Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2022, Qupperneq 95

1. tbl. 98. árg. 2022 | Tímarit hjúkrunarfræðinga 95
Enska orðið dignity kemur frá latneska orðinu dignitas/dignus sem þýðir að vera verðugur
(Anderberg o.fl., 2007). Þegar fræðilegur bakgrunnur orðsins dignity er skoðaður má segja að
það feli í sér tvær ólíkar merkingar, algilda og afstæða Algilda merkingin felur það í sér að allar
manneskjur hafa gildi óháð aðstæðum eða utanaðkomandi áhrifum.
Að hafa gildi og eiga tilkall til virðingar er einfaldlega hluti af því að vera manneskja. Þessi algildi
er forsenda siðferðslegra gilda og mannréttindi eru byggð á þessari merkingu. Afstæða merking
hugtaksins er fólgin í virðingu út frá eigin upplfiun (sjálfsvirðingu) eða út frá framkomu annarra
(Jacobson, 2007). Í þessari grein er valið að nota orðið virðing yfir enska orðið dignity þar sem
það er orðið sem mest er notað yfir þetta hugtak og vísar þá til afstæðar virðingar sem er samt
aldrei hægt að taka úr samhengi við algilda virðingu.
Veikindi og afleiðingar þeirra eru utanaðkomandi þættir sem hafa áhrif á virðingu. Það er eitt
af hlutverkum hjúkrunarfræðinga að viðhalda virðingu sjúklinga (Condon og Hegge, 2011).
Rannsóknir hafa sýnt að sjúklingar sem upplifa virðingu frá heilbrigðisstarfsfólki sýna betri
meðferðarheldni, hlúa betur að forvörnum og eru ánægðari með umönnun sína (Jacobson,
2009). Virðing hefur áhrif á sjálfsálit og getur þar með haft áhrif á líkamlega og andlega heilsu.
Lágt sjálfsálit hefur verið tengt við neikvæðar tilfinningar og getur leitt til kvíða og þunglyndis
(Clark, 2010).
Það að við getum haft áhrif á virðingu skjólstæðinga okkar og þar með andlega líðan varð til
þess að áhugi kviknaði á að skoða nánar hugtakið virðing í heilbrigðiskerfinu. Tilgangurinn með
þessu verkefni var að skoða hvernig hjúkrunarfræðingar geta í daglegu starfi sínu viðhaldið og
eflt tilfinningu skjólstæðinga sinna um virðingu.
Ákveðið var að gera fræðilega samantekt og nota aðferðafræði rýnirannsóknar til að skoða
betur virðingu í heilbrigðisþjónustu. Rannsóknarspurningin var: „Hvernig viðhalda og efla
hjúkrunarfræðingar virðingu sjúklinga?“
INNGANGUR
KATRÍN EDDA SNJÓLAUGSDÓTTIR
Landspítali
DR. ERNA HARALDSDOTTIR
Columba’s Hospice, Queen Margaret
University Edinburgh Uk.
Að efla virðingu
í daglegri
hjúkrun
Ritrýnd grein | Peer review
Höfundar