Morgunblaðið - 31.01.1981, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 31. JANÚAR 1981
17
Pálína Oddsdóttir:
Hugleiðingar vegna blaða-
skrifa um verslunina Nesval
Búnaðarfélagshúsið við Tjörnina i Reykjavík. í þessu 2. bindi
sjálfsævisögu sinnar lýsir Steingrímur árum sinum sem búnaðarmála-
stjóra.
skemmtilega breyskur og mann-
legur. Þeir, sem hafa gaman af
kjaftasögum og illmælgi um
náungann, hafa gaman af þess-
ari bók. Og þeir eru margir, svo
að bókin selst líklega vel og
útgefendurnir græða. En með
henni er gefið tilefni til einnar
spurningar: Hvernig í ósköpun-
um varð höfundur hennar for-
sætisráðherra? Það kann að
hafa átt vel við, að sá fulltrúi
nesjamennskunnar og „seminar-
ismans" í stjórnmálum íslend-
inga, sem Steingrímur var ber-
sýnilega, yrði einu sinni forsæt-
isráðherra til tilbreytingar. En
það er ekki skýringin, heldur
hitt, að Ólafur Thors og Her-
mann Jónasson gátu hvorugur
unnt hinum þess að verða for-
sætisráðherra 1950, en af stjórn-
málaástæðum var samstarf
Sjálfstæðisflokksins og Fram-
sóknarflokksins nauðsynlegt.
Steingrímur, sem var þá forseti
Sameinaðs þings, varð því fyrir
valinu sem forsætisráðherra, en
frá því á að segja í 3. bindinu.
Um útgáfu bókarinnar sáu
Andrés Kristjánsson og Örlygur
Hálfdanarson. Þeir hafa skipt
bókinni mjög ruglingslega í
kafla, t.d. skipta þeir einum
hlutanum, sem er um ýmsar
ferðir Steingríms um landið,
ekki samkvæmt ferðunum sjálf-
um, heldur í fjölda stuttra kafla
með millifyrirsögnum, þannig að
allt rennur saman í eitt. Það
dregur mjög úr notagildi ritsins,
að umsjónarmennirnir hafa ekki
nennt að semja nafnaskrá þessa
bindis. Hvað hefur þeim gengið
til að gefa þessa bók út, eftir að
Búnaðarfélagið, sem átti útgáfu-
réttinn, hafði hikað við það í
mörg ár? Varla hafa þeir gert
það í virðingarskyni við höfund-
inn, því að með þessu er virðing
hans að litlu eða engu orðin.
Vonandi hefur þeim ekki gengið
hið sama til og Steingrími í
einum kaflanum, þar sem þeir
hafa sett við lýsingu hans milli-
fyrirsögnina: „Gróðahyggjan
tekur ráðin ...“
í 20 ár hef ég nú búið á
Seltjarnarnesi og séð fámennan
hrepp breytast í blómlegt bæjar-
félag. Vissulega hefur það stund-
um verið ánægjulegt að fylgjast
með þeirri breytingu og þeim
framförum. Já stundum, en ekki
get ég sagt að ég hafi alltaf verið
hreykin af að telja mig Seltirning,
því miður. Ekki get ég verið
hreykin af því að teljast til þess
bæjarfélags, sem launar góða
þjónustu við mig og aðra eins og
fram kom í frétt Dagblaðsins 15.
desember um viðskipti bæjar-
stjórnar við eigendur verslunar-
innar Nesvals.
Flestir bæjarstjórnarmenn á
Seltjarnarnesi hafa búið þar eins
lengi og ég, já, sumir lengur. En
eru þeir búnir að gleyma? Það
hlýtur að vera, en ég hef engu
gleymt. Ég man verslunina á
Melabraut í lítilli kjallarahoiu,
þrönga og vanbúna á allan hátt,
svo ekki sé fastar að orði kveðið.
Ég man fiskbílinn, sem kom
nokkra morgna í viku. Síðan var
reist verslunarhús og við fengum
mjólkurbúð. En þrátt fyrir það
var verslunin þess ekki megnug að
veita þá þjónustu, sem teljast
mátti lágmark, vöruval lítið og
Seltirningar héldu áfram að
versla í nálægum verslunum, þar
sem vöruval var meira og þjónusta
betri. Einn eigandi tók við af
öðrum, en allt fór á sama veg, þar
til núverandi eigendur Nesvals
komu til skjalanna. Bráðduglegir
menn, sem vissu hvað þeir voru að
gera. Jú, mikil ósköp, þeir fengu
leyfi bæjarstjórnar til að hafa
opið til kl. 20 virka daga og um
helgar, mér og öðrum útivinnandi
húsmæðrum með langan vinnudag
til mikils hægðarauka.
Heyrt hef ég á fundum og séð
hef ég í blaðagreinum þessa sömu
bæjarstjórnarmenn hrósa sér af
þeirri góðu þjónustu sem veitt sé í
þeirra bæjarfélagi. En það var —
ef til vill hafa þá kosningar verið í
nánd. Nú eru engar kosningar í
nánd — og nú heita það „forrétt-
indi vegna fyrirgreiðslu bæjaryf-
irvalda". Öllu má nafn gefa. Ég
leyfi mér að kalla það forréttindi
mín og annarra neytenda og fyrst
og fremst þakkarvert þeim, sem
leggja á sig langan vinnudag og
aukinn kostnað til að veita þá
þjónustu. Auðvitað fylgja því auk-
in viðskipti, sem gefa meira í aðra
hönd. En aukinni veltu fylgja líka
auknir möguleikar á fjölbreyttara
vöruvali. Það virðist mér vera
beggja hagur.
Þegar núverandi eigendur Nes-
vals hófu verslunarrekstur sinn
hér hét ég því að beina viðskiptum
mínum til þeirra, ef þeir uppfytltu
kröfur mínar um vöruval og vöru-
gæði. Með því hugðist ég leggja
þeim lið og tryggja veru þeirra í
LITAVERSSKÁKMÓTIÐ var
nýlega haldið í Valhúsaskóla á
Seltjarnarnesi en Taflfélag Sel-
tjarnarness sá um mótið.
Úrslit urðu þau að Sigurður
Herlufsen sigraði, hlaut 8'/2 vinn-
ing af 9 mögulegum. Magnús
Sólmundarson hlaut 6'h vinning,
Gylfi Magnússon 6 vinninga og
Guðmundur Ágústsson og Bragi
Gíslason 5V4 vinning. Þátttakend-
bænum. Þeir hafa ekki brugðist
vonum mínum og ég vil með
þessum línum sýna þeim þakklæti
fyrir góða þjónustu undanfarin ár
og ég vonast til að mega njóta
hennar sem lengst. Ekki fæ ég séð
að sú þjónusta verði tryggð betri
þó allar greinar verslunarinnar
verði settar undir sama hatt.
Einokun hefur aldrei þótt góður
verslunarmáti. Lítilmannlegt er
að hrekja burtu úr bæjarfélaginu
unga og duglega menn. Nesval í
skreiðarskemmu eða ekki, það er
ekki mergurinn málsins.
Ég skora á bæjarstjórn Sel-
tjarnarness að endurskoða afstöðu
sína gagnvart Nesvalsmönnum og
jafnframt skora ég á alla þá
Seltirninga, sem notið hafa góðrar
þjónustu þeirra að taka höndum
saman og veita þeim stuðning í
baráttunni fyrir áframhaldandi
veru í bænum. Verum þess minn-
ug að það koma kosningar aftur.
Seltjarnarnesi í ársbyrjun 1981.
Pálina Oddsdóttir
ur voru 17 talsins. Litaver gaf
farandbikar og verðlaunapeninga
til keppninnar.
Aðalfundur Taflfélags Seltjarn-
arness var nýlega haldinn. Garðar
Guðmundsson var endurkjörinn
formaður og með honum í stjórn
sitja Gylfi Gylfason, Gunnar Ant-
onsson, Bragi Gíslason, Jón B.
Lorange og Björn Pétursson.
Sigurður efstur í
Litaversskákmótinu
að skipta sér þar til þær hafa
safnað að sér nægum birgðum af
þeim efnum sem nauðsynleg eru
til að báðar dótturfrumurnar geti
lifað af eftir skiptinguna. En hægt
er að ímynda sér að krabbameins-
frumurnar hafi einmitt glatað
þessum hindrunarhæfileika.
Þannig bregst
lífræna kerfið við
Hér á eftir tala ég í víðara
samhengi um hina lifandi frumu. í
Gyldendalsleksikon 1977 t.d.
finnst nauðsynlegt yfirlit (Sjá:
Genetik (uppruni), protein og pro-
teinstofskiftet).
Lífrænu efnin stjórna öllu
frumulífi, einnig skiptingu frum-
anna. Efnin myndast í Iíkamanum
af einföldum einingum, og fyrir-
finnast í sérhverjum næringarefn-
um.
Það er því eingöngu kostur að
skiptingin gangi sem hraðast, þar
sem krabbameinsfrumurnar
liggja fyrst og fremst í valnum.
Almenn skoðun er þveröfug, jafn-
vel þótt hin frumueyðandi lyf
læknanna megni ekki að lengja líf
sjúklingsins. Eggjahvítuefnin frá
dauðu krabbameinsfrumunum
munu hins vegar að vissu marki
nýtast af heilbrigðu frumunum.
Nú vaknar spurningin, hvort
ströng fasta — sultur — væri
besta og öruggasta leiðin. Svo er
alls ekki, því heilbrigðu frumurn-
ar myndu þá einnig hafa verra af
og jafnvel tortímast, og eggja-
hvítuefni þeirra yrðu krabba-
meinsfrumunum að bráð. Þær
síðast töldu yrðu að vísu einnig að
svelta, en það er að sjálfsögðu
takmarkað hvort mannslíkaminn,
ekki síst ef hann er sjúkur af
krabbameini, þyldi slíka meðferð.
Aftur á móti eru engin takmörk
fyrir því hve lengi við getum lifað
af eggjahvítulítilli jurtafæðu! En
flestum er það víst hulin ráðgáta.
Það er auðvitað mjög athyglisvert
að það ætti ekki að vera neinum
vandkvæðum bundið að fyrir-
byggja og lækna krabbamein. En
það hefur vitaskuld litla þýðingu
gagnvart jafn geigvænlegu al-
heimsvandamáli, sem er hungrið í
vanþróuðu löndunum.
Æxlisvöxtur
stöðvaður
Hér kemur dálítið nákvæmari
lýsing á því sem um er að ræða, og
lýsing á þremur tímabilum:
1. Afeitrunartímabilið.
2. Kyrrstöðutímabilið.
3. Fyrirbyggjandi tímabilið.
I afeitrunarkaflanum losnar
mikið eggjahvítumagn frá hinum
dauðu krabbameinsfrumum.
Eggjahvíta fer út í þvagið og
efnakljúfarnir sem kljúfa
amminosýrurnar mynda ammoni-
ak (lyktin á sjúkrastofunum) og
sýrur.
Hvítu blóðkornin safnast utan-
um æxlin og eta niðurbrotsfram-
leiðsluna. Til að skilja hvers vegna
magn hvítra blóðkorna er breyti-
legt hjá krabbameinssjúklingum,
verðum við í samráði við Gerson
að líta á hlutina í samhengi, eða
með öðrum orðum innan vist-
fræðilegs skilnings. Mikið magn
hvítra blóðkorna fyrirfinnst við
vissar tegundir krabbameins, þar
sem á sér í senn stað eyðing og
endurnýjun krabbameinsfruma.
Hvítu blóðkornin eta krabba-
meinsfrumurnar. Tala hvítra
blóðkorna sést í lágmarki þar sem
krabbamein er á háu stigi, þar
sem aðeins á sér stað stækkun á
krabbameininu án niðurbrots, ef
til vill helst hjá sjúklingum sem
neyta lítils vegna lystarleysis.
Skýringin gæti verið sú, sem hér
að framan er lýst, að skipting
hvítu blóðkornanna hindrist
vegna vöntunar á eggjahvítuefn-
um. Með réttri næringu stöðvast
vöxtur krabbameinsfrumanna, og
tala eða hlutfall hvítu blóðkorn-
anna verður eðlilegt á ný.
Besta bardaga-
aðferðin gegn
krabbameini
Það er dálítið undarlegt að
krabbamein geti læknast á sama
tíma og eggjahvítuefni í blóðinu
helst nægilega hátt. Hér má
ganga út frá því sem vísu að lifrin,
mergurinn og hormónakirtlarnir,
hreinsi út úr blóðinu og að þær
innkalli þá lítið af eggjahvítuefn-
um. Frumuskiptingin yrði hindruð
og þetta ástand er einnig raun-
hæft í sultarástandi og þaðan eru
einmitt þessar athuganir. Það skal
tekið fram, að það er einnig
mikilvægt að matartíminn inni-
haldi lítið af eggjahvítu, því sýr-
urnar auka eitrunina.
Enda þótt talsvert af eggjahvítu
aðskiljist og skolist burtu í afeitr-
unarkaflanum mun líkaminn lík-
lega í dálítinn tíma á eftir geta
verið sjálfum sér nógur með
eggjahvítuefni, sem komið hafa
frá deyjandi krabbameinsfrum-
um.
í næsta kafla, kyrrstöðukaflan-
um, kemur ekki fram eggjahvítu-
skortur, enda þótt lítið sé í
fæðunni af því efni. Eins og síðar
verður sýnt fram á hefur það því
aðeins þýðingu að tala um kyrr-
stöðukaflann ef matarkúrinn er
mjög eggjahvítusnauður. Lengd
þess kafla hlýtur að vera misjöfn
og einstaklingsbundin. Gerson gaf
sjúklingum sínum ekki eggja-
hvítuviðbót fyrr en eftir 6 til 12
vikur í meðferð.
í fyrirbyggjandi kaflanum og
þeim síðasta verður eggjahvítu-
magnið að vera innan marka
fyrirbyggjandi tímabilsins, sem er
á milli þess minnsta magns sem
kemur í veg fyrir hörgulsjúkdóma,
og hins vegar þess mesta sem
hægt er að leyfa, jafnhliða því að
krabbameinið minnki. Gerson
álítur að þetta sé frá 2 árum og
ævina á enda hjá sumum.
Meðferð án
aukaverkana
Mér vitanlega hefur öll meðferð
hingað til byggst á eyðingarhug-
takinu, þannig að í einu vetfangi
er reynt að draga úr vexti krabba-
meins og drepa það, í von um að
líkaminn sjálfur skaðist ekki eða
bíði alvarlegt tjón. Nú höfum við á
hinn bóginn lífræna röksemdar-
færslu í vistfræðilegum skilnings-
ramma, þó ef til vill sé það ekki
endapunkturinn.
Meðferðin hefur marga kosti: Ef
sjúklingurinn kemur ekki allt of
seint er meðferðin hættulaus og
án aukaverkana. Hún er svo ein-
föld að læknisaðstoð er óþörf.
Hægt er að beita henni nánast um
allan heim með hjálp matarkúrs-
seðils og stuttum leiðbeiningum.
Jurtafæða er
náttúruleg fæða
Gerson áleit að heilbrigðar
frumur gætu áfram verið heil-
brigðar á meðan á meðferðinni
stæði, starf innkirtlanna hlyti að
hafa mikla þýðingu. Kúrinn hefur
verið sérstaklega eggjahvítu- og
fitusnauður og þess vegna næstum
eingöngu verið kolvetnaefnakljúf-
ur í þörmum. Þetta táknar minni
eggjahvítunotkun og þar að auki
minni eggjahvítueyðing í þörmum.
Lítið af þeim efnum á því að
komast til blóðsins til næringar
krabbameinsfrumunum.
Efnaskipti líkama okkar eru svo
margflókin að nær ógerningur er
að skilja þau. Margs konar ferli
stjórnar til dæmis kolvetnaefna-
skiptunum. Sum þeirra hafa svo
áberandi áhrif að hægt hefur
verið að rannsaka þau hvert og
eitt út af fyrir sig. Hér er
sérstaklega átt við insúlínið. Mjög
mörg önnur ferli er erfitt eða
ógerlegt að rannsaka hvert fyrir
sig, vegna þess hve samtvinnuð
starfsemi þeirra er. Þarna liggur
ódáinsakur, ætlaður vísinda-
mönnum til að rannsaka og færa í
stílinn. En mér finnst meira
áríðandi að því sé slegið föstu að
margbreytileiki þessi bendi í þá
átt, að fæða okkar hljóti að verða
jurtafæða. Hin jafna og rólega
kolvetnisbrennsla tryggir frumun-
um líklega hagstæðustu lífsskil-
yrðin. Þær verða að duga lengur ef
svo má segja og það er mjög
mikilvægt, ekki síst í baráttu við
krabbamein. Við eyðileggingu á
vefjafrumunum geta krabba-
meinsfrumurnar lagt undir sig
hinar fríu eggjahvítur og það
þýðir að ferillinn verður öflugri.
Við getum líka reynt að sýna
fram á hvers vegna fæðan á að
vera fersk og ræktuð á lífrænan
hátt. Köfnunarefnið í tilbúna
áburðinum síast inn í jurtirnar og
þar er hægt að finna það óbreytt
eða sem nitrit sem er svo eitrað að
það getur drepið ungbarn. Það
eyðileggur rauðu blóðkornin og í
þörmunum getur það breyst í
krabbameinsvaldandi efni og ef til
vill einnig í eggjahvítuefni.
Tilbúinn áburður breytir einnig
steinefnamagninu og kannski svo
alvarlega að það hefur hörgulsjúk-
dóma í för með sér. Þetta má að
minnsta kosti vel sjá hjá búpen-
ingi. Óeðlileg samsetning fæðunn-
ar virkar neikvætt. Ný og fersk
jurtafæða inniheldur virka efna-
kljúfa í sjálfri sér, svo að við
meltinguna getur hún „mælt sig
sjálf“.
Uppruni krabbameinsins er
gjörþekktur. Vrnsir umhverfis-
þættir eru þar að verki. Samt sem
áður verður nú að taka skýringuna
á uppruna þess til yfirvegunar.
Þar kemur tvennt til greina,
nefnilega umbreyting heilbrigðra
fruma í krabbameinsfrumur og í
öðru lagi myndun æxla vegna
rangs viðurværis.
(M.H. þýddi úr Alternatur.
grein eftir Erik Munk ta kni.)