Úrval - 01.03.1971, Blaðsíða 51

ELDSKÍRN RIKU RUOPSA
49
6nn að reyna af öllum kröftum að
hreyfa hina stirðu útlimi sína, þótt
það væri án árangurs: „Það þurfum
við sannarlega að gera.“
HÚÐÁGRÆÐSLA
Liljedahl hélt í morfínið við Riku
til þess að forðast þann möguleika,
að Riku yrði háður því. Riku missti
til allrar hamingju meðvitund að
hálfu leyti, þegar kvalirnar urðu
næstum óbærilegar. Og fyrstu þrjár
vikurnar var hann stundum varla
var við hin hroðalegu böð, sem hann
var látinn taka, eða tilraunir Sús-
önnu til þess að hreyfa og beygja
útlimi hans, sem voru enn alveg
stirðir. En allt það, sem var ánægju-
legt, skynjaði hann miklu fremur,
svo sem daglegar heimsóknir Mai
konu hans og nálægð og umönnun
Önnu, hjúkrunarkonunnar, sem átti
bara að. sitja við rúm hans og hafa
eftirlit með líðan hans, annast um
hann og hafa ofan af fyrir honum.
Stundum söng hún blíðlega fyrir
hann.
Nú hófust aðgerðir, sem miðuðu
að því að græða húð á hinn hroða-
lega útleikna líkama Riku. Flest
brunasár hans voru enn of djúp og
lítt gróin til þess, að það þýddi
nokkuð að. græða á þau húð til
frambúðar. En þau voru samt þak-
in með húðræmum, sem kallaðar
eru „homograft“ (homoágræðslur)
til þess að vernda þau fyrir sýkingu
og að fá þau til þess að gróa. Þessar
húðræmur voru teknar af húðgjöf-
um, sem dáið höfðu í sjúkrahúsinu.
Þessar ágræðslur dugðu aðeins í
tvær vikur eða þangað til þeim var
hafnað af líkama Riku. Þá duttu
húðpjötlur þessar af, og í stað þeirra
voru græddar nýjar húðpjötlur á
hann.
En varanieg húðágræðsla, „auto-
graft“, hófst svo eftir sex vikur. Til
slíks var aðeins hægt að nota ó-
skemmda, eigin húð Riku, bsaði upp-
runalega húð hans og gróna húð á
þeim stöðum, þar sem aðeins hafði
verið um annars stigs brunasár að
ræða, þ.e. ekki mjög slæm. Það var
ekki um auðugan garð að gresja.
Það var mjög lítið að hafa af báðum
þessum húðtegundum á hroðalega
útleiknum líkama hans. Það varð að
sneiða óskaplega þunn húðlög af
hinum heilbrigðu húðsvæðum, svo
ótrúlega þunn, að af þessum iitlu
svæðum fékkst á samtals 12 vikna
tímabili efni í sex mismunandi húð-
ágræðslur. Með tæki, sem nefnt er
„dermatome", „rakaði“ Liljedahl
húðræmur af öxl Riku og hand-
leggjum. Þessar ræmur voru um
fimm þumlungar á lengd, tveir þum-
lungar á breidd og aðeins þúsund-
asti hluti úr þumlungi á þykkt. Svo
skar Liljedahl ræmurnar í smærri
pjötlur og festi pjötlurnar eins og
frímerki á sum af sárunum, sem bezt
voru gróin. Og smám saman tóku
þessar heilbrigðu, ljósrauðu pjötlur
að vaxa og teygja sig lengra og
lengra. Það tók langan tíma. Vik-
urnar urðu að mánuðum, þangað til
þeir voru loks orðnir fjórir talsins.
En húðlausu rauðu bilin á milli
þeirra minnkuðu smám saman.
En Riku átti samt óskaplega langt
í land enn þá. Það liði langur tími,
þangað til hann væri búinn að ná
fyrri kröftum og gæti notað limi sína
sem áður. Svo tók hann loks fyrstu