Úrval - 01.09.1960, Blaðsíða 28

Úrval - 01.09.1960, Blaðsíða 28
ÚRVAL HÖFUM VIÐ LIFAÐ ÁÐUR? leið og hann væri getinn í móð- urlífi. Þetta síðara sjónarmið tileinkaði svo loks rétttrúnaðar- kirkjan sér og (svo vitnað sé í orð Gibbons) „trúarbragðasaga okkar er orðin minna háleit, ó- tignari, án þess að verða skilj- anlegri.“ Svo almennt er þessi kenn- ing viðurkennd, þ. e. að hver líkami sé útbúinn með ný-skap- aðri sál, að það hlýtur að verða mörgum manni hið alvarlegasta áfall, er honum skilst það loks, að það eru til milljónir manna, sem afneita henni. Engin þjóð er jafn trúrækin og Indverjar, og í þúsundir ára hefur end- urholdgunarkenningin verið grundvallaratriði og þunga- miðja í indverskum trúarbrögð- um. Kannske væri sálnaflakk íéttara nafn, því að indverskir spekingar halda því fram, að sálin sé ekki takmörkuð við mennskan líkama, heldur geti hún eins vel íklæðst dýra- eða jurtagerfi og jafnvel tekið sér samastað í trjám og steinum. Öaðskiljanlega tengd kenn- ingunni um sálnaflakk er trúar- setningin um karma — sú trú, að eins og maðurinn sái, þannig muni hann uppskera, að ástand manns í þessu lífi, sé ófrávíkj- anlega og ákveðið afleiðing þess sem hann hefur gert og verið í óskaplega langri keðju fyrri tilverustiga. Þessar tvær kenningar eru mjög máttug stoð undir raun- hæfa siðfræði, en jafnframt er ástæða til að óttast það, að þær séu hvatning til hlutlausrar af- stöðu gagnvart öllu böli og hinu illa í lífinu. Hversvegna að berjast við að bæta veröld- ina, þegar ókostir hennar eru jafnframt að búa mann undir miklu hamingjuríkari tilveru í næsta lífi? Því hefur verið haldið fram og ekki að ástæðulausu, að til þess að hvetja til dyggða og vara við löstum sé endurholdg- unarkenningin hreinni og skyn- samlegri, en sú rétttrúnaðar- kenning vestrænnar menningar, að syndir í einu einasta lífi eigi að skera úr um örlög okk- ar handan við gröf og dauða, í eilífri sælu eða eilífum hvöt- um. Endurholdgunarkenningin hefur margt sem styður það. Indverska sálnaflakkinu er hafnað: mannssálin kýs sér ávallt mannlegan líkama. Kenn- ingin varpar nokkru ljósi á spurninguna um böl, sem kvel- ur þá er vildu samrýma trúna á tilveru algóðs, almáttugs guð- dóms og tilveru hins illa — bölsins, sem er svo óverðskuld- að. Er óverðskuldað ? Nei, virð- ist vera það, því að boðendur endurholdgunarinnar halda því fram að ef við erum sjúk og vesæl og þjökuð í þessu lífi, þá sé það áreiðanlegt, að við höf- um breytt þannig í fyrra lífi eða fyrri lífum, að við verð- 22
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Úrval

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Úrval
https://timarit.is/publication/1841

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.