Ársrit Torfhildar - 01.04.1991, Síða 50

Ársrit Torfhildar
persóna. ITann á sér engar hugsjónir eða pólitíska 'trú' og er frekar
misheppnuð persóna í samfélagslegum skilningi, þó sálfræðingurinn
sé miður sín yfir að hann hafi nú náð þetta langt! Hugmyndaheimur
Andra er mótaður af bókmenntum og bíómyndum, hinni skáldlegu
veröld sem óhjákvæmilega rekst á við veruleikann í íslensku
sjávarplássi. Það er hinn "grjótharði veruleiki" (184) sem brýtur hann
niður svo öll hans saga verður farvegur vonbrigða. Guðmundur
Andri berst við að ná tangarhaldi á lífinu, finna einhverja merkingu í
því. Vinna gegn þeim veruleika, því samfélagi sem Andri réði ekki
við. "Ef ég er ekki stöðugt á varðbergi sitrar lífið burt" (228). Hann
hafnar leið Andra að reyna að ganga í takt við samfélagið og hverfur
inn í heim minninga og heimilisins. A þann hátt reynir hann að finna
ævintýrið í mánudeginum en það er athyglisvert hvaða persónur það
eru sem eiga einhverja möguleika á slíkri sýn: Hringur (barnið),
Guðmundur Andri (minnislaus maðurinn) og Doddi í Andra-sögu
(frelsaði kraftaverkamaðurinn sem fléttar körfur á Reykjalundi).
Samfélagið og þessi ferska sýn fara því alls ekki saman.
Guðmundur Andri gengur aftur í nýjustu bók Péturs,
Hversdagshöllinni (1990), að minnsta kosti er svipur hans þar á ferð.
Sagnfræðingur sem heillast öðru fremur af sagnfræði
hversdagslífsins sem þrífst hvergi betur en innan fjögurra veggja
heimilisins. Lífssýn Sögunnar allrar er söguefnið; veröld bamsins og
skáldskapurinn (skráning fortíðarinnar).
HEIMILDIR
Gísli Sigurðsson, ""Ég að öllum háska hlæ" -eða hvað?" Teningur 2:38-9
1986.
Pétur Gunnarsson, Sagan öll, Skáldsaga, Punktar, Reykjavík 1985.
Rimmon-Kenan, Narrative Fiction: Contemporary Poetics, Methuen,
London og New York 1983.
Þessi ritgerð var upphaflega samin í námskeiðinu "Skáldsagnagerð" sem
Halldór Guðmundsson kenndi í Almennri bókmenntafræði vorið 1989.
Hún birtist hér lítillega breytt.
48