Bændablaðið - 11.05.2023, Qupperneq 2

2 Bændablaðið | Fimmtudagur 11. maí 2023
FRÉTTIR
Gæði fyrir dýrin og þig!
FB Reykjavík
Korngarðar 12
570 9800
FB Selfoss
Austurvegur 64 a
570 9840
FB Hvolsvöllur
Duftþaksbraut 1
570 9850
www.fodur.is
fodur@fodur.is
Rekstur kúabúa:
Bændur borguðu 15,2 krónur með hverjum
framleiddum mjólkurlítra árið 2022
Afurðatekjur mjólkurframleiðenda mættu ekki
framleiðslukostnaði mjólkur árið 2022 og borguðu
kúabændur því 15,2 krónur með hverjum fram-
leiddum lítra.
Það er niðurstaða greiningar Ráðgjafarmiðstöðvar
landbúnaðarins á rekstri kúabúa fyrir árið 2022.
Heildarafurðatekjur mjólkurframleiðenda voru að
meðaltali 183,2 krónur fyrir lítra af framleiddri mjólk á
meðan heildarframleiðslukostnaður mjólkur reyndist að
meðaltali 198,4 kr./ltr. Þrátt fyrir að heildarafurðatekjur
hafi aukist um 14% milli áranna 2021 og 2022, eða
um 22,8 kr./ltr. Þá hækkuðu breytilegur kostnaður
og fjármagnsliðir meira, eða um 22% sem jafngildir
23,3 kr./ltr.
Hækkun afurðatekna samanstendur af hækkun
á afurðastöðvaverði auk einskiptisaðgerða
stjórnvalda, spretthópsgreiðslurnar svokölluðu, auk
áburðarstuðnings, sem skiptu verulegu máli fyrir
afkomu ársins.
Hækkun framleiðslukostnaðar má fyrst og fremst
rekja til 73% hækkunar á áburði og kjarnfóðri.
Mjólkurframleiðsla ein og sér stendur því ekki
undir kostnaði við framleiðsluna og eru kúabændur
því í auknum mæli farnir að sækja tekjur annars
staðar frá, enda sést á greiningunni að tekjur utan
mjólkurframleiðslu hafa hækkað töluvert.
Niðurstöðurnar byggja á greiningu á rekstri 70 búa
á landinu. Þau bú leggja inn 25,5 milljón mjólkurlítra
sem endurspeglar 17,2% af landsframleiðslunni.
Að mati Guðrúnar Bjargar Egilsdóttur, sérfræðings
hjá Bændasamtökum Íslands, horfir í að rekstur kúabúa
árið 2023 verði erfiður. „Áburðarverð, kjarnfóðurverð,
olíuverð og annar rekstrarkostnaður hefur haldist í
sambærilegu verði og fyrir ári síðan auk þess sem
stýrivextir hækka sífellt. Áætla má að heildarkostnaður
við framleiðslu mjólkur ársins muni því haldi áfram
að hækka.“
Þótt afurðastöðvaverð hafi hækkað eiga bændur
ekki von á neinum viðbótarstuðningi. „Því munu tekjur
mjólkurframleiðenda koma til með að standa undir
enn lægra hlutfalli af kostnaði en áður,“ segir Guðrún
Björg. /ghp
Sjá nánar á bls. 56Hækkun framleiðslukostnaðar mjólkurframleiðenda má fyrst og fremst rekja til
73% hækkunar á áburði og kjarnfóðri. Mynd / OG
Nýr blaðamaður
Bændablaðsins
Steinunn Ásmundsdóttir hefur verið
ráðin sem blaðamaður á Bændablaðinu.
Steinunn er þaulreyndur blaðamaður
og vann áður m.a. sem blaðamaður og
ljósmyndari á Morgunblaðinu, sem
ritstjóri og blaðamaður Austurgluggans og
Austurfréttar og nú síðast hjá Fréttablaðinu.
Hún er auk þess rithöfundur og ljóðskáld
og hefur sent frá sér sjö ljóðabækur og tvær
skáldsögur.
„Ég hlakka til að takast á við starf
blaðamanns hjá Bændablaðinu.Vett-
vangurinn er sannarlega fjölbreyttur og lifandi, alltaf nóg um að vera
og þetta snýst jú um lífið í landinu,“ segir Steinunn. Netfangið hennar
er steinunn@bondi.is /ghp
Sýklalyfjaónæmar bakteríur:
Raunveruleg hætta
Nýlegar bandarískar rannsóknir
hafa leitt í ljós að rekja megi
um 85 prósent allra þvagfæra-
sýkinga þar í landi til E. coli
bakteríusýkinga og átta prósent
þeirra eigi uppruna sinn í
kjúklinga- og svínakjöti.
Karl G. Kristinsson, prófessor og
yfirlæknir á sýkla- og veirufræðideild
Landspítalans, segir að hættan á því
að sýklalyfjaónæmar bakteríur berist
hingað til lands með innfluttum
kjötafurðum sé raunveruleg og
geti valdið miklum vandræðum í
meðhöndlun á sýkingum af þeirra
völdum í framtíðinni.
Karl segir að þessi prósenta kunni
að virðast lág en raunin sé sú að um
gríðarlega mikinn fjölda tilfella er að
ræða í ljósi tíðni þvagfærasýkinga.
Hætta á því að bakteríurnar taki
sér bólfestu í íslenskum þörmum
„Þessi bandaríska rannsókn segir
okkur að þessar bakteríur geta
borist með kjötafurðum. Það getur
verið varasamt fyrir lönd með
lítið sýklalyfjaónæmi ef verið er
að flytja inn kjötafurðir frá löndum
þar sem sýklalyfjaónæmi slíkra
baktería er útbreitt. Kjúklingar – og
ýmsar aðrar kjötvörur – eru yfirleitt
mengaðar af þarmabakteríum, þar
á meðal af E. coli bakteríum. Við
viljum síður að nær alónæmar
þarmabakteríur berist inn í landið.
Þarmaflóra manna og dýra á Íslandi
er mun sjaldnar með fjölónæmar
bakteríur en þarmaflóran í löndum
Suður- og Austur-Evrópu og með
auknum innflutningi á þessum
vörum frá þessum löndum eykst
hættan á að þessar ónæmu bakteríur
taki sér bólfestu í okkar þörmum,“
útskýrir Karl.
„Þvagfærasýkingar eru mjög
algengar sýkingar og geta leitt til
lífshættulegra blóðsýkinga. Ef
þessar sýkingar eru af völdum
baktería sem eru nær alónæmar
fyrir sýklalyfjum, þá er meðferð
þeirra mun erfiðari. Þeim fylgir
meiri sjúkdómsbyrði og dánartíðni.
Þess vegna er mikilvægt að hægja
á þessari þróun með öllum ráðum.
Við á Landspítalanum, Keldum,
Matís og Matvælastofnun erum
með svipaða rannsókn í gangi hér
á landi, nema að hún er víðtækari.
Við höfum safnað E. coli stofnum
í mörg ár frá búfé, mönnum,
matvælum og umhverfi. Við erum
í samstarfi við þessa bandarísku
háskólastofnun sem birti þessar
niðurstöður á dögunum. Það er
stefnan að rannsóknin gefi okkur
með svipuðum hætti upplýsingar
um uppruna þeirra E. coli stofna
sem valda þvagfærasýkingum í
mönnum hér á landi, en rannsóknin
hefur tafist um tvö til þrjú ár vegna
Covid-19 faraldursins.“
Skýrar upprunamerkingar
Karl segir að almennt sé mikilvægt
að hafa tiltekin atriði í huga varðandi
það hvernig hægt sé að sporna við
þeirri þróun að þessar bakteríur
berist inn í íslenska þarmaflóru.
„Það er í fyrsta lagi að uppruna-
merkja matvæli, þannig að uppruna-
merkingin sé rétt og hún endurspegli
í raun og veru uppruna vörunnar.
Þá getur viðskiptavinurinn
tekið upplýsta ákvörðun um hvort
hann vilji þá taka þá áhættu að fá
fjölónæma sýkla á eldhúsborðið sitt
með því að kaupa tiltekna vöru.
Svo er mikilvægt að vera
meðvitaður um það að ferðamenn
geta borið þessar ónæmu bakteríur
til Íslands, jafnt Íslendingar sem
útlendingar. Þar sem Íslendingar
umgangast landann mun meira en
útlendingar eru þeir líklegri til að
dreifa þeim.“
Hann segir erfitt að setja reglur
eða takmarka með beinum hætti
innflutning á þessum vörum, en
höfðar til samfélagslegrar ábyrgðar
innflutningsaðila að vera meðvitaðir
um ástand mála í þeim löndum sem
flutt er inn frá.
„Sýklalyfjaónæmi er dauðans
alvara. Samkvæmt skýrslu sem
breska ríkisstjórnin lét gera árið
2016 var því spáð að árið 2050 yrðu
um 10 milljón dauðsfalla í heiminum
tengd sýklalyfjaónæmi. Það er meira
en samanlögð dauðsföll vegna
krabbameina og sykursýki. Covid-
19 faraldurinn hefur svo hraðað
þeirri þróun, því notkun sýklalyfja
jókst á þeim tíma – sérstaklega inni á
sjúkrahúsum. Á sama tíma var erfitt
að viðhalda góðum sýkingavörnum.
Úkraínustríðið hefur líka haft sitt
að segja, því óhjákvæmilega berst
eitthvað af þessum nær alónæmu
bakteríum með hinum mikla fjölda
flóttamanna þaðan sem hafa sest að
í Evrópu.“ /smh
„Það er í fyrsta lagi að upprunamerkja matvæli, þannig að upprunamerkingin
sé rétt og hún endurspegli í raun og veru uppruna vörunnar. Þá getur
viðskiptavinurinn tekið upplýsta ákvörðun um hvort hann vilji þá taka þá
áhættu að fá fjölónæma sýkla á eldhúsborðið sitt með því að kaupa tiltekna
vöru,“ segir Karl G. Kristinsson, yfirlæknir á sýklalyfjadeild Landspítalans.
Mynd / HKr.
Leiðrétting
Vegna greinar um Kvæðamót á Hvammstanga viljum við koma á
framfæri leiðréttingu. Í textanum var skekkja í vísuorði eftir Sæunni
Jónsdóttir frá Illugastöðum. Textinn „Killi mara kussu mu“ er ekki
rétt – heldur skal segja; „Killi mærra kussu hu“. Við þökkum Agnari
Levy ábendinguna. /SP