Læknaneminn - 01.04.1969, Page 12

12
LÆKNANEMINN
láta sér nægja að læra fögin sín
og taka þátt í háskólastarfinu"
(Edgar Faure, uppeldismálaráð-
herra Frakklands).
Nánar um hugmyndir stúd-
enta. I fyrsta lagi: Þeir tilheyra
öllum stjórnmálalínum, eru
kaþólskir sem lútherskir, beina
spjótum sínum jafnt til austurs
sem vesturs, staðreynd, sem borg-
arablöðum virðist ganga erfiðlega
að sætta sig við. I kjölfar Parísar-
óeirðanna sl. vor birtu 65 fransk-
ir prestar yfirlýsingu og snerust
gegn ,, ... hinum ráðríku og
ráðskandi hugmyndavenjum, sem
ríkjandi eru í stjórnmálum, við-
skiptalífi og háskólum. Við vitum,
að slík gagnrýni beinist einnig að
kirkjunni. Við mótmælum þeim
máta, sem viðhafður er til þess
að hugsa fvrir okkur og ákveða.
Það er kominn tími til að snúast á
ný til varnar mannlegri reisn. 1
stuttu máli: þótt föðurland okkar
sé á kafi í djúpri rastarólgu, styðj-
um við þessa miklu samhygðar-
hreyfingu, sem er að vísu víða lit-
in óhýru auga, en er þó frekar í
anda guðspjallanna heldur en þessi
heimur einhliða velmegunar".
Skyldi nokkur væna þessa frómu
menn um að vilja kollsteypa þjóð-
félögum, um andúð á kristindómi,
um kommúnisma eða stjórnleysis-
gælur? 1 tímariti kristilegrar
stúdentaæsku í París, Message:
„Við hliðrum okkur hjá því að
vera ,,skynsöm“ .... Hvenær
munum við loks verða viðbúin að
breyta kirkjum þagnarinnar í
samkomuhús samræðunnar?"
Hér er einmitt drepið á eina höf-
uðhugmynd stúdentanna. Þeir
vilja samræðu (díalóg) og halda
því fram, að hún sé af skornum
skammti í þjóðfélaginu, eigi hún
að fjalla um annað og meira en
veðrið og mjólkurhyrnur ellegar
um nýstárlegar stjórnmálahug-
myndir, sem stinga í stúf við við-
tekin, gildandi hugmyndakerfi.
Fjölmiðlunartækin innræta frá
blautu barnsbeini og viðhalda
vissri ósveigjanlegri skoðana-
myndun um gildismat á flestum
lífsfyrirbærum. Þetta hugmynda-
kerfi hefur fengið á sig trúarlegt
yfirbragð eða festu náttúrulög-
málsins, sem erfitt er að leysa sig
undan, hvað þá að rísa gegn og
reyna að véfengja opinberlega.
Vegna þess að fjölmiðlunartækin
eru flækt og skipa raunar þýðing-
armikinn sess í félagskerfinu
(establishmentinu), reyna þau að
viðhalda þessari trú, enda oftar en
hitt verkfæri í höndum forrétt-
indastéttanna, sem nota þau til
ráðskunar með almenningsálit og
til neyzluáróðurs. Þannig myndast
virk skoðanakúgun, þótt ekki sé
hún augljós. „Það virðist ætíð
fara í taugarnar á Bandaríkja-
mönnum, hvort sem er á þorp-
samkomum eða mikilvægum
stjórnmálafundum, ef rithöfund-
ur eða stjórnmálamaður eða bara
venjulegur einstaklingur truflar
sjálfumgleði þeirra og talar ein-
falt og opinskátt um nýjar hug-
myndir. Þetta vandamál verður
enn erfiðara fyrir þá sök, að æ
fleiri bandarískir borgarar starfa
hjá stórum félögum og voldugum
samsteypum, sem hafa yfirleitt
ekki fengið orð á sig fyrir að
hvetja starfsfólk til óhefðbundins
hugmyndalífs um stjórnmál eða
annað. Því standa æ fleiri Banda-
ríkjamenn gagnvart þeim vanda,
hvernig einstaklingurinn eigi að
geta haldið sjálfstæðri dómgreind
í umhverfi, þar sem öruggastar
framtíðarhorfur eru í því fólgnar
að meðtaka keflandi og ófrjóan
rétttrúnað" (J. W. Fulbright: The
Arrogance of Power).