Úrval - 01.03.1971, Page 58

56
• ATIIYGLIS-
VERÐ
KEPPNI
MálfræÖilega er orð-
ið „keppni" eitt þeirra
sarríheita, sem ékki á að
vera til í fleirtölu. En
þar eð þróunin hefur
hagað því svo til, að
.,;keppnin“ er orðið
eitt af lausnarorðum og
h.iálpræðishugtökum
nútímans, ,þá er sú
regla þráfaldlega brot-
in nú, ekki hvað sizt af
þelm, sem rita um
íþróttir, og er iafnvel
svo komið að máivand-
ir menn eru farnir að
veniast því að talað sé
um íþrótta ,.keppnir“
og aðrar ,,keppnir“, og
hættir að hneykslast á
því. En þetta á ekki að
vera þáttur um íslenzkt
mál, á þetta er einung-
is drepið vegna þess að
nú verður sagt frá haria
merkilegri keppni. sem
árlega fer fram í siálfu
föður- og móðurlandi
samkeppninnar og
hinna ótel.iandi og ólik-
ustu „keppna" í því
sambandi, Bandaríkiun-
um. En það er keppnin
um sæmdartitilinn
„merkilegustu uppfinn-
ingar ársins".
Á hver.iu ári sit.iast
33 frægir og mikils
metnir vísindamenn og
tæknisérfræðingar, þar
semsagt á rökstóla til
að dæma um mikilvægi
þeirra helztu uppfinn-
inga, sem fram hafa
komið árið áður. og
skera úr um hver.iar
100 af þeim séu nýstár-
legastar, nytsamastar
og merkilegastar, og
síðan hvér.iar þr.iár beri
af þessum 100 hvað
þetta snertir.
• ÞR.TÁR MERK-
USTU UPP-
FINNINGARN-
AR ÁRIÐ SEM
LEIÐ
Færanlegt gervi-nýra
var sú uppfinning, sem
dómnefndin taldi
merkilegasta. Það er
framleitt í einu af ið.iu-
verum Bandarisku
k.iarnorkustofnunar-
innar, að Argonne í
Illinois. Meginhiut.i þess
tækis er plasthylki með
80 flötum pípum úr
sellulose, og rennur
blóð úr æð á armi eða
fæti siúklingsins gegn
um þetta hylki, hreins-
ast siðan í geymi með
sykur- og saltupplausn
í tækinu og rennur að
lokum aftur inn í æðar
siúklingsins, eftir að
tækið hefur gegnt því
hlutverki, sem nýrun
gegna annars, séu þau
heilbrigð. Hingað til
hafa fyrirferðarmiklar
og lítt flyt.ianlegar
tæk.iasamstæður — að
siálfsögðu rándýrar þar
að auki — verið notað-
ar í þeim tilgangi, þar
eð ekki var öðru til að
dreifa. Þetta ný.ia blóð-
hreinsunartæki ger-
breytir þvi allri aðstöðu
til aðstoðar við þá f.iöl-
mörgu, nýrnas.iúku
menn og konur. sem
eiga alla sína velliðan,
starfsgetu og líf undir
slíkri tæknih.iálp. Þettri
nýia gervinýra er auk
þess svo ódýrt í fram-
leiðslu, að flestum s.iúk-
lingulm er kleift að
eignast það.