Læknaneminn - 01.08.1968, Side 23

LÆKNANEMINN
23
óhæfir til langmeðferðar. Áhætta
eykst eftir því sem skammtar eru
stærri og lengur gefnir.
Aukaverkanir eru tvenns konar:
1) Vegna stórra steroid
skammta í langan tíma:
a) Röskun á vökva- og elec-
trolytajafnvægi, aðallega
bjúgsöfnun og hypo-
kalemiskrar alkalosis.
b) Hyperglycemia og gluco-
suria.
c) Aukið smitnæmi, m. a.
berklar.
d) Magasár, sem geta blætt
eða sprungið.
e) Úrkölkun, ef til vill með
beinbrotum.
f) Myopathia.
g) Psychosis.
h) Cushing syndrome.
2) Vegna þess að lyfjagjöf er
hætt skyndilega:
a) Bráð nýrnahettubilun,
sem veldur losti.
b) Abstinens einkenni
(„Withdrawal syn-
drome“) með hita, vöðva-
og liðaverkjum og al-
mennri vanlíðan.
Ástæða til steroiðgjafar verður
að vera brýn. Óráðlegt er að gefa
sjúklingum með magasár, sykur-
sýki, áberandi úrkölkun, berkla
eða aðra langvarandi smitsjúk-
dóma steróíða.
Calkins (1966) telur þrjár
ákveðnar ástæður til steróíða-
gjafa hjá sjúklingum með A. R.:
1) Augnfylgikvillar (uveitis,
alvarlegur scleritis), sem
þarfnast skurðaðgerða. Fyr-
ir daga cortisons voru blæð-
ingar og „sympatisk opthal-
mia“ algengir fylgikvillar
slíkra augnaðgerða.
2) Hæmolytisk anæmia á háu
stigi með hæmoglobinmagn
minna en 7 gr%.
3) A. R. sjúklingar, sem hafa
verið á steróíðagjöf og þarf
að skera upp eða veikjast
hastarlega t. d. af smitnæm-
um sjúkdómi. Fyrir aðgerð
þarf að gefa hydrocortison
innspýtingu 100 mg í vöðva
kvöldið fyrir aðgerð, 50 mg.
í vöðva á 6 tíma fresti að-
gerðardaginn, og 100 mg í
æð á meðan á aðgerð stend-
ur. Síðan á að minnka
skammtana fljótt.
Olhagen (1967) gefur steróíða
A. R. sjúklingum með lyf jaofnæmi,
mikið blóðleysi, lifrar- eða nýrn-
arfylgikvilla (þó varla amyloid)
og grun um L.E.D. Hann gefur
steróíða einnig rúmlægum sjúkl-
ingum með mikil bólgueinkenni
og hita. Þetta er fljótvirkasta og
öruggasta bólgueyðandi meðferð-
in og stundum einasta ráðið til
þess að koma mjög veikum sjúkl-
ingum á fætur.
Duthie (1967) gefur ACTH-
sprautur í 4 vikur öllum sjúkling-
um með aktífan A. R. ásamt
strangri grundvallarmeðferð.
Menn greinir á um, hvort sé
betra að gefa ACTH eða nýrna-
hettusteróíða ACTH, sem aðeins
er gefið í sprautum, er síður notað
í langmeðferð. Það veldur sjaldn-
ar magasári, og sjúkdómurinn
blossar síður upp, þegar lyfjagjöf
er hætt.
Nú munu sjúklingar sjaldan fá
langtíma steróíðameðferð. Aftur
á móti er fjöldi A. R. sjúklinga á
steróíðameðferð síðan hún þótti
sjálfsögð. Þeir treysta sér sjaldn-
ast til að hætta meðferð, þar sem
sjúkdómurinn blossar þá upp, eða
þeir fá abstinenseinkenni. Þetta
er mikið vandamál, því margir
þeirra fá of stóra viðhalds-
skammta og hafa fylgikvilla. 1
slíkum tilvikum er nauðsynlegt að