flutningabanni skellt á þá einnig.
Þegar Dettifoss skömmu síðar kom hér, hlaðinn vör-
um til höfuðandstæðinga verkafólksins, í þessari vinnu-
deilu, fór á sömu leið, að ekki var leyfð afgreiðsla á
þeim, og höfðu atvinnurekendur engin ráð með að geta
náð þeim, heldur voru þær sendar austur á Seyðisfjörð
og skipað þar í land, í vörzlu verkalýðsfélagsins þar.
Ekki heldur sáu atvinnurekendur sér nokkra leið til
að koma um borð vörum, sem þeir höfðu ætlað sér að
senda út með þessum skipaferðum.
Sem sagt: Eining verkalýðsins reyndist það afl, sem
atvinnurekendur stóðu ráðþrota fyrir. Og á meðan því
afli var beitt samkvæmt einhuga ákvörðunum verkfalls-
stj órnarinnar, var stöðug sókn af hálfu verkfallsmanna,
sem á skömmum tírna hefði hlotið að brjóta til fulls á
bak aftur stærilæti viðkomandi atvinnurekenda og
knífni gagnvart verkafólkinu, og leitt til fullkomins
sigurs verksmiðjufólksins í þessari vinnudeilu.
Strauinlivörf
En þá kom atvinnurekendum lið þaðan, sem sízt
skyldi. Frá stjórn landssamtaka verkalýðsins, Alþýðu-
sambandsstj órninni.
Stjórn S.Í.S. og umboðsmenn þess hér höfðu frá upp-
hafi vinnustöðvunarinnar sett sem skilyrði fyrir því, að
þeir fengjust til viðræðu um lausn hennar, að létt yrði
VINNAN
207