Morgunblaðið - 31.01.1981, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 31. JANÚAR 1981 37
Minning:
Sigþór Karl Þórar-
insson Einarsnesi
Fæddur 28. janúar 1918.
Dáinn 23. janúar 1981.
I dag verður jarðsunginn frá
Borgarneskirkju Sigþór Karl Þór-
arinsson bóndi og hreppstjóri í
Einarsnesi, Borgarhreppi, Mýra-
sýslu. Hann lést á sjúkrahúsinu á
Akranesi 23. janúar sl. eftir nokk-
urra mánaða erfiða sjúkdómslegu.
Sigþór var ákaflega minnis-
stæður maður og auðvelt er að
kalla hann fram í minningunni.
Hann var meðalmaður á hæð,
fullur af iífsþrótti, kvikur í hreyf-
ingum og fljótur að átta sig á
hlutunum. Sigþór var vel að sér
um flesta hluti, áræðinn, hrein-
skilinn og hafði ríka réttlætis-
kennd.
Ég kynntist Sigþóri fyrir sjö
árum, er ég gekk að eiga eina af
dætrum hans. Milli heimila okkar
var alla tíð mikill samgangur, þótt
hans væri í Borgarfirði, mitt í
Reykjavík. Þau hjónin Sigþór og
Sigríður kappkostuðu nefnilega að
halda góðu sambandi við börn sín
og barnabörn og komu oft til
Reykjavíkur í þeim tilgangi einum
að vitja um fólkið sitt. Þau hjón
báru hag barna sinna mjög fyrir
brjósti og studdu þau með einum
eða öðrum hætti í lífsins baráttu.
Ég kynntist aldrei stráknum,
sem ólst upp innarlega á Hverfis-
götunni í Reykjavík, elstur 5
systkina. Unglingnum, sem hélt til
sjós til að hjálpa móður sinni að
föður sínum látnum. Unga mann-
inum, sem hélt í kaupavinnu upp í
Borgarfjörð og kvæntist heima-
sætunni á Valbjarnarvöllum, Sig-
ríði dóttur Guðmundar bónda og
hreppstjóra Jónssonar og konu
hans Þórunnar Jónsdóttur. Full-
huganum, sem af litlum efnum en
harðfylgi og áræði, keypti kosta-
jörðina Einarsnes í Borgarhreppi.
Bóndanum, sem byggði og bætti
þá jörð og bjó þar myndarbúi.
Föðurnum, sem kom sjö börnum
sínum á legg og öllum til mennta.
Ég kynntist þeim Sigþór, sem
hafði eftirlátið einum sona sinna
meginhluta búsins og sinnti sjálf-
ur, auk skyldustarfa, ýmsu því
sem hugur hans stóð til, en hlífði
sér þó hvergi. Ættföðurnum, sem
fylgdist grannt með velferð fjöl-
skyldu sinnar og gat átt til að
segja okkur unga fólkinu til synd-
anna. Áhugamanninum um þjóð-
félagsmál, sem gaman og gagnlegt
var að ræða og rökræða við.
Manninum Sigþór, sem skuldaði
engum neitt og lét heldur engan
eiga neitt hjá sér.
Fyrir þessi kynni þakka ég nú,
þegar leiðir skiljast.
Ég bið Guð að blessa tengda-
móður mína Sigríði Guðmunds-
dóttur. Þau hjón voru óvenjulega
samrýnd og vék hún ekki frá
sjúkrabeði manns síns síðustu
vikurnar. Samband þeirra var
fagurt dæmi um það hve traustum
böndum tvær manneskjur geta
tengst.
Guð styrki hana og aðra ástvini
Sigþörs í þeim mikla harmi sem
að þeim er kveðinn við fráfall
hans.
Baldur Kristjánsson
Hinn 23. þessa mánaðar lézt á
sjúkrahúsinu á Akranesi Sigþór
Þórarinsson bóndi og hreppstjóri í
Einarsnesi í Borgarfirði. Verður
jarðarför hans að Borg í dag.
Sigþór var fæddur 28. janúar
1918 í Reykjavík. Foreldrar hans
voru þau hjónin Þórarinn Jónsson
skipstjóri og Sigríður Gísladóttir.
Þórarinn var togarasjómaður.
Hann stefndi þó að því að hefja
búskap og keypti jörðina Hvít-
staði í Álftaneshreppi. En örlögin
breyttu þeim áformum sviplega
því hann drukknaði sama ár af
togaranum Snorra goða. Það var í
apríl 1937, og Þórarinn þá liðlega
fertugur.
Ekki þarf að lýsa því mörgum
orðum hvílíkt áfall þetta slys varð
fjölskyldunni því uppi stóð ekkjan
með fimm börn. Élst þeirra var
Sigþór. Það kom því á herðar hans
og eldri systkinanna að bera uppi
þungann af framfærslu fjölskyld-
unnar með móður sinni.
Sigþór Þórarinsson kynntist
ungur Borgarhreppnum. Eins og
títt var þá um unglinga fór hann
sem vikapiltur og smali í sveit.
Var hann þá á Jarðlangsstöðum.
Hann varð því frá unga aldri
kunnugur í þessum heimahögum,
sem síðar urðu.
Árið 1939 kvæntist Sigþór Sig-
ríði Guðmundsdóttur, hreppstjóra
Jónssonar á Valbjarnarvöllum.
Þau keyptu jörðina Valbjarnar-
velli og hófu þar búskap árið 1940.
Þar bjuggu þau í sex ár en keyptu
þá Ölvaldsstaði og bjuggu þar í
fjórbýli til ársins 1947, er þau
réðust í að kaupa Einarsnes, þar
sem þau bjuggu upp frá því.
Ekki er ósennilegt að það hafi
átt drjúgan þátt í því að Sigþór
vildi flytja niður á undirlendið að
mæðiveikin herjaði einmitt
grimmdarlega á sauðfé bænda á
árunum sem þau hjón bjuggu á
Valbjarnarvöllum. Hinsvegar var
betra til fanga með nautgripa-
búskap á jörðunum niðri á slétt-
lendinu.
Einmitt þetta sama ár, 1947, var
stofnað Samband nautgriparækt-
arfélaga Borgfirðinga undir for-
ystu Sigurðar Guðbrandssonar
mjólkurbússtjóra frá Hrafnkels-
stöðum og bundu bændur eðlilega
vonir við kynbætur nautpenings,
aukna ræktun, afurðaaukningu og
fjölþættari úrvinnslu í Mjólkur-
samlaginu í Borgarnesi, sem
stofnað var Alþingishátíðarárið.
Ekki fer á milli mála að með
kaupunum á Einarsnesi færðist
Sigþór býsnalega mikið í fang.
Jörðin var verðmikil enda eðlisgóð
og þar hafði Sigurmon Símonar-
son, sem áður bjó þar, byggt
vandað íbúðarhús í hinum gamla
burstabæjarstíl. Sigþór átti þá í
þungum erfiðleikum að greiða
jarðarverðið og olli því m.a. að
treglega gekk að afla lánsfjár.
Mun Bjarni heitinn Ásgeirsson
hafa reynst Sigþóri vel í því efni,
þegar fokið virtist í flest skjól.
Það kom sér vel að Sigþór hafði
meðan hann bjó á Ölvaldsstöðum
hjálpað Sigurmoni í Einarsnesi
við laxveiðar í Hvítá og var því
flestum hnútum kunnugur við þær
nytjar, er hann sjálfur tók við búi
í Einarsnesi. Reyndi hann því að
nýta veiðina eftir föngum. Reynd-
ist hann mesta veiðikló. Jafnframt
stækkaði hann búið eftir föngum.
Það sýnir líka hversu hann var
fylginn sér, að ef færi gafst þessi
fyrstu búskaparár, réði hann sig
stund og stund háseta á togara.
Kaupið fór þá í að grynna á
skuldinni vegna jarðarkaupanna.
Fór hann þar að dæmi nágranna
síns, Helga bónda Helgasonar á
Þursstöðum, dugnaðarkempunnar
alkunnu.
En það varð þeim Sigríði og
Sigþóri þó gæfuspor að leggja út í
þessi kaup þótt oft syrti í álinn.
Áræði þeirra bar ríkulegan ávöxt.
Þegar þau hjón komu í Einars-
nes var þar fremur lítið ræktað
land. Þar hafði að fornum sið
verið treyst á flæðiengjarnar. Þar
var fenginn heyforðinn auk þess,
sem kúnum var beitt á slíkt
engjaland. Þannig var þessu víða
farið á þessu svæði. En allt er það
kunn saga og verður hún ekki
frekar rakin hér. Hitt er ljóst að
Sigþór hófst handa um stórfellda
ræktun og uppbyggingu á jörð-
inni, strax er þau hjón höfðu setzt
þar að. Hann sýndi og afdráttar-
laust að hann var í senn áræðinn
og búhygginn. Engum duldist að
hann stefndi að stórbúskap og
varð sjón sögu ríkari. Öll ber
jörðin þess nú merki að áformin
náðu fram að ganga.
Einarsnes er fagur staður í
fögru héraði. Samnefnt nes teyg-
ist út í fjörðinn og er sögufrægt úr
Egilssögu. Uppi á höfðanum er
víðsýnt og þar hefur nú verið
byggt nýtt íbúðarhús. Þar er nú
heimili Óðins bónda í Einarsnesi,
sonar Sigþórs. Það er skemmtileg
tilviljun að með honum er á ný
kominn bóndi í Einarsnes af hinni
gömlu Einarsnesætt. En meðal
þeirra manna voru sýslumennirn-
ir Sigurður Jónsson og Jón Sig-
urðsson, sem báðir sátu í Einars-
nesi. En þeir voru forfeður Sigríð-
ar Guðmundsdóttur í ættir fram.
Heimili þeirra Sigríðar og Sig-
þórs var ætíð menningarheimili.
Þar ríkti jafnan háttvísr og allt
var gert til þess að vanda uppeldi
og menntun barnanna eftir beztu
getu. Hópurinn var stór og þurfti
því fyrir mörgu að hugsa. Börn
þeirra eru þessi: Þórarinn, tann-
læknir í Reykjavík. Guðmundur,
búnaðarhagfræðingur, deildar-
stjóri i landbúnaðarráðuneytinu.
Kona hans er Herborg Árnadóttir.
Helga, viðskiptafræðingur og
starfar nú við endurskoðunar-
störf. Jóhanna, stúdent, starfar
hjá dagblaðinu Vísi. Hún er gift
Baldri Kristjánssyni. Þór, lyfja-
fræðingur í Reykjavík. Kona hans
er Guðný Þorgeirsdóttir. Óðinn,
bóndi í Einarsnesi, útskrifaður úr
Samvinnuskólanum. Kona hans er
Björg Jónsdóttir. Sigríður arki-
tekt. Gift Hallmari Sigurðssyni.
Sigþór Þórarinsson annaðist
mörg trúnaðarstörf fyrir sveit
sína. Var m.a. hreppstjóri Borgar-
hrepps frá árinu 1958. Þau rækti
hann af kostgæfni eins og annað
sem hann tók sér fyrir hendur. En
húsbóndinn var ekki einn um að
sinna félagsmálum í byggðinni.
Þess má víst minnast hér að frú
Sigríður lagði t.d. mjög fram
krafta sína er verið var að undir-
búa og byggja Dvalarheimili aldr-
aðra í Borgarnesi.
Um alla hluti voru þau hjón
samhent og bæði munu þau jafnan
hafa staðið að öllum ákvörðunum,
sem máli skiptu.
Þar var Sigþór ekki einn því
kona hans er í senn ráðholl og
stefnuföst.
Vinir þeirra hjóna og samferða-
menn senda Sigríði og fjölskyldu
hennar allri einlægar samúðar-
kveðjur á þessum degi.
Ásgeir Pétursson
SVAR MITT
EFTIR BILLY GRAHAM
Hvers vegna vitnið þér sifellt i Bihlíuna til þess að styðja
skoðanir yðar og svör í þættinum yðar?
Eg óttast, að þér misskiljið, hvernig ég nota
Biblíuna. Eg vitna ekki til hennar til þess að færa rök
fyrir eða styðja skoðanir mínar, heldur reýni ég að
taka mið af því, sem Biblían kennir. Astæðan til þessa
er sú, að Biblían er opinberun guðs til mannanna. í
henni veitir Guð okkur fræðslu og leiðbeiningu, sem
við gætum aldrei aflað okkur á annan hátt.
Biblían fræðir okkur ekki aðeins um elsku Guðs á
okkur og hvernig við megum frelsast, heldur kennir
hún okkur líka, hvernig við ættum að bregðast við
vandamálum og erfiðleikum lífsins.
Þar sem Biblían er óskeikull mælikvarði fyrir trú
og breytni, verður hún það úrskurðarvald, sem við
getum reitt okkur á, þegar við fjöllum um það, sem
máli skiptir í lífinu. Lærðir menn hafa aldrei
þurrausið þann hafsjó auðæfa, sem Biblían geymir.
En meginkenningar hennar eru svo auðskildar, að
jafnvel litla barnið getur skilið þær.
EF ÞAÐERFRÉTT-
NÆMTÞÁERÞAÐÍ
MORGUNBLAÐINU
MGLYSINGA-
SÍMINN ER:
22480
Kveðjuorð:
Jón Stefán Brim-
ar Sigurjónsson
Fæddur 13. júní 1928.
Dáinn 23. desember 1980.
Seinnipart Þorláksmessu síð-
astliðinn brá snögglega skugga
yfir mannlífið á Dalvík. Þá hneig í
valinn einn af vænstu drengjum
bæjarins og þótt víðar væri leitað,
Brimar Sigurjónsson, þar sem
hann var að dytta að málverka-
sýningu sinni er hann kallaði
„Lítið lífsins bros“ í Ráðhúsinu.
Brimar gekk aldrei hálfur til leiks,
hvorki í orði né verki, og ekki
heldur í sjálfum dauðanum, því
hress og kátur var hann á hádegi
en allur að kveldi.
Hann var sérstæður persónu-
leiki, glaður og reifur, hár vexti og
föngulegur á velli. Honum var í
blóð borið ríkulegt listamannseðli
og því v'iðkvæmur á stundum eins
og vorblóm í hreti. Hann trúði á
guð í alheimsgeimi Og sá guð gaf
honum þær gjafir sem honum
tókst að miðla af til samtíðar-
manna svo virkilega um munar.
Eða hver skilur höfund lífsins
þegar einn getur gætt kaldan
klettinn lífi svo allir sjái eða
storknað hraunið eða skóginn svo
menn langi til að þreifa um laufið,
þótt aðeins sé á spjaldi eða striga,
hver skilur að slíkir menn, sem
ekkert mega aumt sjá og aungum
geta neitað um greiða og dreifa
um sig fegurðinni og lífsnautninni
skulu burtkallaðir mittí önn dags-
ins eins og hendi sé veifað?
Brimar hefði kannöki haft svar við
þvi, hann kunni svar við ýmsu og
raunar var hann búinn að hafa orð
á því að hann lifði ekki komandi
jól, en hver skilur það? Dalvík-
ingar eiga þessum öðlingsmanni
mikið upp að unna og lengi verður
hans minnst, því verkin hans lifa í
hverju húsi ýmist í mynd i stofu, á
vinnustöðum eða utanhúss því
hann var stórvirkur málari jafnt
utanhúss sem innan. Fyrir utan
það að Brimar setti svip á bæinn
með sinni sérstæðu, höfðinglegu
daglegu framgöngu — það verður
lengi munað hvernig hann t.d.
fermdi reiðhjólið sitt þegar hann
var að flytja milli vinnustaða,
langi húsastiginn fyrir utan allar
málningardollur og pensla og
sjálfan hann, þennan nærri
tveggja metra risa — þá var
stundum eins og hann vorkenndi
hjólinu og settist ekki á bak að
sinni. Slík var umgengni hans
jafnt við lifandi hluti sem dauða.
Allir sem kynni höfðu af Brimari
vita að hann kunni ekki að verð-
leggja vinnu sína eins og aðrir
menn, hann sagði sem svo: „Það
eru skattsvik ef ég tek greiðslu
fyrir þetta lítilræði sem ég gerði
að gamni mínu og lífsins nautn."
Dæmi eru um að hann hafi málað
heilu húsin utan sem innan án
greiðslu fyrir fólk sem hann hefur
álitið að ekki hefði efni á að borga.
Það er stundum sagt að maður
komi i manns stað, en hver kemur
í staðinn fyrir Brimar, þennan
Kjarval okkar Dalvíkinga? Okkur
ber að þakka alvaldi alls lífsins
fyrir að njóta samvista við slíkar
gersemar þótt um stundarsakir sé.
Þessi góði drengur Brimar er nú
horfinn yfir þennan lífsins læk og
kominn á hinar eilífu víðáttur, þar
sem mótífin blasa við í sínum
himneska fullkomleika, þar sem
fantasíurnar njóta sín i dýrðleg-
um sýningarsölum og herskarar
himnanna njóta listaverkanna.
Guð blessi hann.
Iljálmar Júlíusson