Þjóðmál - 01.12.2016, Blaðsíða 38

Hvernig á að tryggja samfellu í
stjórnskipun og dómaframkvæmd ef
stöðugt er verið að gera breytingar
á stjórnarskránni, jafnvel umbylta
henni með öllu? Og hver er reynsla
þeirra sem hafa gert slíkt? Það hefur
vart farið framhjá neinum að stjórn-
arskráin hefur verið pólitískt bitbein
síðan bankahrunið dundi yfir árið
2008. Upp hefur risið hópur fólks sem
má líklega kalla„stjórnarskrásinna" og
hefur hann verið hávær í þjóðfélags-
umræðunni allt frá því kosið var til
stjórnlagaþings í nóvember 2010.
MIÐVfKUDAGUH 26. JANÚAR 2011
ÓGILD KOSNING
ði ,4haldið“ vera „skíthrætt"
ssataK
Hæstiréttur dæmdi kosningu til stjórnlagaráðs ógilda
með vísun í alvarlega ágalla við framkvæmd hennar.
Niðurstaðan var bindandi og endanleg. íframhald-
inu samþykkti Alþingi ályktun þar sem 25 manna
stjórnlagaráði, skipað sömu fulltrúum og kosnir voru í
stjórnlagaþingskosningunni, var falið að gera tillögur
um breytingar á stjórnarskránni. Með því var ríkisstjórn
Jóhönnu Sigurðardóttir að smeygja sér framhjá úrskurði
Hæstaréttar.
Eins nauðsynleg og stjórnarskrá kann að
þykja sem grundvallarrit fyrir stjórnskipun
landsins þá er einnig Ijóst að breytingar á
henni hljóta að vera vandasamar. Hvernig á
að tryggja samfellu í stjórnskipun og dóma-
framkvæmd ef stöðugt er verið að gera
breytingará stjórnarskránni, jafnvel umbylta
henni með öllu? Og hver er reynsla þeirra
sem hafa gert slíkt? Það hefur vart farið
framhjá neinum að stjórnarskráin hefur verið
pólitískt bitbein síðan bankahrunið dundi yfir
árið 2008. Upp hefur risið hópur fólks sem
má líklega kalla„stjórnarskrásinna" og hefur
hann verið hávær í þjóðfélagsumræðunni
allt frá því kosið var til stjórnlagaþings í
nóvember 2010. Hluti þessa hóps berst hart
fyrir breytingu á stjórnarskránni og horfir þar
fyrst og fremst til stjórnarskrár þeirrar sem
stjórnlagaráð samdi 2011 og lögð varfyrir
þjóðina í óskuldbindandi atkvæðagreiðslu
eins og verður vikið að síðar.
Frá stjórnlagaþingi til stjórnlagaráds
Kosningar til stjórnlagaþings fóru fram 27.
nóvember 2010 og voru 25 fulltrúar kosnir
til setu á þinginu, 15 karlar og 10 konur.
Kosningaþátttaka var 35%. Framkvæmd
kosningarinnar var kærð og 25. janúar 2011
ógilti Hæstiréttur kosninguna með vísun
í alvarlega ágalla við framkvæmd hennar.
Sú niðurstaða var bindandi og endanleg. í
framhaldi af því samþykkti Alþingi ályktun
24. mars þar sem 25 manna stjórnlagaráði,
skipað sömu fulltrúum og kosnir voru í
stjórnlagaþingskosningunni, var falið að
gera tillögur um breytingar á stjórnarskránni.
Allir nema einn þáðu boðið. Með því var
ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttir að smeygja
sér framhjá úrskurði Hæstaréttar. Eðlilega
höfðu stjórnskipunarsérfræðingar efasemdir
og augljóslega var umboð stjórnlagaráðs
veikara en umboð það sem stjórnlagaþing
hefði haft, þrátt fyrir dræma kosninga-
þátttöku.
Stjórnlagaráð hafði skamman tíma til
stefnu og samþykkti að endingu ein-
róma frumvarp til stjórnarskipunarlaga
en náði ekki samanstöðu um aðfararorð
36 ÞJÓÐMÁL vetrarhefti 2016