Læknaneminn - 01.04.1969, Page 7

LÆKNANEMINN
7
og gloppótt upptalning á nokkrum
atriðum að nægja:
1. Almennari menntun og skárri
menntunaraðferðir. Áreiðanlega
einn stærsti þátturinn, þótt göt-
óttur sé, einkum á sviði félags-
og stjórnmála, sem ekki hafa þótt
jafnæskilegt námsefni og ýmis-
legt annað. En af menntun vex
forvitni. Dagblöð og önnur fjöl-
miðlunartæki með oft ófullnægj-
andi, villandi og gjarnan for-
heimskandi fréttaþjónustu geta
ekki svalað góðri forvitni. Er þau
' halda samt sífellt áfram að spila
gömlu plöturnar sínar, vellur
gjarnan fram hjá þeim forvitnu
feikilegt ergelsi yfir svo ódýrum
traktéringum. Þeir vita orðið bet-
ur.
2. Auknar samgöngur. f tvenn-
um skilningi áhrifavaldur: a)
Heimurinn er minni, sjóndeildar-
hringur vex. Atburðir færast nær
hver öðrum í tíma og rúmi og
liggja berskjaldaðir gegn nánari
athugun. Vegur þetta upp á móti
síbatnandi áróðurstækni. Fróð-
leikur, þekking og staðreyndir
berast fljótar um en fyrr, eru
meiri að magni og miklu aðgengi-
legri. b) Gagnkvæm tengsl
menntafólks aukast og skilningur
styrkist milli „austurs og vesturs“,
ríkra og fátækra, kúgara og hinna
kúguðu. Gagnverkandi áhrifa
gætir sífellt meir, hugmyndir og
jafnvel baráttuaðferðir eru sam-
ræmdar. Markvisst alþjóðasam-
starf meðal stúdenta vex hratt.
3. Betri lífskjör. Nóg brauð,
minna strit a. m. k. í iðnþróuðu
löndunum, — því er öfugt farið
hjá þeim ,,vanþróuðu“. Hér er það
guði sé lof af, sem margir fslend-
ingar á efri árum tala um af tölu-
verðri angurværð, að þurfa að
eyða öllum lesbjörtum stundum
lífsins í að fá graut í dall. Fylgir
því tali oft tónblær ásökunar um
vanþakklæti æskunnar yfir því, að
hún skuli fá að hafa það betra en
áður var, rétt einsog það sé helzt
komið undir góðvilja einhvers að-
ila, sem hættir til að fordekra
börn, frekar en það sé sjálfsagt
viðmið. En maðurinn lifir ekki á
brauði einu saman.
4. Dr. Spock, bandarískur barna-
læknir, tekinn pars pro toto fyrir
ný uppeldisviðhorf, sem hann
gerði vinsæl. „Börnin, sem alltaf
voru tekin upp“, er nú vinsæl setn-
ing um fortíð óróafullra stúdenta.
Látið hafði verið af skilyrðislausri
ráðskun, ópersónulegri ögun og
aðhæfingu að stöðluðum siðaregl-
um og lífsmáta eða valdsmennsku
foreldra. Þess í stað hefur börn-
um í vaxandi mæli verið gefið svig-
rúm til persónulegrar þróunar,
þau jafnvel verið hvött til sjálf-
stæðis í viðhorfum og athöfnum.
Hefur þetta tvímælalaust haft
gífurleg áhrif á mat nútímaæsku
á þjóðfélagi sínu. Hugarsjálfstæði
hennar hefur gert fornar dyggðir
og kennisetningar þjóðfélaganna
varhugaverðar í augum hennar, ef
ekki beinlínis ómannúðlegar eða
hættulegar.
Dr. Spock var skoðunum sínum
trúr, er hann hvatti til ábyrgrar
afstöðu æskufólks í landi sínu til
þess, hvort það væri reiðubúið að
kveikja í hálfnöktum akuryrkju-
bændum hinum megin á hnettin-
um í þágu einhvers, sem stjórn-
málamenn kölluðu frelsi. Hann
situr nú í fimm ára fangelsi.
5. Spámenn. Einsog allar hreyf-
ingar hefur andófshreyfing stúd-
enta sína spámenn og stefnur. Er
aðeins unnt að telja upp örfáa:
Karl Marx. Hann lifir nú sitt
seinna blómaskeið, einskonar
siðaskipti innan trúarinnar. Þótt
ýmsar hugmyndir hans og hugtök