Þjóðmál - 01.12.2016, Page 87

aðeins í nokkra daga og yrði ekki framlengd,
nema skiptyrði um eigendur. Stjórnarfor-
maðurTryggingarsjóðs innstæðueigenda
og fjárfesta, Finn Haugan sparisjóðsstjóri,
myndaði næstu vikur kaupendahóp nokkurra
sparisjóða, sem keypti síðan bankann
fyrir 300 milljónir norskra króna, sem var
minna en 10% af bókfærðu eigin fé hans.
(Haugan vékað vísu af fundi, þegar kaupin
voru samþykkt í stjórn Tryggingarsjóðsins.)
Þá var lánalínan tafarlaust framlengd og
bankinn skírður aftur hinu norska nafni sínu,
BN Bank.84 í janúar 2009 var virði bankans
bókfært 2 milljarðar norskra króna. Það
var að vonum, að Haugan fékk sérstakan
kaupauka árið 2009 að upphæð 540 þúsund
norskar krónur fyrir góða frammistöðu.85 Hitt
norska fyrirtækið, sem hér um ræðir, Glitnir
Securities, var strax eftir bankahrunið selt
hópi stjórnenda fyrirtækisins fyrir 50 milljónir
norskra króna, sem var um fjórðungur af
bókfærðu eigin fé. Viku síðar seldu hinir nýju
eigendur norsku verðbréfafyrirtæki, sem
hafði skrifstofur sínar í sama stórhýsinu í
Osló, helmingshlut í fyrirtækinu fyrir sömu
upphæð, 50 milljónir norskra króna. Glitnir
Securities hafði með öðrum orðum tvöfaldast
í verði á einni viku.86
í Finnlandi fóru yfirvöld enn aðra leið.
Þar var seðlabankinn ekki í aðalhlutverki,
heldur fjármálaeftirlitið. Glitnir hafði eignast
finnskan banka og skírt hann Glitnir Pankki.
Finnska fjármálaeftirlitið lagði mjög hart að
Glitni á íslandi (eða skilastjórn hans) að selja
tafarlaust Glitnir Pankki. Hópur stjórnenda
keypti hann á þrjú þúsund evrur. Það var
aðeins brot af bókfærðu eigin fé bankans,
sem var árið 2007 180 milljónir evra. Bankinn
var tafarlaust skírður aftur sínu gamla finnska
nafni og sérstaklega merktur sem finnskt
fyrirtæki. í árslok 2009 var bókfært eigið fé
bankans 49,8 milljónir evra, og árið 2013
var hann seldur fyrir 200 milljónir evra.87
Hinir finnsku kaupendur voru orðnir auðugir
menn.88 Finnska fjármálaeftirlitið hefur
neitað að svara öllum spurningum mínum
um afskipti þess af þessum viðskiptum.89
í dæmunum þremur frá Noregi og Finn-
landi báru kröfuhafar þrotabús Glitnis tapið
af útsölunni, sem knúin var fram á íslenskum
eigum, en heimamenn hirtu gróðann. I
dæminu frá Danmörku bar íslenska ríkið hins
vegar tapið. Þar hafði Kaupþing eignast FIH
banka, sem var stór á danskan mælikvarða.
Þegar íslenski seðlabankinn veitti Kaupþingi
500 milljón evra neyðarlán í bankahruninu,
tók hann fyrir því allsherjarveð í FIH banka
eftir að hafa ráðfært sig við danska seðla-
bankann og fjármálaeftirlitið og verið sagt,
að bankinn væri miklu meira virði en láninu
næmi. Þegar danski seðlabankinn veitti
um sama leyti dönskum bönkum ríflega
lausafjárfyrirgreiðslu, fékk FIH banki hana
eins og aðrir danskir bankar. Lánalínan frá
seðlabankanum rann hins vegar út haustið
2010, og þá lagði danski seðlabankinn hart
að hinum íslenska, sem hafði tekið FIH banka
upp í neyðarlánið, að selja bankann. Ella yrði
lánalínan til FIH banka ekki framlengd.
íslenski seðlabankinn afréð að selja FIH
banka hópi lífeyrissjóða og kaupsýslumanna,
sem nutu sérstakrar góðvildar danskra
stjórnvalda.90 Kaupverðið var nálægt eigin
fé bankans, en aðeins var greiddur út lítill
hluti þess, og skyldi draga frá afganginum
tap bankans næstu árin. Hinir nýju eigendur
flýttu sér að flytja allt hugsanlegt tap
bankans af öllum útlánum sínum á umsamið
tímabil og lögðu í raun bankastarfsemina
niður, en einbeittu sér að því að varðveita
eigið fé bankans. Afleiðingin var, að
íslenski seðlabankinn fékk ekki afganginn
af kaupverðinu, en dönsku kaupendurnir
eignuðust banka með verulegt eigið fé,
þegar upp er staðið, um 770 milljónir evra.
Þótt eigið fé bankans hafi 2008 verið talið um
einn milljarður evra, fær seðlabankinn ekki
til baka nema um 225 milljónir af þeim 500
milljónum, sem hann lánaði Kaupþingi. Hann
tapar 275 milljónum evrum eða meira en 30
milljörðum króna.91
Erfitt er að draga aðra ályktun en þá,
að norsk, finnsk og dönsk stjórnvöld,
Tryggingarsjóðurinn norski, Fjármálaeftirlitið
finnska og Seðlabankinn danski, hafi hyglað
innlendum aðilum á kostnað erlendra. Hefðu
ÞJÓÐMÁL vetrarhefti 2016 85