Póllinn - maí 2023, Blaðsíða 13

Mögulegar lausnir á lýðræðisslysum
Forgangskosningar er kosningakerfi þar sem kjósendur hafa tækifæri til þess að raða
valkostum í forgangsröð þar sem efst er sá valkostur sem kjósandi vill helst og næst efst er sá
valkostur sem kjósandi vill næst helst og svo koll af kolli. Við talningu atkvæða dettur sá
valkostur sem er sjaldnast settur í fyrsta sæti út og atkvæði hans dreifast á hina valkostina. Þá
er skoðað hvaða valkostur sem þeir kjósendur settu í annað sæti og svo koll af kolli þar til
einn valkostur er með meirihluta atkvæða. Með þessu kerfi falla engin atkvæði niður dauð.
Þetta kosningakerfi er notað m.a. í Kaliforníu og Alaska.
Annar valkostur er tveggja umferða kosningakerfi. Í kosningakerfi þar sem eru tvær umferðir
er hefðbundin kosning milli allra valkosta í fyrri umferð en tveir efstu valkostirnir fara í aðra
umferð þar sem aðeins er kosið milli þeirra tveggja. Þetta kosningakerfi er notað m.a. í
Frakklandi.
Með því að nota forgangskosningakerfi hefði annar valkostur en Pólinn mögulega orðið
hlutskarpari í kosningum. Ef að Póllinn væri mjög umdeilt val en hinir valkostirnir heldur
óumdeildari hefðu þeir kjósendur sem völdu Þinghelgina eða Íslensku leiðina mögulega
frekar velja valkost hvors annars í annað sætið frekar en að setja þar Pólinn. Þannig hefði
mögulega annar valkostur unnið kosningarnar. Ef kosningakerfi með tveimur umferðum
hefði verið notað hefði mögulega komið upp önnur sigurtillaga.
Höfundar þessarar greinar tóku ekki þátt í kosningu um nafnið og bera fyrir sig rökin að þau
voru viss um að valið stæði á milli gamla nafnsins, Íslensku leiðarinnar, og Þinghelgarinnar.
Nafnavalið kom okkur þó í opna skjöldu. Með því að nota tvær umferðir hefði annars vegar
Póllinn og hins vegar annað hvort Þinghelgin eða Íslenska leiðin farið áfram í aðra umferð.
Við það hefðu höfundar og aðrir kjósendur fengið nýjan innblástur til þess að taka þátt í
seinni umferðinni þó þeir tóku ekki þátt í þeirri fyrri.
Við verðum þó að muna að forgangskosningar eða tveggja umferðar kosningar geta ekki
einar komið í veg fyrir lýðræðisslys eins og kosningu Trump og Pólsins. Forgagnskosningar
ganga ekki ef einstaklingar kjósa ekki og þess vegna er lang mikilvægast að lesendur taki til
sín mikilvægi þess að nýta kosningarétt sinn, sama hvað.
Nemendur undir dulnefni:
Klementína, Klemensína og Klemens
Pólsins
Ábending ritstjórnar: Kosningar á nafni tímaritsins fóru fram í
tveimur umferðum, fyrst með kosningunum milli allra nafnatillaganna og
svo milli þriggja nafna, Íslenska leiðin og tveggja vinsælustu
nafnatillaganna. Rafrænar kosningar voru í boði í báðum umferðum.
11