Læknaneminn - 01.03.1980, Side 25

Síðbuið hjartsláttarfall (einslaga)
Samdráttarkúrva
A = (amplitude) dýptin á fallinu.
LT — (lag time) töfin að fallinu.
RT — (recovery time) ristími fallsins.
Mynd VII.
og lengd þess og ristími (recovery time) er í nokkr-
um tengslum við magn og tímalengd þess þrýstings
sem á strenginn verður. Mynd VII. Þetta er auð-
þekkjanlegt og nokkuð öruggt mynstur.
I stuttu máli má setja þessa vinnureglu: Líta vel
á hj artsláttarritið. Ef í því eru föll (deceleration),
bera þau saman við hríðirnar og spyrja: líkist hjart-
sláttarritið samdráttarritinu? Ef það líkist því ekki
er um breytileg hjartsláttarföll að ræða (varlable
deceleration) og þá líklegast þrýstingur á nafla-
streng eða hann í klemmu. Ef ritið líkist samdráttar-
kúrvunni spyr maður sig, hver eru tengsl fallanna
við upphaf samdráttar? Byrji fallið samtíma sam-
dráttarkúrvunni er um snemmkomið hjartsláttarfall
að ræða (early dipp), sem þýðir þrýstingur á höf-
uð.
Byrji fallið seinna en samdráttarkúrvan er venju-
legast um fylgjuþurrð (utero-placental insufficience)
að ræða.
Gildi þess að flokka þannig í sundur hreytingai
er sú, að meðferðin er mismunandi eftir gerðum
þeirra og beinist að orsökum.
I) Orsakatengsl snemmkominna hjartsláttarfalla
(early deceleration):
1) Þýða augnablikshækkaðan ,,intracranial“
þrýsting hjá fóstrinu.
2) Yfirleitt saklaust FHR-rit. Megingildi þess
er að þekkja það frá síðbúnum hjartsláttar-
föllum, sem eru mun alvarlegri.
II) Orsakatengsl síSbúinna hjartsláttarfalla (late
deceleration):
1) Stafa af minnkuðum móður-fóstur næring-
ar- og súrefnisflutningi.
2) Yfirleitt tengdar áhættumeðgöngu (high
risk), ofstarfsemi í legi og lágum blóðþrýst-
ingi móður.
3) Má yfirleitt létta þær með því að draga úr
samdrætti í leginu, stoppa hríðir. gefa móð-
ur súrefni, leiðrétta of lágan blóðþrýsting
(hypotensio), breyta stellingu móður.
4) Síðbúin hjartsláttarföll (late dipp) eru
mjög alvarleg og lúmsk því þau falla oftast
nær innan eðlilegra FHR marka, milli 120
og 160.
III) Orsakatengsl margbreytilegra hjartsláttarfalla
(variable deceleration):
1) Verða vegna þrýstings á naflastreng.
2) Þetta er algengasta FTTR-ritið tengt fóstur-
álagi (foetal distress).
3) Að miklu leyti háð legu móður og lagast
oft við breytta legu.
Ut frá breytingum á grunnlínu (base-line) og or-
sökum tímabundinna breytinga á fósturhjartslætti
(periodic variation) getum við dregið upp eftirfar-
andi meginreglur:
Upphaf legsamdráttar Lögun samdráttarkúrvu
læknaneminn
23