Morgunblaðið - 31.01.1981, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 31. JANÚAR 1981
39
kynnast manninum, Jóni Guð-
brandssyni, því hann var fyrst og
fremst maður búinn öllum þeim
bestu kostum sem manninn mega
prýða. Honum var trúin svo sterk
og í henni fann hann svörin sem
oft er ákaft leitað. Allt hans líf
einkenndist af því að rétta hlut
lítilmagnans, hjálpa þeim er
hjáipar voru þurfi, hugga þá er
sorgmæddir voru. Að gleðjast á
góðum stundum var fáum betur
gefið en Jóni, og átti þar sönggleð-
in stærstan hlut, en Jón Guð-
brandsson og söngur var nokkuð
sem ekki varð aðskilið og fengu
margir að njóta þess gegnum það
mikla kórstarf er hann sífellt var
þátttakandi í frá barnsaldri í
drengjakór Dómkirkjunnar og allt
fram á það síðasta í kirkjukór
Kálfatjarnarkirkju, sem honum
var svo kær, og ber hið mikla starf
hans þar bestan vott þess. Jón
Guðbrandsson fæddist þann 23.
ágúst 1918 í Sólheimum í Laxár-
dal. Foreldrar voru Guðrún Helga
Jónsdóttir frá Hömrum, látin
fyrir nokkrum árum, og Guð-
brandur Jónasson frá Sólheimum
en hann lifir son sinn í hárri elli.
Þeim Guðrúnu og Guðbrandi varð
9 barna auðið og var Jón þriðji
elstur í þeim stóra systkinahópi,
en þau voru, auk hans, Ásta
Guðrún, látin fyrir tveim árum,
Ingólfur, búsettur í Kópavogi,
Ingigerður Salóme er heldur
heimili fyrir aldraðan föður
þeirra, Elín, búsett í Kópavogi,
Eyjólfur Georg, látinn fyrir
nokkrum árum, Jónas Kristinn,
búettur í Reykjavík, Guðbrandur
Gunnar, búsettur í Kópavogi, og
Kristín, en hún lést barn að aídri.
Jón fluttist til Reykjavíkur árs
gamall og ólst þar upp. Ungur að
árum kynntist hann starfi séra
Friðriks í KFUM og séra Friðriks
Hallgrímssonar, auk þess sem
hann byrjar starf í skátahreyfing-
unni ásamt Ingólfi bróður sínum.
Það má ætla að einmitt þessi
trúar- og mannræktarstörf ásamt
uppeldinu sé það sem leggur
grunninn að því lífi og starfi sem
svo mjög einkenndi Jón Guð-
brandsson alla tíð. Eins og áður er
vikið að gerist Jón svo félagi í
drengjakór Dómkirkjunnar við
stofnun hans og upp frá því verður
söngurinn svo snar þáttur í öllu
Iífi hans. Fermingarárið hefst svo
brauðstritið við almenn verka-
mannastörf. Hann verður verk-
stjóri við byggingu Ræsis í
Reykjavík og veitti síðan smurstöð
fyrirtækisins forstöðu um árabil
og fengu þar forystuhæfileikar
hans að njóta sín sem svo oft síðar
meir. Árið 1939 kvæntist Jón
eftirlifandi konu sinni Ástu Þór-
arinsdóttur frá Höfða á Vatns-
leysuströnd. Þau Ásta og Jón
eignuðust 7 börn, er öll nú kveðja
ástkæran föður, en þau eru, Guð-
rún Jóna, maður Karl Hirst,
Þórunn Bjarndís, maður Páll
Gestsson, Guðbjörg Kristín, áður
kvænt Gunnari Engilbertssyni,
Anna, maður Friðrik Georgsson,
Gróa Margrét, maður Hákon Guð-
mundsson, Ingigerður, maður
Stefán Eggertsson og Jón Ástráð-
ur, kona Elín Bjarnadóttir. Barna-
börnin eru mörg orðin og fjölgar
stöðugt. Þau Jón og Ásta bjuggu í
Reykjavík fyrstu 20 árin og vann
Jón þar hin ýmsu störf, lengst af
keyrði hann sinn eigin bíl á Þrótti
og hjá Steypustöðinni. Árið 1959
flytjast þau suður að Höfða og
taka þar við búskap af foreldrum
Ástu. Samhliða búskapnum stund-
aði Jón akstur fyrir frystihúsið í
Vogum. Síðustu 10 árin vann Jón
síðan á bifreiðaverkstæði varnar-
liðsins á Keflavíkurflugvelli. Jón
hafði alla tíð mikinn áhuga á
félagsstörfum og varði hann mikl-
um tíma til þeirra.
Til að nefna nokkuð þá stofnaði
hann ásamt dóttur sinni Kristínu
Skátafélag Vatnsleysustrandar-
hrepps, og var félagsforingi þess
um árabil, formaður Verkalýðsfé-
lags Vatnsleysustrandar þar til
það var sameinað Verkalýðs- og
sjómannafélagi Suðurnesja, starf-
aði þá áfram þar, var meðal
annars fulltrúi síns félags á ASÍ
þingum, nú síðast, i vetur þá
orðinn fársjúkur. Störf í barnar-
verndarnefnd Vatnsleysustrand-
arhrepps svo og Dýraverndunarfé-
laginu, einn af stofnendum Lions-
klúbbsins Keilis og þar virkur
félagi síðan.
Þó störf Jóns útá við bæði við
brauðstritið og félagsmálin tæki
mikinn tíma þá var alltaf tími
fyrir heimilið, en það var einmitt
á þeim vettvangi sem ég kynntist
honum best og þar vissulega naut
hann sín og átti Ásta þar stóran
hlut að máli. Fyrir mér hefur
Höfði og nú, síðan flutt var í nýja
húsið, Bergsstaðir, verið sem „vin
í eyðimörkinni" því þar hefur
alltaf ríkt svo sérstakt andrúms-
loft. Ásta tengdamamma sístarf-
andi svo allir mættu nú hafa það
sem best (ég minnist þess núna að
ég hef aldrei séð hana verklausa)
og Jón tengdapabbi tilbúinn að
setjast með gestum í stofu og
ræða málin, enda hefur alltaf
verið gestkvæmt á þeim bæ af
mjög skiljanlegum ástæðum þeim
er til þekktu. Jón heilsaði ávallt og
kvaddi að gömlum íslenskum sið
og varð mér eitt sinn hugsað er við
heilsuðumst að það þyrfti hraust-
an mann til að heilsa tengdapabba
svo þétt tók hann utan um mann.
Það hefur verið skrifað annars-
staðar áður að ekki þekktist hið
margumrædda kynslóðabil að
Bergsstöðum og er það orð að
sönnu. Mörg eru þau orðin barna-
bðrnin sem dvalist hafa lengur
eða skemur á „ströndinni" hjá afa
og ömmu og fyrr meir langafa og
langömmu, en foreldrar Ástu
dvöldu hjá þeim Jóni fyrst í Höfða
og síðar Bergsstöðum til siðasta
dags. Guðrún lést fyrir allnokkr-
um árum en hinn aldni höfðingi
Þórarinn í Höfða lést í apríl á
síðasta ári. Öllum er til þekktu er
vel kunnugt með hvaða hætti Jón
og Ásta hlúðu að gömlu hjónunum
gegnum árin og var ekkert of gott
svo þeim mætti líða sem best í
ellinni. Mikill handagangur gat
orðið í öskjunni á þeim stundum
þegar öll börnin og barnabörnin
voru samankomin á „ströndinni"
og voru þá Ásta og Jón í essinu
sínu enda miklar barnagælur auk
þess að hafa ávallt lagt mikla
áherslu á samheldni fjölskyldunn-
ar.
Þeim stundum er að sjálfsögðu
ekki lokið að komið verði saman á
„ströndinni", en þar er nú stórt
skarð, sem Jón var, sem minn-
ingarnar verða notaðar til að
fylla, og þær eru sem betur fer
margar og góðar. Auk þess hafa
margir bestu kosta bæði Jóns og
Ástu erfst til barna þeirra svo
merkinu mun verða á lofti haldið.
Mikil stoð var Ásta Jóni alla tíð,
studdi við bakið á honum í hans
mikla starfi og milli þeirra var
sannarlega um gagnkvæma ást og
virðingu að ræða sem aldrei bar
skugga á. Ekki síst kom þetta svo
skýrt í ljós í veikindum Jóns það
rúma ár er þau vörðu, en undir
það síðasta fékkst hún vart til að
víkja frá sjúkrabeði hans og var
þar er kallið kom, en dæturnar
höfðu skipst á að vaka yfir föður
sínum ásamt móður sinni dag og
nótt er nær dró endalokunum.
Margir urðu til að sýna Jóni og
Ástu sérstaka vinsemd í þeim
erfiðleikum er fylgdu veikindum
Jóns eftir að hann hætti að geta
unnið. Án þess að kastað sé rýrð á
neinn, þá varð ég oft var við hinn
mikla þakkarhug er Jón bar til
vinnufélaga sinna uppi á Velli
fyrir þá miklu vinsemd sem þeir
sýndu honum með þeim hætti sem
það var gert. Þakkir eru færðar
læknum og hjúkrunarliði Lands;
pítalans fyrir þeirra umönnun. I
lok þessara fátæklegu minningar-
brota koma mér í hug orð hins
aldurhnigna föður Jóns þegar
honum var sagt lát sonar. Eftir
nokkra þögn og trega andvarpaði
hann þungt og sagði síðan með
hægð: „Þetta var nú alltaf svo náið
með okkur Nonna mínum." Það
eru einmitt þessi orð sem við öll er
Jón þekktum getum tekið undir.
Hann var vinur í raun og samband
hans við aðra var alltaf svo náið.
Kærum tengdaföður mínum
þakka ég allt sem hann var mér og
mínum, hann hefur átt góða heim-
komu. Megi heimurinn gefa okkur
fleiri honum líka. Það er sam-
stilltur hópur sem nú drúpir höfði
í djúpum söknuði og sorg.
P.
Kveðja frá sóknarnefnd Kálfa-
tjarnarsóknar.
„Ég Itfl I Jesú nafni
1 Jesú nafni ég dey,“
Hversu oft höfum við ekki heyrt
þennan sálm og ótal aðra, sungna
sterkri traustri bassarödd uppi á
sönglofti Kálfatjarnarkirkju, var
þar að verki vinur okkar og
starfsbróðir Jón Guðbrandsson
frá Bergskoti, sem við nú kveðjum
í sömu kirkju, með sama sálmi og
sama iagi, en einn streng brostinn
í því hljómborði.
Þ. 17. nóv. 1968 var Jón kosinn í
sóknarnefnd Kálfatjarnarsóknar
og á nefndarfundi 4. jan. 1969 var
hann kjörinn formaður nefndar-
innar og hélt því starfi til síðasta
dags.
Sá samstarfsvilji og sívakandi
félagsandi, sem fylgdi Jóni hvert
sem hann fór og hvar sem hann
var, var okkur í sóknarnefndinni
sannlega til trausts og halds, ætíð
hinn sami í kirkjunni, á safnað-
arfundum, sóknarnefndarfundum
á heimilum nefndarmanna til
skiptis, héraðsfundum Kjalarnes-
prófastsdæmis og förnum vegi,
fyrst var maðurinn, þá brosið,
síðan vinalega fasta handartakið
og að lokum sameiginleg mál
nefnda og félaga, sífellt viðbúinn
til verka og glæða það góða í
hverju málefni.
Fyrir öll hin ómælanlegu störf
Jóns Guðbrandssonar í þágu
kirkju okkar og safnaðar fyrr og
síðar, skal nú þakkað að leiðarlok-
um.
Við vottum eiginkonu, börnum
og ættingjum innilega samúð við
fráfall okkar góða drengs. Guð og
gæfan fylgi þeim ófarna ævibraut.
„Sælir eru hjartahreinir því
þeir munu Guð sjá.“ Þessi orð
flugu mér í hug, við fráfall vinar
míns og nágranna Jóns Guð-
brandssonar Bergskoti. Jón var
hjartahreinn, einlægur og félags-
lyndur maður, sem gott var að
eiga samneyti við, enda vann hann
að margskonar félagsmálum.
Ég sem þessar línur rita, átti
þess kost að starfa með honum að
málefnum kirkjunnar okkar.
Hann var form. safnaðarnefndar
Kálfatjarnarsafnaðar um margra
ára bil, til dauðadags. Honum var
sérlega annt um þau störf, enda
trúaður maður.
Hann vann ötullega að endur-
byggingu Kálfatjarnarkirkju og
sá þann draum sinn rætast.
Hann á stóran þátt í því að
orgelsjóður kirkjunnar er orðinn
Allra leiðir liggja um margvís-
lega vegi, en enda þó alltaf við
sömu dyrnar, dyr dauðans. Þar í
gegn er nú gengin Guðný Guðna-
dóttir, en hún lést á sjúkrahúsi
Siglufjarðar 26. jan. sl. tæpra
níutíu ára gömul. Hún verður
jörðuð í dag 31. jan.
Loks tókst ellinni að vinna á
þessari hetju, sem aldrei brotnaði
í hretviðrum lífsins. Bognaði að
vísu fyrir stærstu áföllum, en ekki
lengi, því það var svo margt og
mikið, sem hún þurfti að sinna og
bar ábyrgð á. Hún eignaðist tólf
börn, sem öll nema eitt komust til
fullorðinsára. Átta eru enn á lífi.
Einn sonurinn og eiginmaðurinn
lágu samtímis banaleguna og dóu
með fárra daga millibili.
Hver getur nú sett sig í spor
ekkjunnar með barnahópinn. Þau
eldri búin eða voru að stofna sín
heimili, en heima voru sex, þar af
fimm ófermd. Það hvarflaði ekki
að henni Guðnýju að gefast upp,
koma börnunum í fóstur eða
þiggja af sveit. Þá voru engir
sjóðir eða tryggingar, sem hægt
var að sækja peninga til. Skuldir
höfðu safnast eftir að eiginmaður-
inn varð óvinnufær. Hvað skyldi
nú til ráða? Það hæfði ekki
all verulegur, því við fráfall
tengdaföður hans Þórarins Ein-
arssonar Höfða, gaf fjölskylda
hans stóra peningaupphæð í
orgelsjóðinn til minningar um
Þórarinn.
Ég vil með línum þessum þakka
honum samfylgdina, og er mér þá
hugstæðust þátttaka hans í
kirkjukórnum. Mun hann hafa
starfað í honum um tvo áratugi og
sýndi hann þar, þá natni og
kostgæfni sem einkenndi öll hans
störf, og æfingar með okkur í
kórnum stundaði Jón þar til yfir
lauk. Var sárt til þess að sjá að
hverju dró. Jón var einn af þeim
mönnum sem fundu sig knúða til
að syngja, og mun hann alla tíð
hafa starfað í kórum.
Við félagar í kirkjukórnum
þökkum honum innilegar sam-
verustundir og við sem eftir
stöndum á sönglofti Kálfatjarn-
arkirkju vonum að okkar veiku
ómar fylgi honum yfir landamær-
in miklu þar sem við tekur hin
volduga „hljómkviða" eilífðarinn-
ar þar sem hann verður örugglega
virkur þátttakandi i, ef ég þekki
hann rétt.
Við hjónin kveðjum þennan
góða nágranna og vin að sinni,
með hjartans þökk fyrir öll okkar
kynni. Ástu, börnum þeirra og
fjölskyldunni allri færum við
okkar innilegustu samúð og bless-
unarorð.
Jón G. Guðnason, Landakoti.
í dag er til moldar borinn Jón
Guðbrandsson, Höfða, Vatns-
leysuströnd. Jón var fæddur 23.
ágúst 1918 og var því 62 ára þegar
hann lézt. Kynni okkar Jóns hóf-
ust fyrst er hann var kosinn
formaður Verkalýðsfélags Vatns-
leysustrandarhrepps. Áður hafði
ég oft heyrt hans getið. Voru
umsagnir manna allar á einn veg.
Þar fór heiðarlegur maður, ein-
lægur og stefnufastur. Jón var
félagslyndur mjög og eyddi stór-
um hluta tómstunda sinna í þágu
þeirra hugsjóna er áttu hug hans
allan.
Aðrir þekkja betur til starfa
hans fyrir kirkjuna og Lionshreyf-
inguna, en í störfum í þágu
verkalýðshreyfingarinnar lágu
leiðir okkar einkum saman. Strax
er Jón varð formaður verkalýðsfé-
lagsins hófst hann handa við að
styrkja hag umbjóðenda sinna.
Hann var þess fullviss að lítið
félag ætti minni möguleika á því
að sinna kröfum tímans um aukna
þjónustu við félagsmenn og styrk-
ari bakhjarl í erfiðum málum. Jón
ræddi því fljótlega við stjórn
Verkalýðs- og sjómannafélags
Keflavíkur um aukna samvinnu
skapgerð hennar Guðnýjar að
skulda einum eða neinum neitt.
Hún seldi sinn litla bústofn og
annað, þar til hreppstjórinn og
kaupmaðurinn höfðu fengið sitt.
Flutti svo úr kotinu með börnin
sex og eina kú og vægast sagt
fátæklega búslóð. Flutti á mölina,
þar vissi hún að vonin um vinnu
var liklegust. Sú von brást ekki, en
oft var vinnudagurinn langur við
síldarsöltun, fiskvinnu og fl. Og þá
voru heimilisstörfin eftir, matseld
til næsta dags og þjónustubrögð
— og slíkt var handbragð hennar,
að ekki varð glöggt séð, þó flík á
yngstu börnin væri saumuð úr
gömlu eða sokkar úr upprakinni
peysu. ÖIl áttu börnin heimili hjá
henni, þar til þau stofnuðu sitt
eigið.
Aldrei heyrði ég hana tala um
sína erfiðleika eða fátækt.
Þetta var svo sem ekki umtals
vert í hennar augum. Ekki var hún
margmál um menn eða málefni,
en léti hún álit sitt í ljós var það
skýrt og einarðlegt svo enginn
þurfti að efast um hvað hún
meinti.
Hartnær fjörutíu ár eru síðan
ég kynntist þessari konu og margt
Guöný Guðnadóttir
Siglufirði - Minning
eða sameiningu. Lagði hann ríka
áherzlu á kosti sameiningar og
beitti sér óspart fyrir því að koma
henni í framkvæmd. Mál þróuðust
þannig að árið 1974 samþykkti
verkafólk í Vatnsleysustrandar-
hreppi að gerast félagar í Verka-
lýðs- og sjómannafélagi Keflavík-
ur. Draumur Jóns varð því að
veruleika. Honum hafði tekizt að
sameina kraftana til stærri átaka.
Jón ræddi oft um það síðar hve
sameiningin hefði verið mikið
heillaspor. \
Jón var í trúnaðarráði Verka-
lýðs- og sjómannafélags Keflavík-
ur og nágr. frá 1974 til dauðadags.
Þar starfaði hann af miklum
þrótti. Ætíð var hann reiðubúinn
til starfa og dró hvergi af sér.
Á félagsfundum lét Jón að sér
kveða. Það var tekið mikið tillit til
orða hans. Enda var framsaga
hans skýr og virðuleg.
Hann var trúnaðarmaður á
vinnustað, en hann starfaði hjá
Varnarliðinu á Keflavíkurflug-
velli. í þeim störfum lét hann sér
mjög annt um hag félaga sinna.
Hann vann ötullega að bættu
starfsumhverfi og náði góðum
árangri í þeim efnum.
Það var gott að leita til Jóns.
Hann var mjög tillögugóður og
það þótti mér hvað vænst um, hve
hugsjón hans um jafnrétti og
bættan hag þeirra, sem verst eru
settir í þjóðfélaginu, markaði djúp
spor í alla hans hugsun.
Hann ræddi oft um nauðsyn
þess að efla fræðslu verkafólks um
verkalýðshreyfinguna og skyld
málefni. Sjálfur lagði hann sig
fram í þessum efnum og sótti m.a.
Félagsmálaskóla Alþýðu.
Þegar þing eða ráðstefnur voru
á döfinni þótti sjálfsagt að leita til
Jóns. Hann sat t.d. nokkrum
sinnum þing Verkamannasam-
bands íslands og Alþýðusam-
bandsins.
Jón hafði átt við alvarleg veik-
indi að stríða um nokkurt skeið er
hann lézt. Þrátt fyrir veikindin
var hann alltaf bjartsýnn og
fylgdist vel með. Á síðasta Al-
þýðusambandsþingi var okkur fé-
lögum hans ljóst hve mjög hann
var þjáður. Hann gerði lítið úr
áhyggjum okkar, bar höfuðið hátt
og brýndi okkur til dáða.
Verkalýðsfélaginu er mikil eft-
irsjá að Jóni Guðbrandssyni. Góð-
ur félagi er genginn, sem sam-
starfsmenn minnast af hlýju og
söknuði.
í hugum okkar vakir minningin
um einlægan, hæfan og fórnfúsan
félaga.
Ég votta aðstandendum og þá
sérstaklega eftirlifandi eiginkonu
hans, frú Ástu Þórarinsdóttur,
innilega samúð.
Karl Steinar Guðnason
d I
X
kenndi hún mér, sem ég mun njóta
til æfiloka.
Ég vil þakka henni sambýli og
nábýli í tuttugu ár, og vináttu þó
leiðir skyldi og samfundir yrðu
færri en ég hefði óskað.
Hetjusaga hennar væri verðugt
verkefni ævisagnaritara á meðan
enn lifir samtíðarfólk til frásagn-
ar. Ef annað iíf er að þessu loknu
þá veit ég að gatan hennar, á fund
ástvinanna, sem á undan voru
farnir, hefur verið bein og greið-
fær. Minningarnar munu lengi
lifa.
ÁKhildur Friðriksdóttir