Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2021, Síða 98

Ofangreind atriði nýtast til að viðhalda starfsánægju og
góðu samspili milli starfs og einkalífs. Ljóst er að þeir hjúkr-
unarfræðingar sem ekki temja sér jákvæð bjargráð gagnvart
þeim áskorunum sem mæta þeim í starfi eiga fremur á hættu
en aðrir að finna fyrir streitu og kulnunareinkennum. Viðmæl-
endur minntust flestir á að hafa upplifað vott af kulnun hvort
sem var á námstímanum eða eftir brautskráningu. Ýmsir þættir
í starfsumhverfi hjúkrunarfræðinga eru líklegir til að valda
kulnun og því er nauðsynlegt fyrir hjúkrunarfræðinga að átta
sig á þeim. Þar sem kulnun ýtir undir starfsóánægju og getur
leitt til þess að hjúkrunarfræðingar hverfi í önnur störf er þörf
á að bregðast við þessum vanda (Rudman o.fl., 2014).
Þrátt fyrir að námið nái ekki að undirbúa verðandi hjúkr-
unarfræðinga fyllilega undir öll verkefni sem þeir standa frammi
fyrir eftir brautskráningu eru þeir með góðan grunn fyrir
komandi áskoranir og kunna að ráða í aðstæður og meta eigin
getu. Svo virðist vera sem námið undirbúi þá ekki einungis
fyrir þá verkþætti sem þeir munu standa frammi fyrir, heldur
þjálfi þá einnig í gagnrýnni hugsun sem hægt er að leita í þegar
á reynir. Þeir nýútskrifuðu hjúkrunarfræðingar sem tóku þátt
í þessari rannsókn virtust geta metið hvenær þeir þurftu að
leita til reyndari starfsmanns til að fá álit hans og ráð. Er þetta
í anda umhyggjukenningar Sigríðar Halldórsdóttur (2006) en
sú nálgun leggur áherslu á sjálfsþekkingu þar sem hjúkrun-
arfræðingurinn gerir sér grein fyrir eigin takmörkunum og
vinnur stöðugt að því að efla fagþekkingu og styrkjast í starfi.
Ályktanir
Niðurstöður rannsóknarinnar veita innsýn í veganestið sem
viðmælendur rannsóknarinnar fengu í náminu og hvernig
hjúkrunarnámið nýttist þegar út á vinnumarkaðinn var komið.
Eingöngu var þó leitað til þeirra sem brautskráðust frá HA á
árunum 2013–2017 og náði rannsóknin til fámenns úrtaks og
lýsir því aðeins skoðunum og reynslu þeirra sem tóku þátt í
rannsókninni. Áhugavert væri að skoða þetta nánar með stærra
úrtaki þar sem þátttakendur kæmu bæði úr HA og HÍ og þar
sem starfsánægja, kulnun og streita hjá nýútskrifuðum hjúkr-
unarfræðingum yrði könnuð.
Mikilvægt er að styðja vel við nýútskrifaða hjúkrunarfræð-
inga með góðri aðlögun og aðstoða þá við að koma sér upp
góðum bjargráðum gagnvart þeim áskorunum sem þeir standa
frammi fyrir í starfi. Að fá loksins að takast á við starfið, þróast
frá nýgræðingi til fagmanns, er ákveðið markmið sem flestir
stefna að og hlakka til að takast á við. Ekki er nægilegt að
hjúkrunarfræðingar búi yfir jákvæðum viðhorfum og séu fullir
af eldmóði þegar þeir hefja fyrst störf heldur þarf í framhald-
inu að hlúa að vellíðan þeirra í starfi svo og starfsstéttinni í
heild. Passa þarf upp á starfsstéttina og gæta þess að fræði -
greinin sem slík dragist ekki aftur úr eðlilegri og fordæmagef-
andi þróun annarra sambærilegra stétta á vinnumarkaði.
Hjúkrunarfræðingar framtíðarinnar þurfa því að standa fastir
á sínu og standa vörð um réttindi sín til aðlögunar og eðlilegrar
starfsþróunar. Þeir sem ekki brenna jafnmikið fyrir þessari
hugsjón og löngun í starfið teljast vera í vissri áhættu á að lenda
í kulnun og brottfalli þar sem þessi leið er ekki alltaf greið og
getur verið þyrnum stráð. Með þessa vitneskju að leiðarljósi er
einstaklega mikilvægt fyrir stjórnendur og starfsumhverfið að
taka vel á móti nýjum hjúkrunarfræðingum og auðvelda þeim
að leita sér aðstoðar og ráða.
Heimildir
Asselin, M. E., Schwart-Barcott, D. og Osterman, P. A. (2013). Exploring re-
flection as a process embedded in experienced nurses’ practice: A quali-
tative study. Journal of Advanced Nursing, 69(4), 905–914. doi:10.1111/j.
1365-2648.2012.06082.x.
Bengtsson, M. (2016). How to plan and perform a qualitative study using
content analysis. NursingPlus Open, 2, 8–14. doi:http://dx.doi.org/10.1016/
j.npls.2016.01.001
Berglind Harpa Svavarsdóttir og Elísabet Hjörleifsdóttir. (2020). Streita,
kulnun og bjargráð á meðal hjúkrunarfræðinga á bráðalegudeildum.
Tímarit hjúkrunarfræðinga, 96(1), 68–75.
Björk Bragadóttir, Embla Ýr Guðmundsdóttir, Fanný Jóhannsdóttir, Harpa
Júlía Sævarsdóttir og Hjördís Jóhannesdóttir. (2017). Svefn og vaktavinna.
Tímarit hjúkrunarfræðinga 93(3), 48–55.
Bragadottir, H. (2016). Identifying indicators of healthy work environments
in nursing as determinants of health in the 21st century. Creative Nursing,
22(4), 218–225. doi:http://dx.doi.org/10.1891/1078-4535.22.4.218
Bulman, C., Lathlean, J. og Gobbi, M. (2012). The concept of reflection in
nursing: Qualitative findings on student and teacher perspectives. Nurse
Education Today, 32(5), 8–13. doi:https://doi.org/10.1016/j.nedt.2011.10.
007
Caldwell, L. og Grobbel, C. C. (2013). The importance of reflective practice
in nursing. International Journal of Caring Sciences, 6(3), 319–326.
Costa, G. (2010). Shift work and health: Current problems and preventive
actions. Safety and Health at Work, 1(2), 112–123. doi:10.5491/SHAW.
2010.1.2.112
Dawson, A. J., Stasa, H., Roche, M. A., Homer, C. S. E. og Duffield, C. (2014).
Nursing churn and turnover in Australian hospitals: Nurses perceptions
and suggestions for supportive strategies. BMC Nursing, 13(1), 11. doi:10.
1186/1472-6955-13-11
Eldevik, M., Flo, E., Moen, B., Pallesen, S. og Bjorvatn, B. (2013). Insomnia,
excessive sleepiness, excessive fatigue, anxiety, depression and shift work
disorder in nurses having less than 11 hours in-between shifts. Public Li-
brary of Science, 8(8), e70882. doi:https://doi.org/10.1371/journal.pone.
0070882
Feddeh, S. A. og Darawad, M. W. (2020). Correlates to work-related stress of
newly-graduated nurses in critical care units. International Journal of Car-
ing Sciences, 13(1), 507–516.
Feng, R. F. og Tsai, Y. F. (2012). Socialisation of new graduate nurses to prac-
tising nurses. Journal of Clinical Nursing, 21, 2064–2071. doi:10.1111/j.1365-
2702.2011.03992.x
Fida, R., Laschinger, H. K. S., og Leiter, M. P. (2018). The protective role of
self-efficacy against workplace incivility and burnout in nursing: A time-
lagged study. Health Care Management Review, 43(1), 21–29. doi:10.1097/
HMR.0000000000000126
Gifkins, J., Loudoun, R. og Johnston, A. (2017). Coping strategies and social
support needs of experienced and inexperienced nurses performing shift-
work. Journal of Advanced Nursing, 73(12), 3079–3089. doi:10.1111/jan.
13374
Guðbjörg Pálsdóttir, Gunnar Helgason og Helga Ólafs. (2017). Hjúkrunar-
fræðingar óskast til starfa! Vinnumarkaður hjúkrunarfræðinga. Reykjavík:
Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga.
Happell, B., Reid-Searl, K., Dwyer, T., Caperchione, C. M., Gaskin, C. J. og
Burke, K. J. (2013). How nurses cope with occupational stress outside their
workplaces. Collegian, 20(3), 195–199. doi:10.1016/j.colegn.2012.08.003
Heffernan, M., Quinn, G., McNulty, R. og Fitzpatrick, J. (2010). Self‐com -
passion and emotional intelligence in nurses. International Journal of
guðríður ester geirsdóttir o.fl.
98 tímarit hjúkrunarfræðinga • 1. tbl. 97. árg. 2021