Póllinn - maí 2023, Blaðsíða 16

Af fræðafordómum
Stjórnmálafræðinemar verða oft vör við misskilning og fordóma frá öðrum sem
beinast að námsvalinu. Ætti menntun ekki að vera laus við stigveldi námsgreina og
fordóma gegn fræðigreinum?
Ertu að læra stjórnmálafræði? Hvað ætlarðu eiginlega að gera við það? Ertu þá á leið í
þingframboð? Ætlarðu þá að verða forseti Íslands? Í samtölum mínum við samnemendur og
jafnvel reyndustu prófessora virðist þetta sama spurningaflóð hafa dunið á
stjórnmálafræðinemum frá alda öðli. Þessar spurningar lýsa oft á tíðum nokkurri
vankunnáttu eða til hins minnsta, frekar leiðigjörnum einföldunum sem beinlínis gera lítið
úr okkar fagi.
Kannski er þó ekki nema von að fólk velti þessu fyrir sér. Eflaust væri hægt að líta á þessar
endalausu spurningar aftur og aftur, sem ákall um kynningarherferð á hagnýtni námsins,
fjölbreytni og ólíkar leiðir. Hvað sem svo kann að valda því, að stjórnmálafræðin birtist
hinum almenna borgara í svo smækkaðri mynd, skal ósagt látið. Hins vegar má það vel vera
að fólk tengi stjórnmál eingöngu við einstakar stofnanir eða fólkið í eldlínunni. Einhver gæti
jafnvel sagt sem svo, að orðið „stjórnmálafræði“ sé e.t.v. ekki nægilega lýsandi fyrir það sem
fengist er við í fræðunum í fjölbreyttum skilningi. Látum það liggja milli hluta.

Undirritaður er eflaust ekki sá fyrsti í sögunni til að hafa skráð sig í stjórnmálafræði að
undangengnu öðru námi eða tilraunum til náms við aðrar greinar. Eðlilega fylgir slíku
fræðaflakki, holskefla af spurningum frá vinum og vandamönnum sem af góðum hug leggja
til hinar ýmsu ráðleggingar og vangaveltur, sem almennt geta komið að góðu gagni og
raunar ekkert við það að athuga.
En víkjum nú aftur að leiðinlegu spurningunum sem nefndar voru hér í upphafi. Það virðist
vera ríkjandi misskilningur að stjórnmálafræðin sé einfaldlega einhvers konar þjálfunarbúðir
fyrir verðandi þingmenn eða ráðherra. Við sem stundum þessi fræði frá degi til dags,
myrkrana á milli, vitum að svo er ekki raunin. Vissulega eru dæmi um að stjórnmálafólk hefji
ferlana sína við stjórnmálafræðideildina en fræðin takmarkast þó ekki við það.
Misskilningurinn kastar raunar rýrð á gildi námsins að mínu mati.
14