Víðförli - 01.05.1951, Blaðsíða 36

34
VÍÐFÖRLI
Svo er annars að gæta: Á sínu langa skeiði, sem liðið er, síðan
þjóðir Norðurálfu gengu kristinni trú á hönd í orði kveðnu, hef-
ur kirkjan sífellt mætt nýjum kynslóðum og einstaklingum, og
það er auðsærra en á þurfi að benda, að það býr ekki alltént til
langframa að því, sem ein kynslóð aðhyllist eða tileinkar sér.
Þegar um lífsskoðanir og hugarfarsmótun er að ræða, er ekki
einfaldlega hægt að byggja ofan á þann grunn, sem íyrir er í
hugsunarhætti fyrirfarandi kynslóðar. Þvert á móti höfum vér
mennirnir ríka hneigð til þess að gagnrýna þá, sem á undan fóru
braut kynslóðanna og taka upp annað göngulag og svipast um
eftir nýjum leiðum. Og svo heilbrigt sem þetta er í sjálfu sér
og nauðsynlegt skilyrði allra framfara, þá felst jafngreinilega
í þessu sú hætta, að verðmætum kunni að verða kastað á glæ.
jafnvel slíkum verðmætum, sem trauðlega verða bætt. Jafnvel hin
æðsta vizka og mesta lán, sem kynslóðum og þjóðum hefur fallið
í skaut, eða þeim hefur áunnizt með langvarandi, þrautseigri
uppbyggingu og aðild hinna beztu manna, getur skolast fyrir borð
í geysanda stórra strauma, sem mikil veður og asasöm í hugar-
heimum mannanna vekja og æsa.
Það væri vissulega vert, að menn hugleiddu þá spurningu
grandgæfilega nú á tímum, hvort hrakföll og tvísýna þeirrar ald-
ar, sem yfir stendur, stafi af því, að ríkjandi trúarbrögð og lífs-
skoðun Vesturlanda hafi reynzt haldlítil eða brugðizt. Og víst
væri það alvarlegt ihugunarefni fyrir kristna menn, ef rök bentu
til þess, að það væri eðlislægt, innra samband milli þess, sem
miður fer og uggvænt er um þróun hinnar „kristnu“ Evrópu og
þeirrar trúar, sem hún hefur játað um langt skeið.
En nú er það næsta ljóst, að svo er ekki, öll rök benda til
hins gagnstæða, málin horfa alveg öfugt við.
Það felst nærfærin, táknræn túlkun þeirrar staðreyndar í mál-
verki, sem til er af þingi stórveldanna í Versölum eftir fyrri
heimsstýrjöld. Þar sitja þeir á rökstólum fuHtrúar þjóðanna
með örlög mannkynsins á milli sín, niðursokknir í djúpar hug-