Læknaneminn - 01.08.1968, Qupperneq 26

26
LÆKNANEMINN
hafa finnskir læknar riðið þar á
vaðið. Hannes Finnbogason hefir
nýlega lýst þessari meðferð í
Læknablaðinu (dsember 1967).
Við höfum notað þessa meðferð
hér á Landspítalanum með góðum
árangri. Osmiumoxid-kristallar
eru leystir upp í 10 ml af dauð-
hreinsuðu vatni og dælt inn í lið,
sem verður að deyfa áður með
lidocaini, þar eð osmiumsýra er
mjög ertandi, Þetta er sannkölluð
hrossalækning, þar eð liðurinn
bólgnar oft mjög mikið, og því
er venjulega gefin steróíðainnspýt-
ing í liðinn um leið. Ekki er talið
óhætt að gefa þessa meðferð í aðra
liði en hnélið, og ekki ráðlegt að
gera þetta annars staðar en á
sjúkrahúsi, þar eð nauðsynlegt er
að hvíla liðinn í 1—2 sólarhringa
á eftir.
Ennþá hefur ekki verið skrifað
mikið um þessa meðferð, en sam-
kvæmt upplýsingum finnsku lækn-
anna í Heinola má búast við góð-
um árangri hjá helmingi sjúklinga
og bata í marga mánuði og jafnvel
í nokkur ár. Þessa meðferð má
endurtaka.
Cytotoxisk lyf: „Immunosupp-
ressiv" meðferð hefur verið
reynd við A.R. m.a. sinnepsgas.
Sinnepsgasi hefur einnig ver-
ið sprautað í liði með steróíð-
um og er talið auka áhrif þeirra
(Olhagen 1967).
Sú meðferð af þessu tagi, sem
mestar vonir eru bundnar við, er
þó Thio-tepa-innspýting í fingur-
liði (Flat 1963).
Aögerðir við liðagigt: Þótt
merkilegt megi virðast, eru skurð-
lækningar snar þátt í liðagigtar-
lækningum. Fyrst voru það
orthopediskar aðgerðir við ýmsum
örkumlum af völdum A. R., en nú
eru mestar vonir tengdar við
profylaktiskar aðgerðir á A. R. á
byrjunarstigi, synovectomiur. Ég
mun ekki ræða þennan þátt mikið,
en vísa til greinar í læknablaðinu
1965 eftir Hannes Finnbogason
um aðgerðir við liðagigt í höndum.
Kauko Vainio í Heinola hefur lík-
lega mesta reynslu allra í hand-
læknisaðgerðum við A. R. Laine
og Vainio (1964) hafa sett al-
mennar reglur um ,,ástæður“ og
,,gagnástæður“ fyrir orthopedisk-
um aðgerðum hjá sjúklingum með
A. R.:
Ákveðin ástæða (absolut indika-
tion):
Sinaslit.
Þrýstingur á taug.
Yfirvofandi beinbrot vegna
beincystu.
Aumur hnútur.
Takmörkuð ástœða:
Stöðugt aumur liður.
Stöðugur synovitis, tenosyno-
vitis eða bursitis.
Óþægilega stirður liður.
Ástæður fyrir synovectomiu
snemma:
Stöðugur synovitis, tenosyno-
vitis eða bursitis.
Lítill árangur af grundvallar-
eða staðbundinni meðferð.
Gera skal synovectomíu áður
en mikil brjósk- og beineyðing
verður, þótt slíkar breytingar
mæli ekki á móti aðgerð. Lið-
slímugranulationsvefurinn, sem
myndar pannus, hagar sér að
ýmsu leyti eins og illkynja vöxt-
ur, líklega vegna sjúklegra
enzymverkana.
Ákveðnar gagnástæður:
Hjarta- og æðasjúkdómar,
sjúkdómar í öndunarfærum og
aðrir fylgikvillar.
A. R. á háu stigi í gömlu fólki,
mjög bækluðu.
Ósamvinnuþýðir sjúklingar.