Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2022, Blaðsíða 67

1. tbl. 98. árg. 2022 | Tímarit hjúkrunarfræðinga 67
Siðfræði
Leyfi fyrir rannsókninni var fengið hjá deildarforseta
hjúkrunarfræðideildar HÍ, sviðsforseta Heilbrigðisvísindasviðs
HA og Vísindasiðanefnd (tilvísunarnúmer: 20-099).
Þátttakendur fengu skriflegar upplýsingar um rannsóknina í
tölvupósti ásamt beiðni um þátttöku og slóð á rannsóknina.
Litið var á svörun spurningalistans sem samþykki fyrir
þátttöku. Ekki var hægt að rekja svör til einstakra þátttakenda.
Gagnagreining
Gögnin voru greind með IBM SPSS-forritinu, útgáfu 26. Ekki
reyndist marktækur munur á svörum nemenda við HÍ og HA
hvað varðar breytur rannsóknarinnar og því voru svör þeirra
sameinuð og greind sem um einn hóp væri að ræða. Þar sem
fjöldi þátttakenda var ekki meiri en raun bar vitni var ákveðið
að sameina svarmöguleika og vinna með þá þannig. Ef svörun
var 80% eða meiri við PSS-10-kvarðanum var meðaltal notað
til að reikna út heildarstig. Lýsandi gögn voru sett fram sem
hlutföll og meðaltöl. Ályktunartölfræði var notuð til þess að
lýsa tengslum milli breyta og notað til þess tvíhliða t-próf,
einhliða ANOVA-dreifigreining, Tukey post hoc-próf og
Pearson-fylgnistuðull. Miðað var við marktektarmörk p <0,05.
Ritrýnd grein | Peer review
Þátttakendur voru 256 og var meðalaldur þeirra 27,8 ár (sf=6,6;
spönn=19-50). Svarhlutfall var 33,8%. Meirihluti þátttakenda
(80,5%) var í launaðri vinnu með námi. Bakgrunn þátttakenda
má sjá í töflu 2.
Mismunandi fjöldatölur stafa af því að gögn vantar.
NIÐURSTÖÐUR
Streita nemenda í hjúkrunarfræði
Streitustig voru að meðaltali 18,1 (sf=7,03; spönn=1-37). Um
fjórðungur þátttakenda (25,5%) mældist með væga streitu
(≤13 stig), 63,1% miðlungs streitu (14-26 stig) og 11,4%
alvarlega streitu (27-37 stig). Hvorki reyndist marktækur
munur á streitustigi nemenda eftir kyni (F=1,108(2); p=0,332),
hjúskaparstöðu (t=-0,6(152); p=0,569), hvort þeir voru foreldrar
(t=0,9(156); p=0,389), eftir námsárum (F=0,5(3); p=0,649),
eða hvort þeir voru í launaðri vinnu með námi (t=-1,3(69);
p=0,198). Ekki var heldur marktæk fylgni milli streitustiga og
aldurs (r=-0,086; p=0,184).
Tengsl streitustiga við upplifun á streitu í námi, má sjá í töflu
1. Meirihluti þátttakenda (77,6%,) sagðist upplifa mjög mikla/
frekar mikla streitu tengdu háskólanámi og 30,2% tengda
samskiptum við kennara og höfðu þeir hærra meðaltal
streitustiga samanborið við þá sem sögðust upplifa mjög litla/
frekar litla streitu tengda háskólanámi og í samskiptum við
kennara. Tæplega helmingur (48,6%) fann fyrir mjög mikilli/
frekar mikilli streitu vegna skorts á námsleiðbeiningum. Þá
sögðu 41,6% að þeir hefðu oftast/nær alltaf nægan tíma til að
stunda námið og 29,8% að þeir höfðu stundum nægan tíma til
að stunda námið og höfðu þessir tveir hópar lægra streitustig
en þeir 28,6% sem sögðust nær aldrei eða sjaldan hafa tíma til
þess að stunda námið.
Upplifun nemenda í hjúkrunarfræði á eigin gengi
í námi
Meðalstreitustig var lægra hjá þeim sem sögðu fræðilega
námið hafa gengið mjög vel/vel til samanburðar við þá sem
sögðu fræðilega námið hafa gengið sæmilega, mjög illa/illa
(p<0,001). Streitustig var einnig lægra hjá þeim sem sögðu
fræðilega námið hafa gengið sæmilega til samanburðar við þá
sem sögðu það hafa gengið illa/mjög illa (p<0,001). Munur var
á meðaltali streitustiga milli hópa eftir gengi í klínísku námi
(p=0,011) þannig að þeir sem sögðu að klíníska námið hefði
gengið mjög vel/vel höfðu færri meðaltalsstreitustig en þeir
sem sögðu það hafa gengið illa/mjög illa.
Meðaltal streitustiga var lægra hjá þeim sem sögðust hafa
náð að skipuleggja námið mjög vel/vel (p<0,001) og hjá þeim
sem fannst mjög gott/gott að fá fjarkennslu, samanborið
við þá sem náðu illa/mjög illa að skipuleggja námið og sem
fannst mjög slæmt/slæmt að fá fjarkennslu (p=0,001). Þá
var meðalsstreitustig hærra hjá þeim sem töldu að lokun
bygginga háskólanna hefði haft áhrif á sig (p=0,002).
Mat nemenda í hjúkrunarfræði á eigin heilsu
Tæpur helmingur þátttakenda (46,5%) taldi almenna heilsu
sína frábæra/mjög góða, 44,9% mátu líkamlega heilsu sína
frábæra/mjög góða og 27,6% mátu andlega heilsu sína
frábæra/mjög góða. Þeir sem töldu almenna heilsu sína
sæmilega/slæma höfðu fleiri streitustig í samanburði við
þá sem töldu almenna heilsu sína frábæra/mjög góða eða
góða (p<0,001). Þeir sem töldu líkamlega heilsu sína slæma/
sæmilega eða góða höfðu fleiri streitustig en þeir sem töldu
líkamlega heilsu sína frábæra/mjög góða (p<0,001). Þá
mældust þeir sem töldu andlega heilsu sína slæma/sæmilega
með fleiri streitustig en þeir sem töldu andlega heilsu sína
góða sem aftur höfðu fleiri streitustig en þeir sem töldu heilsu
sína frábæra/mjög góða (p<0,001).
Tafla 2. Bakgrunnur þátttakenda (N = 256)
n %
Kyn
Konur 242 95,3
Karlar 11 4,3
Annað 1 0,4
Hjúskaparstaða
Gift/kvæntur/í sambúð/í föstu sambandi 74 29,2
Einhleyp/ur 179 70,8
Foreldri
Já 84 33,1
Nei 170 66,9
Skóli
Háskóli Íslands 155 60,8
Háskólinn á Akureyri 100 39,2
Námsár
Fyrsta ár 69 27,3
Annað ár 56 22,1
Þriðja ár 55 21,7
Fjórða ár 73 28,9
Vinna með námi
Já 206 80,5
Nei 50 19,5
Starfshlutfall
≤20% 73 36,3
21-50% 93 45,8
51-100% 36 17,9
Hugsað um að hætta í námi eða skipta um nám?
Mjög oft/oft 32 12,7
Nokkuð oft 34 13,5
Sjaldan/aldrei 185 73,7