Morgunblaðið - 31.01.1981, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 31. JANÚAR 1981
AP-símamynd.
Verkfallsnefnd pólskra sjálfseignarbænda á fundi í fyrradag í
borginni Rzeszow í Suóaustur-Póllandi. Bændurnir krefjast þess að
samtök þeirra fái viðurkenningu stjórnvalda.
Norðmenn semja um
veiðar við Alaska
Ósló, 30. janúar, frá fréttaritara Mbl.
NORÐMENN ok Bandaríkja-
menn hafa samið um það, að
norsk verksmiðjuskip fái að
stunda veiðar undan ströndum
Alaska Ke>?n því að Norðmenn
miðli Bandaríkjamönnum af
þekkingu sinni og tæknikunn-
áttu við fiskveiðar ok vinnslu.
Þessar upplýsingar fékk
fréttaritari Mbl. í Osló í utan-
ríkisráðuneytinu norska.
Samkvæmt samkomulaginu
fá Norðmenn að veiða undan
vesturströndinni, einkum við
Alaska, þann kvóta, sem af-
gangs verður hverju sinni, en
um slíkt er ekki að ræða við
austurströndina. Ekki er gert
ráð fyrir að skipin verði nema
tvö eða þrjú í fyrstunni og
eingöngu verksmiðjuskip því að
engin aðstaða er til að vinna
aflann í landi. Þau munu eink-
um veiða þorsk og „pullock",
sem er þorskfiskur líkur ufsa, og
nokkurn lax.
Meðal þeirra mála, sem rædd
voru við samningsgerðina, var
að Norðmenn aðstoðuðu Banda-
ríkjamenn við fiskileit og haf-
rannsóknir en það var þó ekki
bundið fastmælum. Samkomu-
lagið gildir til 1. júlí 1985.
Gagnkvæmar ásak
anir um innrásir
Lima. 30. janúar. AP.
KLÖGUMÁLIN ganga á víxl
milli Perúmanna og Ekvador-
manna og héldu þeir fyrr-
nefndu því fram í dag. að þeir
hefðu upprætt þrjár herstöðv-
ar, sem Ekvadormenn hefðu
komið upp innan landamæra
Perú. Ekvadormenn sögðu hins
vegar að allt væri með kyrrum
kjörum og hvöttu Perúmenn til
að setjast að samningaborðinu
með þeim.
Haft var eftir Javier Arias
Sella, utanríkisráðherra Perú, í
dag, að perúanskar hersveitir
hefðu rekið innrásarlið Ekva-
dormanna af höndum sér og
hefðu nú hið umdeilda svæði á
sínu valdi. Hann lét þess einnig
getið að átökin hefðu verið mjög
mannskæð en gaf ekki nánari
upplýsingar um það.
Ráðherra í ríkisstjórn Ekva-
dor, Feraud Blum, sagði í dag,
að slæmt veður hefði kpmið í
veg fyrir átök í gær en hélt því
annars fram, að það hefðu verið
Ekvadormenn sem hefðu bundið
enda á herhlaup Perúmanna inn
yfir landamæri Ekvadors.
Perúmenn hafa hvatt Chile,
Brazilíu, Argentínu og Banda-
ríkin til að gera sitt til að setja
niður deilurnar í samræmi við
samninginn frá 1942, en Ekva-
dormenn vilja milligöngu Sam-
taka Ameríkuríkja. Því eru
Perúmenn hins vegar mótfalin-
ir.
Hryðjuverk
í Guatemala
Guatemala. 30. janúar. AP.
LÖGREGLAN skýrði frá því í
dag. að hryðjuverkamenn
hefðu myrt Lemus Mendoza
fjármálastjóra Guatemalahá-
skóla í dag, en hann er annar
háskólamaðurinn sem fellur
fyrir kúlum tilræðismanna í
sömu vikunni.
Tilræðismennirnir hófu vél-
byssuskothríð á bifreið Mendoza
er hann var að koma inn í
íbúðarhverfi í höfuðborginni.
Voru þeir akandi á bíl og
mótorhjóli er þeir frömdu ódæð-
ið og forðuðu fér samstundis af
vettvangi.
Einn hryðjuverkamaður féll í
dag er árás hryðjuverkahóps á
lögreglustöð í borginni Joyabaj
var svarað.
Þá gerðu hryðjuverkamenn
árás á hóp fólks er safnast hafði
saman í menningarmiðstöð há-
skólans til blaðamannafundar.
Féll framkvæmdastjóri mið-
stöðvarinnar í árásinni og þrír
til viðbótar og fjöldi manns
slasaðist alvarlega.
I>rír menn þykja
líklegastir til að
taka við af Nordli
OhIó, 30. janúar, frá Jan Erik Lauré. fréttaritara Mbl.
ODVAR Nordli forsætisráðherra Noregs tilkynnti á fundi
með fréttamönnum í dag, að hann hygðist láta af embætti
forsætisráðherra einhvern næstu daga af heilsufarsástæð-
um. Ekki verður ljóst fyrr en í fyrsta lagi á þriðjudag hver
verður eftirmaður hans, og jafnvel búist við einhverjum
átökum þar um.
Átök hafa lengi átt sér stað um
forystu Verkamannaflokksins. Er
Nordli varð forsætisráðherraefni
flokksins 1975 var um það samið,
að hann og Reiulf Steen, þá
nýkjörinn flokksformaður, skyldu
móta stefnu flokksins í hinum
ýmsu málum og málaflokkum.
Steen hefur sætt harðri gagnrýni
í seinni tíð, og sú gagnrýni hefur
einnig bitnað á Nordli, þar sem
samvinna þeirra tveggja hefur
verið mjög náin og hnökralaus.
Ljóst þykir, að klofningurinn í
Verkamannaflokknum hafi legið
sem ok á Nordli, ekki sízt sakir
þess að undir hans forystu hefur
flokkurinn orðið af miklu fylgi
meðal kjósenda. Nýjustu skoðana-
kannanir benda til þess að flokk-
urinn njóti fylgis 31 af hundraði
kjósenda, miðað við að hann fékk
42 af hundraði atkvæða í síðustu
kosningum.
Gagnrýnin á þá Nordli og Steen
hefur að ýmsu leyti gengið út á
það, að visst tómarúm sé ávallt
fyrir hendi í forystumálum
flokksins, þar sem forsætisráð-
herra sé ekki jafnframt flokksfor-
maður. Forvígismenn þessarar
gagnrýni vilja, að einn og sami
maðurinn sé flokksformaður og
forsætisráðherraefni flokksins.
Benda þeir á, að nú verði þeir að
velja nýjan forsætisráðherra á
þriðjudag, en flokksformann ekki
fyrr en í maí.
Gro Harlem Bjartmar Gjerde Rolf Hansen
Brundtland
Odvar Nordli
að láta flokksforystuna vita af
þessu, né ríkisstjórnina eða þing-
flokkinn. Ljóst þykir, að fréttin
frá fréttadeild Verkamanna-
flokksins flýti fyrir því að hann
hverfi frá embætti.
Nordli var í einkasamkvæmi
þegar fréttadeild flokksins sendi
frá sér tilkynninguna. Hans nán-
ustu samstarfsmenn hlupu til og
gengu á hans fund, drógu hann
afsíðis og skýrðu honum frá
fréttatilkynningunni. Nordli
brást við fréttinni á þann veg, að
hann lét senda út hálfvolga til-
kynningu, þar sem hann lét í ljós
undrun sína á frétt fréttadeildar
Verkamannaflokksins, og að ekki
skyldi vera haft við hann samráð
um innihald hennar. Hann sagði,
að ef það hefði verið gert, hefði
hann lýst því yfir, að hann hefði
alls engar áætlanir á prjónunum
um að hætta afskiptum af stjórn-
málum. Norsk blöð tóku tilkynn-
ingu Nordlis ekki hátíðlega, enda
þótti hún í meira lagi óákveðin.
Mörg morgunblaðanna náðu
ekki að vera með fréttina um
heilsubrest Nordlis og fyrirhug-
aða afsögn hans, en síðdegisblöðin
f
Gro Harletn Brundtland
Ljóst er að þrír menn koma
strax til greina í embætti forsæt-
isráðherra. Að sjálfsögðu ríkir
ágreiningur um hver þeirra sé
líklegastur til að hljóta hnossið.
Gro Harlem Brundtland varafor-
maður nýtur fylgis stórs hluta
flokksmanna, og gæti jafnvel orð-
ið fyrsta konan til að verða
forsætisráðherra Noregs. And-
stæðingar hennar koma fyrst og
fremst úr röðum verkalýðsleið-
toga og af vinstri væng flokksins.
En þar sem búizt er við að hin
borgaralegu öfl fari með sigur af
hólmi í kosningunum í haust,
kemur sá möguleiki til greina, að
flokkurinn bíði með að gera hana
að forsætisráðherraefni sínu fyrr
en að fjórum árum liðnum, er
meiri líkur væru á sigri flokksins
en nú.
Bjartmar Gjerde
Bjartmar Gjerde fyrrum olíu-
og orkuráðherra, er dró sig til
baka fyrirvaralaust og óvænt út
úr stjórninni og stjórnmálum í
haust, kemur einnig sterklega til
greina sem næsti forsætisráð-
herra flokksins. Gjerde hefur
sótzt eftir stöðu útvarpsstjóra
norska útvarpsins, en kalli flokk-
urinn er sá möguleiki fyrir hendi,
að hann gegni forsætisráðherra-
störfum fram að kosningum og
verði jafnvel leiðtogi stjórnar-
andstöðunnar að kosningunum
loknum.
Rolf Hansen_______
Þriðji maðurinn sem þykir lík-
legur eftirmaður Nordlis er Rolf
Hansen umhverfismálaráðherra
og fyrrverandi varnarmálaráð-
herra. Hann er spaklátur stjórn-
málamaður og á fáa óvini í röðum
flokksmanna. Hann er líklega sá
sem allir gætu sætt sig við og sá
er sameinað gæti Verkamanna-
flokkinn á ný.
A þriðjudag koma miðstjórn,
flokksráð og þingflokkur Verka-
mannaflokksins saman til fundar,
þar sem fundinn verður eftirmað-
ur Nordlis á forsætisráðherra-
stóli. Nordli mun líklega sjálfur
tilnefna eftirmann sinn. Búizt er
við að hann falist svo sjálfur eftir
að verða lénsmaður í heimaléni
sínu, Hedemark. Um helgina
hyggst hann hvíla sig frá daglegu
amstri og fylgjast með norska
meistaramótinu á skíðum.
Fregnir um fyrirhugaða afsögn
Nordlis fóru að spyrjast á rit-
stjórnum norskra blaða seint í
gærkvöldi. Norska fréttastofan
Norsk Telegrambyrá (NT) sendi
út um það tilkynningu, að vænta
mætti fréttatilkynningar frá
fréttadeild Verkamannaflokksins
um að Nordli ætti við heilsufars-
örðugleika að stríða og léti af
embætti innan skamms. I tilkynn-
ingu fréttadeildar Verkamanna-
flokksins sagði, að Nordli hefði
gengist undir læknisrannsóknir
að undanförnu og að niðurstöður
þeirra væru neikvæðar. Sagði að
forsætisráðherrann treysti sér
ekki til að gegna áfram embætti
og myndi hann láta af störfum við
fyrsta tækifæri.
Tímasprengja
Þessi fregn kom eins og tíma-
sprengja í stjórnmálaheiminum,
því Nordli hafði ekki haft tíma til
hentu fréttirnar á lofti og birtu
með stríðsletri. Fullyrtu þau að
Nordli ætlaði að fara frá, þótt
hann tilkynnti það ekki formlega
fyrr en í beinni sjónvarpssend-
ingu síðdegis.
Nordli skýrði samráðherrum
sínum og Ólafi konungi frá niður-
stöðum læknisrannsóknanna og
þeirri ákvörðun sinni að láta af
embætti á ríkisráðsfundi í kon-
ungshöllinni í morgun. Eftir há-
degið kom miðstjórn Verka-
mannaflokksins saman til fundar
þar sem Nordli skýrði frá sama
máli. Klukkan 17.31 sendi NT út
fréttatilkynningu frá Nordli þar
sem hann tilkynnti formlega af-
sögn sína, og á blaðamannafundi í
beinni útsendingu norska sjón-
varpsins kl. 18.00 skýrði Nordli
þjóð sinni frá því að hann gæti
ekki haldið áfram sem forsætis-
ráðherra af heilsufarsástæðum.
Steen vissi ekkert
Fréttadeild Verkamannaflokks-
ins hefur orðið fyrir harkalegri
gagnrýni í dag, fyrst og fremst úr
röðum flokksmanna sjálfra. Það
var skoðun margra að fréttadeild-
in hefði átt að bíða með frétt sína
þar til flokksforystan hefði verið
látin vita um ráðagerðir Nordlis.
Fréttin olli mikilli ringulreið þar
sem flokksforystan hafði ekki
einu sinni pata af fyrirætlunum
Nordlis. Reiulf Steen flokksfor-
maður kom t.d. í gær heim úr
vikufríi á Ítalíu, og við heimkom-
una hélt hann rakleitt til fundar í
Bodö. Hann sagði í dag, að hann
hefði ekki haft hugmynd um þá
fyrirætlun Nordlis að segja af sér
embætti.