Víðförli - 01.05.1951, Síða 62

60
VÍÖFÖKLI
leiðsla, heldur persónuleg vera meS sjálfsvitund og ábyrgan vilja.
Þess vegna ert þú krafinn þess reikningsskapar, sem engin önnur
jarðarvera er krafin: Hvað hefur þú gjört? Þú ert syndari, dýrið
ekki, því að þú ert metinn þess að bera ábyrgð. Ábyrgðin er gjald
þitt fyrir mennskuna og þá köllun, sem í henni felst.
Þessa metur kristindómurinn manninn, bæði kristindómur forn-
aldar, miðalda og nútíðar. Jafnvel þar, sem hinn „andlegi þroski
stendur lægst,“ er munurinn geysilegur á manni og dýri, svo gífur-
legur, að það, sem telst sjálfsagt, þegar kýr eða hross á í hlut, þ. e.
að slá gripinn af, þegar hann vinnur ekki lengur fyrir fóðri sínu.
það er hroðalegt ódæði, þegar maður á í hlut, jafnvel þótt hann
standi á lægsta stigi andlegs þroska. Þessu hefur hin „siðlausa“
kristna kenning um manninn, fallinn, sekan, elskaðan af Guði,
komið til vegar í „siðmenningarbaráttu þjóðanna.“ Drykkfelldur
fáráður er látinn bera ábyrgð gerða sinna í lengstu lög, því að
hið kristna mat á manninum er komið inn í réttarvitund Norður-
álfumanna, svo að það þykir hinn hryllilegasti úrskurður að
dæma mann ósakbæran.
En sr. Benjamín lætur sig ekki muna um það lítilræði að fella
slíkan úrskurð um manninn sem slíkan. Það er sannarlega að
,,-hugsa kristindóminn upp,“ eða réttara sagt niður — „niður í bráð-
an Breiðafjörð.“ En gott var það þó, að það kom í Ijós til fulls,
hvað af því leiðir að flokka kristinn skilning á manninum með
grýlukvæðum og þjóðsögum. Þessi kollsigling kann að verða
einhverjum víti til varnaðar, þótt sr. Benjamín taki varla veru-
legum framförum í guðfræðilegri sjóferðalist úr þessu.
Og svo tók sr. Benjamín sig til og stúderaði Kant.
Ég benti á Kant ef það mætti verða til þess að venja sr. Benja-
mín af óviðkunnanlegum grænjaxlaskap í ummælum um torveld-
ustu spurningar mannsandans og í sambandi við orðaskipti okkar
um manneðlið. Auðvitað kom þessi ábending ekki að tilætluðum
notum og eru andsvör hans enn ein og rækileg sönnun þess, hví-
líkur ógerningur það er að rökræða við hann. Hann stöðvast aldr-