Úrval - 01.09.1960, Qupperneq 52

TJRVAL
MANNSEYRAÐ
gný. Þau virðast beita miklú
meiri athygli að hljóðum frá
öðrum dýrum. Hæfileiki til að
gefa frá sér hljóð og greina
hljóð frá öðrum, fylgist mjög
að hjá þeim. Upphaflega var til-
gangur hljóðsins sá, að laða
kvendýr að karldýri. Mál ástar-
innar var með öðrum orðum
fyrsta tungumálið í heiminum,
og fyrsta eyrað var skapað til
þess, að hlýða á ástarjátningu
hins öra biðils.
Meðal froska, trjásöngva og
engispretta eru það venjulega
karldýrin ein, sem geta fram-
leitt hljóð. Kvendýrin hlusta
þögul, og þegar þau heyra ástar-
óð karldýranna, hraða þau sér
á fund þeirra. „Mikið eru trjá-
söngvurnar hamingjusamar, að
eiga mállausar konur,“ sagði
Aristófanes á sínum tíma.
Aftur á móti má nefna orma,
eðlur og skjaldbökur, sem dæmi
um dýr, þar sem bæði kyn eru
heyrnarlaus og hljóðlaus. Að
slöngutemjari geti seitt slöngur
með tónum úr hljóðpípu, er
hreinasti þvættingur.
Heyrn dýra stendur ekki í
neinu sambandi við þróunarstig
þeirra. Ýmis spendýr eru algjör-
lega hljóðlaus. Til dæmis er það
einungis í bráðri lífshættu, að
kanína rekur upp örlítinn
skræk.
Yfirleitt hafa fuglar næma
heyrn og vítt heyrnarsvið. Páfa-
gaukurinn, getur hermt eftir
mönnum, enda hefir hann 1200
hárfína ,,heyrnarstrengi“. Til
samanburðar má þó minnast
þess, að maðurinn hefir þá
20.000 talsins. Meðal margra
fuglategunda er það svo, að
kvenfuglinn kann ekki að
syngja. Það hefir margur mað-
ur orðið fyrir vonbrigðum, sem
keypt hefir kanarífugl og kom-
ist að raun um að hann var róm-
aus kvenfugl.
Leðurblökur geta ,,séð með
oyrunum.“. Næturfiðrildi hafa
áþekka hæfileika til að gefa frá
sér og greina hljóð, sem liggja
utan við heyrnarsvið mannsins.
Er það þeim hin bezta vörn gegn
versta óvini sínum — leður-
blökunni! Hinsvegar eru venju-
leg fiðrildi hljóðlaus.
Hingað til hefir vísindamönn-
um ekki komið saman um það,
hvort fiskar heyri eða ekki.
Þlafa margir talið þá bæði
heyrnarlausa og hljóðlausa.
Nú er hinsvegar svo komið
málum, að talið er sannað að
fiskarnir séu að vissu leyti bún-
ir einhverjum heyrnartækjum.
Samkvæmt þeim upplýsingum
eru þeir öfundsverðir að því
leyti, að þeir heyra bara það
sem þeir vilja. Eru þess sann-
anleg dæmi, að fái fiskur mat
eftir að gefið hefir verið sér-
stakt hljóðmerki, fær fiskurinn
áhuga fyrir hljóðinu og heyrir
það mæta vel. Hver veit nema
menn ættu að syngja, þegar þeir
sitja undir færi, í stað þess að
steinþegja ?
46