Tíminn - 06.05.1919, Page 27

TÍMINN
147
sem hún er i, raeð hliðsjón af þeim al-
mennu lögum, sem lögin um Flóaáveituna
eru bygð á.
Pað er þá fyrst, að til grundvallar fyrir
þessum lögum liggja hin almennu lög um
vatnsveitingar. frá 22. nóvbr. 1913: Þelta
sjest á athugasemdunum við frumvarpið,
þingskj. 28, því að í athugasemdunum er
viða visað til vatnsveitulaganna. T. d. er
tekið fram um 18. gr. frumvarpsins um
bætur fyrir landsafnot þetta: »Við þessa
grein. sbr. aðallega 13. gr. vatnsveitingar-
laganna, og er álcvæðinu hagað cftir því,
scm hjer þykir við eiga«.
Þá lekur og stjórnin það fram i athuga-
semdunum við frumvarpið til vatnsveil-
ingarlaganna, Alþt. 1913, bls. 273, að mcðal
annars sje tilætlunin með frumvarpinu sú,
að »gera það mögulegt að koma á bæði
hinni framangreindu Flóaáveitu...........«.
Flóaáveitulögin verður þannig að skýra
með vatnsveitingalögin fyrir augum, og þá
einkum hin almennu ákvæði þeirra, og þau
flnnast einmitt í fyrstu 5 greinunum, er
innihalda ýmsar reglur um vatn og rjett-
indi yfir þvi.
Það er þannig enginn vafi á því, að ef
svo yrði litið á sem bætur fyrir vatnstöku
væru ekki heimilaðar effir 18.'gr. Flóa-
áveitulaganna, þá eru þær heimilaðar sam-
kvæml vatnsveiíingalögunum.
Minnihlutinn getur þvi ekki fallist á þá
skoðun, að löggjafinn hafi árið 1917 gert
ráðstafanir, er sýni, að hann telji valnið í
ám landsins ekki vera einstakra manra
eign. En hinu heldur íninnihlutinn fram,
að einn þingmaður hafi á alþingi 1917
ætlað að gera ráðstafanir, er sýndu að
vatnið í ám landsins vœri einstakra manna
cign, og er lijer átt við þingskj. nr. 446,
frumvarp til laga um heimild fyrir stjórn-
ina til þess að laka að láni 20,000,000 króna
til þess að kaupa og haguýta fossa, sbr.
sjerstaklega 3. og 9. gr. frumvarpsins, er
hljóða svo:
3. gr, »Lög þessi lieimila stjórninni sjer-
staklega að beita eignarnámsheimildum
þeim, er getur i 2. gr., til þess að taka 1
sinar hendur fossa og vatnsafl á Suður-
landsundirlendinu, er best liggur til notk-
unar. . . . «. 9. gr. »Hjeðan af má engi mað-
ur eignast fossa eða starfhæft valnsfall, nje
hagnýta þóltt áður eigi, nema leyfi alþingis
komi til . . . .«
B. J. getur ckki mótraælt því, að hann
scm flutningsmaður frnmvarps þessa hafi
viðurkent hjer með meginreglu minnihlut-
ans um, að landeigandi sje rjettur eigandi
að valni því, er rennur um land lians.
Skal þá nokkrum orðum farið um, hvernig
litið heíir verið á spurninguna um eignar-
rjelt að vatni af öðrum, er um það hafa
fjallað.
Vilhjálmur Finsen dr. jur,, hæstarjettar-
dómari, hefir eins og kunnugt er þýtt Grá-
gás á danska tungu, og skal hjer tekin upp
þýðing hans á greinum þeim úr Grágás,
sem vitnað er til hjer að framan, til þess
að sýna þýðingu hans á þeim stöðum i
íslenska tekstanum þar, sem talaö er um
að eiga vatn.
Ib kap, 191, bls. 97, þýðing bls. 95: »Leder
man saadant Vand, der danner Markeskjel,
over sine Egne, og den, der ejer Halv-
delen af Vandet, finder, at han lider Skade
derved, skulle fem Nabobönder skifte Vandet
mellem dem«.
»Ib kap, 208 bls. 122-123, þýðing bls. 121:
»Dersom en Mand vil jage Fugle paa Vande,
som han ejer sammen med flere ..... skal
lian opfordrc deu, der ejer Aaen sammcn
med ham, til Deling at den« .... »eller
gjerde den saaledes, at der ikke bliver en
Aabning tilbage, medmindre man ejer hele
Aaen« .... »og man alene er Ejer af Aaen
overfor«.