Úrval - 01.05.1979, Qupperneq 92

90
ÚRVAL
klipptur út úr vísindaskáldsögu. En
annað hvort haíði bandarísk tækni-
geta verið ofmetin eða einhver
óvinurinn í Washington hafði hugsað
sér að kæfa okkur: Það var engin leið
að opna einn einasta glugga í
vagninum.
Þegar stóru strákarnir í óperu-
kórnum tóku sér ákveðið fyrir hendur
að spenna gluggana upp, með illu ef
ekki góðu, leist nærstöddum leigu-
bílstjóra ekki á blikuna og hljóp til
lögreglunnar. Algert skilningsleysið á
báða bóga stefndi hraðfara í hörð
átök milli stórveldanna tveggja. Það
var aðeins hin rússneska, yfirvegaða
gætni sem afstýrði því: ,,Vara-
listamennirnir” okkar (hópur af
þrekvöxnum og luralegum sovéskum
”varðmönnum” sem höfðu slegist í
fylgd með okkur þegar við stigum á
bandaríska gmnd) fengu okkur loks
til að setjast og umbera loftleysið.
Svo ók bíllinn af stað með okkur í
áttina til borgarinnar, og óskýran-
legur unaðslegur svali myndaðist.
Túlkarnir bættu „loftkæling” við
lista okkar yfir hugtök sem við höfð-
um aldrei kynnst fyrr. Glaður hlátur
skaut upp kollinum hér og hvar —
þar til fararstjórinn, Tsaren
Vartanjan, æðsti yfirmaður tónlistar-
og ópem og balletthúsa Sovét-
ríkjanna, sagði okkur að við ættum
líka þennan búnað í syðstu hémðum
föðurlandsins. ,,Þið skuluð bara
hætta að vera svona hrifin af þessum
fáránlegu brellum þeirra. ’ ’
Ég gat ekki sofið. Þessi borg var allt
of gjörólík öllu sem taugakerfi mitt
kannaðist við. Áfallið hefði orðið
mildara ef við hefðum aðeins kynnst
allsnægtunum. En fjölbreytileikinn
og magnið — mælikvarðinn, sem
notaður var — var meira en hillingar.
En ein gatnamót á þjóðvegi í þessu
mikla töfraþjóðfélagi vom úr meiri
steypu en allir rússneskir vegir saman-
lagt. Skýjakljúfarnir á Manhattan
vom ótrúlegir. Fyrirlestrarnir sem yfir
okkur höfðu verið haldnir um við
hverju við ættum að búast höfðu
verið eins og fyrirlestrar um Richard
Strauss fyrir villimenn sem aldrei
hefðu séð strengjasveit.
Ég var eins og ástfanginn
unglingur, sá ekkert neikvætt.
Jafnvel eftir vikuna, sem við höfðum
til að aðlagast, var hraðinn fúrðu-
legur, umferðin ótrúleg. Það var eins
og ég hefði klifrað upp á háan múr,
sem skildi rússnesku steppuna frá
miðpunkti spennandi hreyfingar.
Það var erfitt að átta sig á
búðunum, sem vom ótrúlega margar
og löðuðu okkur að sér með lýgilegu
úrvali af vömm. Ég var fljótur að fara
með megnið af dollurunum mínum
fyrir 16 millimetra kvikmyndavél.
Félagar mínir fýlltu töskur sínar með
50 brjóstahöldum eða 500 kúlu-
pennum — varningi, sem þeir gátu
selt á svörtum eftir heimkomuna fyrir
svimandi upphæð í rúblum.
Ég var að filma með vinum mínum
einn daginn, og var að reyna að ná
vemlega áhrifamiklu ,,skoti” af
ólgandi umferðargötu, þegar einn af