Morgunblaðið - 08.10.1983, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 8. OKTÓBER 1983
Dagar á
Akureyri
Myndlist
Bragi Ásgeirsson
„Svo dreymi þig um fríöan Eyjafjörð
og fagrar bernskustöðvar inn’ í sveit,
því enginn hefir guðs á grænni jörð —
í geislum sólar — litið fegri reit.
En upp’ á Brattahjalla hóar smalinn,
og hjörðin kyrrlát þokast framan dalinn.“
(Svo fafcjurltga kvað Kristján Níels Júlíus — Káinn um bernskustöðvar sínar.)
Það er nokkuð undarleg tilfinn-
ing fyrir reykvískan myndlistar-
mann að gera strandhögg á ftiynd-
listarvettvangi norðan heiða. Ak-
ureyri hefur til skamms tíma ekki
þótt uppörvandi staður til sýn-
ingahalds fyrir sunnanmenn, því
að þar hefur lengi þótt ríkja eins
konar „innansveitarkrónika" í
viðhorfum manna til lista, menn-
ingar og hvers konar athafna.
Sá er hér ritar sýndi víst eitt
sinn á Hótel Varðborg og frétti
síðar, að margar myndanna hafi
komið laskaðar á áfangastað og
verið hengdar upp þannig. Er
hann nú mörgum árum seinna
hugðist sýna þar aftur, þótti hon-
um öruggara að koma sjálfur og
ganga rækilega frá sýningunni í
eigin persónu. Það reyndist vitur-
leg ráðstöfun eins og alltaf í líkum
tilfellum — jafnan er akkur að því
að gerendurnir séu nærstaddir við
uppsetningu og undirbúning sýn-
inga. Við Símon Jóhann, sonur
minn, komum úr rigningarsudda í
Reykjavík í glampandi sól norð-
ursins með fyrstu morgunflugvél-
inni 24. ágúst og þótti þetta góð
viðbrigði. Pollurinn var sléttur og
fagur og hér sannaðist það, að
ekki er ávallt nauðsynlegt að taka
stefnu á suðræn sólarlönd til að fá
gott veður.
Helgi Vilberg, skólastjóri
Myndlistarskóla Akureyrar, tók á
móti okkur og ók í bæinn. Það er
falleg keyrsla, m.a. er farið fram-
hjá gamla barnaskólanum og
gamla samkomuhúsinu, er nú mun
þjóna sem leikhús og er sennilega
það fegursta á landinu fyrir að-
dáunarverðan byggingarstíl og
gott viðhald, a.m.k. forhliðin.
Helgi segir mér, að gamli barna-
skólinn hafi verið komin í niður-
níðslu, ekki hafi aðeins rúður ver-
ið brotnar, heldur innviðum
hnuplað, en að nú hafi hann verið
gerður upp. Meiningin hafi víst
verið að gera það að ráðhúsi, en
mikil andstaða sé gegn því meðal
Akureyrarbúa, er vilji enga veizlu-
höll, en svo væru einnig uppi radd-
ir að setja húsið undir mynd-
listarskólann og á það leist okkur
öllu betur. Væri tilvalið að hafa
myndlistarskólann við hlið leik-
hússins og hefðu báðir aðilar gagn
Gamli barnaskólinn á Akureyri nýuppgeröur ásamt leikhúsinu. Að neðan sést hvernig skólinn var farinn fyrir
endurnýjun.
af nágrenninu, en annars væri allt
ennþá óákveðið. Helgi tjáði mér
einnig, að hér hafi bókasafnið ver-
ið til húsa og hafi þá Davíð Stef-
ánsson frá Fagraskógi verið þar
bókavörður. Mér varð þá sterklega
hugsað til skáldsins og hins fagra
máls, sem Þingeyingar hafa tamið
sér: „Segið það henni móður
minni,/að mér sé hennar tunga/-
söngur, er létti löngum/lífsharm,
snjóþunga./Sá ég í orðum og
anda/ísland úr sæ rísa/og hlaut í
völvunnar veðrum/vernd góðra
dísa.“
Við ókum rakleiðis að húsi
myndlistarskólans að Glerárgötu,
myndirnar höfðu komið kvöldið
áður og nú var að taka þær upp og
aðgæta hvort heilar væru. Reynd-
ist allt í besta lagi og við himinlif-
andi glaðir enda allar myndirnar
undir viðkvæmu gleri. Skroppið
var til Guðmundar Ármanns
myndlistarmanns og hann drifinn
í morgunkaffi. Sá býr í gömlu af-
lóga timburhúsi, er nefndist Berl-
ín, en hefur nú verið skýrt upp og
heitir Austur-Berlín í samræmi
við skoðanir húsráðenda. Þetta
fannst þolanda bera vott um ís-
lenzkt útkjálkahugarfar, en lyftir
í raun upp fátæklegum bæjarbrag
að nefna húsin í höfuðið á skoðun-
um íbúanna svo og hofum og höll-
um í útlandinu.
Er við höfðum pakkað öllu upp
og raðað lauslega um veggi var
farið í málsverð til Freyju skóla-
stjórans. Sá þurfti svo að sinna
mikilvægum erindum fyrir skól-
ann, m.a. tala við þrjá ráðherra í
síma, og ákváðum við því að hitt-
ast seint um eftirmiðdaginn og
ganga enn betur frá niðurröðun
mynda. Millitíminn var notaður
til að sóla skrokkinn í sundlaug
staðarins og jafnframt til að blim-
skaka augunum á blómarósirnar
með vísindalegan samanburð í
huga.
Við opnanir listsýninga inn-
ansveitarmanna er yfirleitt sam-
ankominn múgur og margmenni
Finnskur
vefiir
Myndlist
Bragi Ásgeirsson
Airi Snellman-Hánninen við eitt verka sinna, sem hún var Kristi Rantanen við eitt verka sinna á sýningunni á
að hengja upp er Morgunblaðsmenn voru á ferðinni. Kjarvalsstöðum, sem verður opnuð í dag, laugardag.
Það er mikil og (ogur sýning á
háþróuðum listvefnaði er nú gistir
Kjarvalsstaði. Eru hér á ferðinni
fimm finnskar listakonur er aflað
hafa sér alþjóðlegrar frægðar með
margslungnum textflum sínum.
Sýning þeirra hefur verið á ferð-
inni um öll Norðurlönd og var
upprunalega sett saman af nor-
rænu menningarmiðstöðinni í
Sveaborg og endar svo hér að
Kjarvalsstöðum. Dómarnir sem
sýningin hefur fengið eru á einn
veg, lofsamlegir, þannig að þar er
litlu við að bæta þar sem undirrit-
aður er í höfuðatriðum sammála
þeim.
— Hér eru á ferð þrjár kyn-
slóðir textíllistamanna: Eva
Renvall, Lea Eskola, Kirsti Ran-
tanen, Airi Snellman-Hánninen
og Irma Kukkasjárvi. Allar eru
þær frægar mjög í heimalandi
sínu og ein þeirra, Kirsti Ran-
tanen, sem áður starfaði sem
lektor við listiðnaðarháskólann
í Helsingfors hefur nýlega verið
skipaður prófessor við skólann.
Er hér um sögulegan viðburð að
ræða, þar sem hún er fyrsti
prófessor í textíllist í Finnlandi,
sem er mikil viðurkenning fyrir
listgreinina og að sjálfsögðu um
leið störf listakonunnar að við-
gangi textíla innan skólans.
Finnar hafa löngum sýnt list-
iðnaði mikla rækt og það með
drjúgum árangri því að hann
hefur farið mikla sigurför um
heiminn og skilað ómældum
tekjum í þjóðarbúið. Það er
Eva Renvall: „Hluti af myndröð“
1978.
öðru fremur metnaður þeirra að
listiðnaðurinn beri sérstök
þjóðleg einkenni um leið og
hann er á alþjóðamælikvarða
um ferskleika og nýjungar. Það
eru hugmyndirnar og listfengið,
sem meginmáli skiptir en ekki
vonin um skjótfenginn hagnað,
hann fylgir örugglega í kjölfar-
ið fyrr eða síðar en er aldrei
aðalatriðið.
Á sýningunni að Kjarvals-
stöðum má sjá vefnað af mörg-
um toga, allt frá finnsku
röggvahefðinni, góbelíni og
damaski til nýrri efna svo sem
málmþráðs, granna kvisti, jurt-
ir og stilka. Formin og áferðin
eru mjög breytileg enda eru
listakonurnar mjög fjölhæfar í
hvers konar tæknibrögðum.
Þrátt fyrir að listakonurnar séu
mjög ólíkar innbyrðis þá byggja
þær allar verk sín, áhrifum frá
náttúrunni, — áþreifanlegri
náttúrunni en ekki kortagerð
hennar og yfirborði einu.
Aldursforsetinn Eva Renvall
(f. 1917) byggir verk sín á lín-
unni og hrynjandi hennar. Hún
leitast við að láta litinn og áferð
efnisins vinna saman, útfærir
verk sín í góbelín-tækni og not-
ar ull, lín og jútavef. Vinnu-
brögð hennar eru mjög fjölþætt
og frábærlega vönduð.
Lea Eskola (f. 1923) notar í
vef sinn lífræn efni úr náttúr-
unni, þannig að náttúran sjálf
er efniviður hennar. Einnig