Læknaneminn - 01.08.1968, Side 75

LÆKNANEMINN
67
seinlegt og allflókið í framkvæmd,
en með því er notuð hæfni mót-
efnanna til að hindra ákveðnar
lífefnifræðilegar breytingar myc.
t. d. glucosugerjun.
Meðferö: Þótt sjúkdómurinn
læknist oftast án meðferðar, þykir
sannað, að gangur hans sé styttur,
ef rétt fúkalyf eru gefin. Hitinn
fellur, einkenni hverfa, og lungu
hreinsast fyrr við slíka meðferð.
Þar sem myc. hafa engan frumu-
vegg, er gagnslaust að nota þau
fúkalyf, sem trufla myndun hans
í bakteríum, og þess vegna er t. d.
penicillin óvirkt. Tetracyclin,
erythromycin, chloramphenicol,
neomycin og kanamycin verka hins
vegar á myc. Fram til þessa hef-
ur tetracyclin mest verið notað,
en nú mæla margir fremur með
erythromycini, þar sem það verk-
ar á þrengra sviði og hefur færri
aukaverkanir. Af tetracyclini eru
gefin 25 mg/kg á dag í 4 skömmt-
um, en af erythromycini eru gefin
30—40 mg/kg á dag, hvorttveggja
í 6—8 daga. Þá ber að geta þess,
að gullsölt grípa á ókunnan hátt
inn í lífefnaskipti myc. og stöðva
vöxt þess.
Nú er unnið að tilraunum með
bóluefni gegn myc. pn. Þörf fyrir
slíkt bóluefni er háð tíðni sjúk-
dómsins í ýmsum löndum, en einn-
ig verður að taka tillit til verðs,
öryggis, og verkunar þess.
Sýkingar af völdum
mycoplasma á Islandi..
Gera má ráð fyrir, að tíðni sýk-
inga af völdum mycoplasma
pneumoniae sé álíka mikil hér á
landi og annars staðar, eða af
stærðargráðunni 200 sýkingar ár-
lega. Trúlega eru flest þessara til-
fella svo væg, að þau vekja ekki
athygli lækna, ef þeir á annað borð
eru kvaddir á vettvang.
Erlendis hefur verið lýst faröldr-
um af lungnabólgu vegna myco-
plasma pneumoniae, og vitum við
um einn slíkan faraldur hérlendis.
Þessi faraldur byrjaði í febrúar
1954 og endaði í júní um sumarið.
Sjúkdómur þessi virtist að ýmsu
ólíkur þeim kvefsóttum, sem
ganga oftast hér sem farsóttir. Af
þessum ástæðum þótti rétt að
athuga sjúkdóm þennan nánar, og
var sú vinna unnin að tilrauna-
stöðinni á Keldum og Berkla-
varnastöðinni. Á Keldum voru
rannsökuð blóðsýnishorn og háls-
skolvatn, og Berklavarnarstöðin
fylgdi sjúklingnum eftir. Reynt
var að rækta veirur (í eggjum) úr
skolvötnunum, og athuguð var
kuldaagglutination í serum. Alls
voru skráð um 2000 tilfelli af
sjúkdómi þessum á öllu landinu.
Fullkomin rannsókn var gerð á 20
sjúklingum, og var helmingur
þeirra með aukna kuldaagglutina-
tion. Allar tilraunir til að rækta
veirur úr hálsskolvötnum sjúkl-
inganna reyndust árangurslausar.
Nú, þegar litið er til baka, er hins
vegar athyglisvert, að töluvert
mörg egg dóu vegna örsmárrar
bakteríu, sem ekki tókst að rækta
á blóðagar. Þá var þetta talið
mengun, en trúlega hefur þetta
verið mycoplasma pneumoniae.
Faraldur þessi var á sínum tíma
greindur sem primer atypisk
pneumonia, og þegar allt þetta er
lagt saman getum við nú sagt með
talsverðri vissu, að orsök þessa
sjúkdóms hafi verið mycoplasma.
Aðrar tegundir myc. í mönnum:
Auk myc. pn. hafa 5 tegundir myc.
ræktast frá mönnum, en þær eru
myc. hominis, myc. fermentans,
myc. salivarum, myc. pharyngis
og T-stofn myc., en ekki hefur
tekizt að sanna, að nein þeirra sé