Morgunblaðið - 31.01.1981, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 31. JANÚAR 1981
Fræðsluþáttur
Geðverndarfélags íslands

Umsjón:
Gylfi Ásmundsson
Verkefni Geð-
verndarfélags
íslands
í hinum íyrsta þessara frædsluþátta, sem hófu KónKU sína fyrir
hálfum mánuði, var GeðverndarfélaK íslands kynnt lítilleKa.
Verður nú Ketið þess helsta sem félaKÍð hefur unnið að.
Verkefni Geðverndar-
félaKS íslands
1. Þátttaka í uppbyggingu og
eignaraðild að Vinnuheimilinu
að Reykjalundi. Þar er nú
aihliða endurhaefingarstöð, þar
sem geðsjúkir njóta endurhæf-
ingar við hlið annarra sjúkl-
inga, og er það sú stefna sem nú
er víða að ryðja sér til rúms
erlendis, en Reykjalundur gekk
þar á undan eins og í svo mörgu
öðru í endurhæfingarmálum.
2. Fjárhagslegur stuðningur við
Bergiðjuna, vinnuþjálfunarstöð
Kleppsspítalans fyrir geðsjúka
á leið út í lífið að nýju.
3. Útgáfa tímaritsins Geðverndar,
sem hefur komið reglulega út
síðan 1966 og birtir greinar um
geðfræðileg efni.
4. Rekstur upplýsinga- og ráð-
gjafaþjónustu á skrifstofu fé-
lagsins í Hafnarstræti 5 sl. 12
ár.
5. Tvær ráðstefnur um geðheil-
brigðismál, hin fyrri 1971 og
hin síðari í janúar 1980. Auk
þess námsstefna um geðheil-
brigðismál fyrir almenning sl.
vor.
6. Félagið hefur einnig haldið
uppi annars konar fræðslu-
starfsemi, t.d. með útvarpsfyr-
irlestrum og blaðagreinum. Þá
hafa verið haldin tvö námskeið
fyrir foreldra um unglinga.
7. Félagið hefur veitt styrki til
náms í greinum þar sem skort-
ur hefur verið á fólki til starfa
fyrir geðsjúka, t.d. iðjuþjálfun.
Einnig hafa verið veittir styrkir
til þátttöku í námskeiðum og
ráðstefnum.
8. í undirbúningi er aukin
fræðslustarfsemi, bæði fyrir
sérmenntað fólk og almenning.
9. Einnig er í undirbúningi bygg-
ing heimiiis eða áningarstaðar
fyrir geðsjúka í afturbata og
nýtur félagið þar fjárhagslegs
stuðnings Kiwanishreyfingar-
innar á Islandi. Það er mat
félagsins að á þessu sviði sé
mjög brýnt að gera átak.
Geðhjálp
Haustið 1979 var stofnað félagið
Geðhjálp, félag geðsjúklinga og
aðstandenda þeirra. Hefur þar
verið unnið mjög kraftmikið starf
með fundum og fræðsluerindum.
Það er einkum fyrir áhrif þess, að
á Alþingi var sl. haust lögð fram
þingsályktunartillaga um úrbætur
í geðheilbrigðismálum. Náið og
gott samstarf er á milli Geðvernd-
arfélags Islands og Geðhjálpar og
á Geðhjálp fulltrúa í stjórn og
fræðslunefnd Geðverndarfélags-
ins. Formaður Geðhjálpar er
Margrét Sveinsdóttir.
Tilgangur félagsins er:
a. Að bæta hag geðsjúkra og
aðstandenda þeirra, svo og
allra annarra, er eiga við geð-
ræn og sálræn vandamál að
etja.
b. Að annast kynningu á málefn-
um geðsjúkra og fræðslu um
vandamál þeirra og aðstand-
enda þeirra með útgáfustarf-
semi eða á annan hátt, og
leitast við að hafa áhrif á
almenningsálit gagnvart geð-
sjúkdómum og vandamálum í
tengslum við þá.
c. Að vera vettvangur fyrir um-
ræður í hópi geðsjúkra og
aðstandenda þeirra og velunn-
ara, þannig að fólk með sameig-
inleg vandamál geti rætt
reynslu sína og erfiðleika, og
koma á umræðum við starfandi
aðila á sviði heilbrigðismála,
fræðslumála, dómsmála og öðr-
um sviðum, þar sem fjallað er
um vandamál geðsjúkra.
d. Að stuðla að því, að geðsjúkum
veitist eðlileg skilyrði til að
njóta hæfileika sinna, mennt-
unar og starfsorku, og vinna
gegn hvers konar fordómum
eða mismunun gagnvart þeim.
e. Að stuðla að aukinni menntun
þeirra, er annast geðsjúka, og
vinna að því að hún nýtist
geðsjúkum, aðstandendum
þeirra og þjóðinni sem best.
f. Að vinna að eflingu og fjölgun
heimila og stofnana í þágu
geðsjúkra og umbótum í starf-
semi þeirra, ásamt aukinni
þjónustu og aðstoð utan stofn-
ana.
Hvert get ég leitað?
Þegar geðrænan vanda eða
sjúkleika ber að höndum, ekki síst
ef brýnt er að leita aðstoðar strax,
eru margir sem vita ekki svarið
við ofangreindri spurningu. Hér á
eftir fer listi yfir helstu stofnanir
og aðra aðila, sem leita má til.
Landspítalinn, göngudeild geð-
deildar, s: 29000, Kleppsspítali, s:
38160, Borgarspítali, geðdeild, s.
81200, Borgarspitaíi, dagdeild,
Hvítabandi, Skóíavörðustig 37, s.
13744, Fjórðungssjúkrahúsið, Ak-
ureyri, S: 96-22100.
Heimilislæknar
Geðlæknar og sálfræðingar starf-
andi á eigin vegum:
Félagsmálastofnun Reykjavík-
urborgar, fjölskyldudeild:
Hverfi 1 — Vonarstræti 4, s.
25500, Hverfi 2 — Síðumúla 34, s:
85911, Hverfi 3 — Asparfelli 12, s:
74544, Ráðgjafaþjónusta Geð-
verndarfélags íslands, Hafnar-
stræti 5, s: 12139, Geðhjálp. For-
maður Margrét Sveinsdóttir, s:
76398.
Ár fatlaðra
Árið 1981 er tileinkað máli fatl-
aðra. Orðin fötlun og fatlaður hafa
hingað til verið sett í sarhband við
líkamlega fötlun, ekki síst þá sem
veldur hreyfihömlun. Fólk lítur
eðlilega svo á, að á ári fatlaðra
eigi að gera stórátak til bættra
lífsskilyrða líkamlega fatlaðs
fólks, og geta væntanlega allir
verið sammála um nauðsyn þess.
Nú er hins vegar farið að nota
orðið fötlun í víðari skilningi um
alla þá, sem búa við skerta starfs-
orku og minni möguleika á að
njóta sín í samfélaginu af líkam-
legum eða andlegum ástæðum.
Skilgreining Sameinuðu þjóðanna
á ári fatlaðra tekur til bæði
andlegrar og líkamlegrar fötlunar.
Stærsti hópur fatlaðra í þessu
landi sem og víðast hvar annars
staðar hefur fatlast af völdum
geðsjúkdóma. Það er óskandi að
árið 1981 eigi eftir að marka
þáttaskil í málefnum geðsjúkra
ekki síður en i málefnum annars
fatlaðs fólks. En það er sérstök
ástæða til þess að vekja athygli á
þessu nú í upphafi ársins, því að
geðsjúkir vilja svo oft gleymast,
þegar fjallað er um úrbætur í
heilbrigðis- og féiagsmálum.
Kremylus (Eyvindur Erlendsson)
legKur áherslu á orð sin.
Breiðholtsleikhúsið:
Plútus eítir Aristofanes.
Þýðing: Hilmar J. Hauks-
son.
Leikstjórn: Geir Rögn-
valdsson.
Búningar: Hjördís Bergs-
dóttir.
Breiðholtshverfið var skrýtileg
smíð frá hendi skipulagsyfirvalda.
Stærðar steinkumböldum hrúgað
niður kringum fáeinar nauðsynja-
vörubúðir. Hvergi að finna sam-
komusali, sundstaði, bíó, leikhús,
hvað þá kirkju. Ekkert hugsað um
þarfir íbúanna utan þeirra sem til
skrokksins teljast. Samt áttu að
búa hér tvöfalt fleiri en í höfuð-
stað Norðurlands. En skipulagsyf-
irvöldum sást yfir eitt, það býr
nefnilega fólk í Breiðholti rétt
eins og öðrum hverfum og nú er
þar að rísa kirkja, kvikmyndahús
með mörgum sölum, ágætis sund-
laug við fullkomnasta framhalds-
skóla landsins, og rétt í þessu
leikhópur, skipaður lærðum leik-
urum, sem nefnir sig Breiðholts-
leikhúsið. Það er varla hægt að
kalla Breiðholtið svefnhverfi leng-
ur?
Þessi nýjasti frjóangi menning-
arinnar í Breiðholti haslar sér völl
með eldgömlu leikverki Plútusi
eftir þann tvöþúsund og fimm-
hundruð ára gamla kappa Aristo-
fanes Til fróðieiks má geta þess að
sá er talinn einna fremstur í hópi
leikritaskálda Forn-Grikkja. Sóm-
ir sér vel við hlið þeirra Aiskýlos-
ar, Sófóklesar og Evrípídesar.
Þótt hann hafi ekki starfað á sviði
harmleiksins heldur kómedíunnar
eða háðsádeilunnar. Vissulega
gæti maður ætlað það glæsilega
byrjun að velja verk eftir einn
fremsta leikritahöfund vestur-
landa. Á hitt ber að líta að fyrir
valinu varð verk sem hefur verið
talið fremur slakt. Plútus er held
ég seinasta verk Aristofanesar,
karl tekinn að reskjast er hann
samdi leikinn. Enda finnst mér
lítill kraftur í textanum, sem er
annars víðast hvar lipurlega og
hnyttilega þýddur af Hilmari J.
Helgasyni. Efnið er og fjarlægt
þótt kjarni þess afl auðsins sé að
sönnu sígilt. Hinsvegar er hin
sífellda skírskotun til guðanna svo
nátengd hugmyndaheimi Forn-
Grikkja að varla er hægt að ætlast
til þess að við kennum til með því
fólki sem birtist þarna á sviðinu.
Leikur guðanna að lífi þess er
okkur álíka fjarrænn og leikur
barnsins að legg og skel. Hann
tilheyrir fjarlægum tíma, ólíkum
staðháttum. Raunar fannst mér
sviðið svo fjarlægt að ég hló að
hinu sorglega en syrgði hið hlægi-
lega, rétt eins og í leikhúsi fárán-
Lelkllst
eftir ÓLAF M.
JÓHANNESSON
leikans. Slíkt hefur vafalaust ekki
verið ætlun leikhópsins í upphafi
en svo er eins og hið furðulega
leikaraval hafi runnið upp fyrir
leikkröftum í miðju kafi og kippt
undan þeim fótunum. Og að lokum
er eins og þeir svífi um í þoku eða
eigum við að segja móðu fjarsk-
ans. Hin sterka persóna Aristo-
fanesar hefur sem sé sveigt þá til
hins fjarlæga veruleika, sem jafn-
framt þeytir leikendum langt út
úr hinum notalega leiksal Fella-
skóla.
Það er máski út í hött að víkja
að frammistöðu leikaranna í
þeirri úlfakreppu sem leikritaval-
ið setur þá óhjákvæmilega í.
Eyvindur Erlendsson, sá ágæti
leikstjóri, fálmar þarna út í loftið
eins og hann sé að strá byggi fyrir
áhorfendur. Sigrún Björnsdóttir
og Kristín Bjarnadóttir reika um
líkastar skuggaverum. Kristín S.
Kristjánsdóttir veltur hins vegar
um sviðið nokkuð smellin á köfl-
um, Evert Ingólfsson þýtur um
reistur mjög, sýnir þó vissa dýpt í
þætti hins blinda Plútusar, Þór-
unn Pálsdóttir hoppar um sviðið
létt og leikandi og verður að
segjast að hún er sú eina sem nær
til manns svo eðlileg er hún.
Þegar ég kom út í krapann að
lokinni sýningu, blöstu við mér
gráir steinkumbaldarnir. Glugg-
arnir uppljómaðir af ísbláum
sjónvarpsgeislunum. Mér flaug í
hug hvort það þýddi nokkuð að
vera að sýna leikrit við rætur
þessarra steinbjarga nema þá á
fimmtudögum. Áð vísu eru video-
tæki víst komin í sumar blokkirn-
ar. En samt er enn þá von á meðan
til er fólk sem vill hitta annað fólk
og skemmta því. Ég vil þakka
aðstandendum Breiðholtsleik-
hússins fyrir þennan litla frjó-
anga og vona að þarna rísi sterkur
stofn í framtíðinni. Jafnvel svo
sterkur að kaldur steinninn hylj-
ist gróðri, áður en geislinn ísblái
tekur yfir.
Plútus eftir
Aristófanes
Atlantic Fishing
Sérblað á ensku um íslenzkan sjávarútveg
NEWS from Iceland, mánaðarlegt
frétta- og viðskiptablað Iceland
Review á ensku, er nú að hefja
sjötta árið. í janúarblaðinu, sem
nýlega er komið út, er brotið upp á
því nýmæli, að hafin er útgáfa á
sérstöku fylgiriti, Atlantic Fish-
ing, sem eingöngu fjallar um
sjávarútvegsmál Islendinga.
Ritstjórnin gerir grein fyrir
þessu nýja blaði á forsíðu og segir
m.a. að ráðizt hafi verið í þetta
vegna vaxandi áhuga lesenda
News from Iceland á auknum og
fyllri upplýsingum um sjávarafla
og fiskiðnað landsins. Atlantic
Fishing mun fylgja News from
Iceland af og til eftir þörfum, ekki
mánaðarlega fyrst í stað. Janúar-
blaðið er í heild 32 síður, þar af er
Atlantic Fishing 12 síður.
Af öðru nýmæli í þessu 60.
tölublaði News from Iceland má
nefna að hér er lagður grunnur að
sérstökum þætti fyrir erlenda
gesti í landinu og er ætlun útgef-
anda að News from Iceland muni
að hluta þróast á þann veg, að það
flytji yfirlit yfir allt það mark-
verðasta, sem hér er að gerast og
þykir girnilegt til fróðleiks og góð
ábending erlendum gestum í land-
inu. Óskar útgáfan samvinnu við
alla, sem hlut eiga að máli —
þannig, að ritstjórnin verði látin
vita af því í tæka tíð, sem ætla má
að erlent fólk í landinu geti haft
ánægju og gagn af. Það er fyrst og
Atlantic Fishing
- “—*ssr~—-—---
Biggest Cod Catch Ever
: Hnrlng FlíÍMwg N>rm Cépsín íalM
I Capacity T*rg«t* - Fi«h
fremst fyrir tilmæli Ferðamála-
ráðs að News from Iceland tekur
að sér að þjóna þessum þætti og
safna umræddum upplýsingum,
sem hingað til hafa ekki verið
aðgengilegar á einum stað, eins og
tíðkast víða erlendis.
Janúarblað News from Iceland
flytur greinargott fréttayfirlit síð-
asta mánaðar — ásamt sérstökum
þáttum, sem jafnan birtast mán-
aðarlega: Efnahagsmálaþætti dr.
Þráins Eggertssonar og þætti um
menningarmál eftir Aðalstein
Ingólfsson. Þá er og grein um
stjórnmálaástandið eftir Jón
Baldvin Hannibalsson, en það er
ætlun blaðsins að fá talsmenn
stjórnmálaflokkanna til að gera
úttekt á ástandinu af og til.
News from Iceland hóf göngu
sína á miðju ári 1975 og hefur náð
umtalsverðri útbreiðslu. Þetta er
eina reglulega fréttaþjónustan frá
íslandi á ensku í blaðsformi og
lesendur þess skipta þúsundum úti
um allan heim. Bæði eru það
einstakir áskrifendur, en líka stór
hópur, sem fær blaðið sent reglu-
lega frá íslenzkum aðilum — bæði
fyrirtækjum og stofnunum, sem
áhuga hafa á að styrkja tengsl sín
við margs konar viðskiptaaðila
með því að gefa þeim tækifæri til
að fylgjast vel með þróun mála
hér. Er utanríkisþjónustan
stærsti einstaki dreifingaraðili
News from Iceland.
Útgefandi og ritstjóri blaðsins
er Haraldur J. Hamar, meðrit-
stjóri og aðaltextahöfundur hefur
frá upphafi verið Haukur Böðv-
arsson. Blaðið er prentað í
prentsmiðju Morgunblaðsins.
Vegna þess að News from Ice-
land hefur ekki verið kynnt mikið
innanlands, hefur útgáfan ákveðið
að bjóða þeira, sem áhuga hafa,
ókeypis sýniseintak út þessa viku
(til 23. jan.), eða meðan umfram-
eintök endast. Einungis þarf að
hringja í síma Iceland Review,
27622, (eða skrifa), og sýniseintak
verður póstsent án endurgjalds.
(Fréttatilkynninx)