Morgunblaðið - 12.01.1988, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 12. JANÚAR 1988
fn*Ygi Útgefandi Árvakur, Reykjavík
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, ^ Styrmir Gunnarsson.
Aöstoöarritstjóri Björn Bjarnason.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guömundsson, Björn Jóhannsson, Árni Jörgensen.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 600 kr. á mánuði innanlands. I lausasölu 55 kr. eintakið.
Menntun - heil-
brig'ði - velferð
Mennta-, heilbrigðis- og vel-
ferðarmál spanna nálægt
62% opinberra útgjalda okkar.
Ekki er líklegt að þessi útgjöld
dragizt saman. Þvert á móti.
Menntun og þekking vega æ
þyngra, bæði í persónulegri
velferð einstaklinga sem og í
þjóðarbúskapnum. Við erum
enn eftirbátar annarra þjóða
bæði í fyrirbyggjandi heilsu-
vömum — sem og í hátækni-
lækningum, að því er varðar
búnað og starfsaðstöðu heil-
brigðisstétta. Ekki veitir heldur
af því að bretta upp ermar í
öldrunarmálum. Spár standa til
þess að íslendingar 67 ára og
eldri, sem vóru um 21 þúsund
1985, verði þriðjungi fleiri eða
31 þúsund árið 2010. Ekki er
ráð nema í tíma sé tekið.
Opinberar spár benda til þess
að fólki á skólaldri (forskóla-
grunnskóla-, miðskóla- og há-
skólastigi) fækki hér á landi á
árabiiinu 1985-2010. Þannig
er gert ráð fyrir því að 16-19
ára nemar (miðskólastig) verði
14.000 árið 2010 og 13.000
árið 2020 í stað 17.000 1985.
Þessar spár benda til þess út-
gjöld í fræðslukerfinu vaxi
hægar á næstu áratugum en
verið hefur um sinn. Á móti
vega vaxandi kröfur um gæði
menntunar — og breyttar
áherzlur í fræðslukerfínu, sér-
staklega á sviðum er snerta
höfuðatvinnuvegu þjóðarinnar.
Gera má og ráð fyrir því að
skólaskylda hefjist almennt um
sex ára aldur í stað sjö sem nú
er. Ljóst er og að endurmennt-
un, bæði bókleg og verkleg,
mun stóraukast, sem og marg-
vísleg fullorðinsfræðsla, sam-
hliða bættum efnahag, auknum
frítíma og lækkun eftirlauna-
aldurs.
Margt hefur vel tekizt í heil-
brigðismálum þjóðarinnar. Þar
stendur þó sitt hvað til bóta.
Þess er að vænta að meira verði
lagt upp úr hvers konar fyrir-
byggjandi heilsuvömum hér
eftir en hingað til. Við erum
og eftirbátar grannþjóða að því
er varðar aðstöðu til hátækni-
lækninga. K-bygging Landspít-
ala, sem að er unnið, verður
mikilvægt skref inn í samtím-
ann á þessu leyti. Ný tækni og
ný lyf koma og stöðugt fram í.
baráttu við gamalkunna sjúk-
dóma. Krabbamein, hjarta- og
æðakvillar og eyðni em dæmi
um sjúkdóma, sem stöðugt
krefjast aukins fjármagns til
rannsókna, lækninga og endur-
hæfíngar einstaklinga sem fyrir
þeim verða. Gera verður ráð
fyrir því að kostnaðarþáttur
heilbrigðiskerfísins vaxi fremur
en rými, þrátt fyrir hert út-
gjaldaaðhald hverskonar.
íslendingum, 67 ára og eldri,
flölgar að jafnaði um 1,5% ár
ári. Þeir vóm um 21 þúsund
talsins árið 1985, en verða,
samkvæmt fyrirliggjandi spám,
31 þúsund árið 2010. Ef eftir-
launaaldur lækkar í 65 ár
verður fjöldi eftirlaunamanna
árið 2010 36.000 talsins — eða
rúmlega 13% landsmanna. Það
er engum vafa undirorpið að á
þessum vettvangi er fjölmargt
ógert, ef tryggja á fullorðnu
fólki þægilegt síðsumar og ævi-
haust, eftir að hafa skilað
starfsævi sinni í þjóðarbúið.
Hver og einn verður að vísu
að búa í haginn fyrir efri ár,
eftir aðstæðum. Stéttarfélög
mættu og betur gera á þessum
vettvangi. Hinsvegar er ekki
hægt að horfa fram hjá því að
stjómvöld gegna stærsta hlut-
verkinu í öldmnarmálum, í
margskonar stefnumótun og
framkvæmd. Nefna má eftir-
launabætur almannatrygginga,
heilbrigðisþjónustu, húsnæðis-
mál, heimaþjónustu og marg-
víslega félagslega aðstöðu. Að
öldmnarmálum þarf að vinna
skipulega og markvisst. Ekki
er hægt að horfa fram hjá því
að útgjöld eiga ótvírætt eftir
að aukast umtalsvert í þessum
málaflokki. Hann vegur þyngst
þeirra þátta í opinbemm út-
gjöldum sem flokkast undir
velferðarmál.
Nauðsynlegt er að halda uppi
ströngu aðhaldi í ríkisútgjöld-
um og gæta hagsýni í hvívetna,
bæði í uppbyggingu og rekstri.
Það er hinsvegar varasamt að
loka augum fyrir meir en
líklegri framvindu í þeim mála-
flokkum, sem hér hafa verið
gerðir að umræðuefni. Það þarf
þvert á móti að kortleggja allar
staðreyndir mála og móta
ákveðna framtíðarstefnu,
byggða á efnahagslegum for-
sendum í þjóðarbúinu og þeim
hugsjónum mannhelgi og
mannréttindi, sem við viljum
halda í heiðri.
Morgunblaðið/Bjami
Málverkið af heiðursborgum Kópavogs, Finnboga Rúti Valdimarssyni og Huldu Jakobsdóttur, sem afhjúpað var
á sunnudaginn. Til hliðar er Hulda Finnbogadóttir og í ræðustól er Kristján Guðmundsson, bæjarstjóri Kópavogs.
Hátíðarsamkoma í tilefni 40 ára afmælis Kópavogs;
Málverk af heiðurs-
borgurunum afhjúpað
FJÖRUTÍU ár voru liðin frá því Kópavogur varð sjálfstætt sveitarfélag
1. janúar síðastliðinn og í tilefni af því bauð bæjarstjórn Kópavogs til
hátíðarsamkomu á sunnudaginn var, þar sem voru samankomnir fyrr-
verandi og núverandi bæjar- og sveitarstjórnarmenn ásamt mökum
þeirra. Við þetta tækifæri var afhjúpað málverk af hjónunum og heið-
ursborgurum bæjarins, Finnboga Rúti Valdimarssyni og Huldu Jakobs-
dóttur.
Kópavogur varð sjálfstætt sveitar-
félag 1. janúar árið 1948, er Setjam-
ameshreppi hinum foma var skipt í
Kópavogshrepp og Seltjamames-
hrepp. Finnbogi Rútur Valdimarsson
var oddviti Kópavogs frá upphafi til
11. maí 1955 er bærinn hlaut kaup-
staðarréttindi, en þá gerðist hann
bæjarstjóri og gegndi því starfi til
1957. Hann sat áfram i bæjarstjóm
til ársins 1962. Kona Finnboga,
Hulda Jakobsdóttir, tók við starfi
bæjarstjóra af honum og gegndi
starfinu til 1962, en hún er fyrsta
konan sem gegndi starfí bæjarstjóra
á landinu. Ennfremur sat Hulda í
bæjarstjóm árin 1970-74.
I októbermánuði árið 1976 voru
þau gerð að heiðursborgurum Kópa-
vogskaupsstaðar. Á samkomunni var
afhjúpað málverk af þeim hjónum,
sem listmálarinn Balthasar Samper
hefur málað. Dóttir þeirra Hulda
Finnbogadóttir, sem er bæjarfulltrúi,
afhjúpaði myndina, en hún er fyrsti
bæjarfulltrúinn í Kópavogi, sem er
fæddur þar og uppalinn.
Kristján Guðmundsson, bæjarstjóri
Kópavogs, flutti ávarp á samkomunni
og Bjcm Þorsteinsson, bæjarritari,
riflaði upp sögu bæjarins. Skólakór
Kársnessskóla söng og nemendur úr
Tónlistarskóla Kópavogs komu fram.
Þá flutti Ásgeir Jóhannesson, fyrrum
bæjarfulltrúi, bænum kveðju og
þakkir fyrir að hafa fóstrað sig og
fjölskyldu sína, en á sunnudag voru
nákvæmlega 25 ár frá því hann flutti
í bæjarfélagið.
Morgunblaðið/Þorkell
Fjöldi tónlistarmanna kom fram á tónleikunum á laugardag, m.a. Kór Langholtskirkju og Sinfóníuhljómsveit
íslands.
Samtök byggingfu tónlistarhúss
A 9. miUión hefur safnast
SAMTÖK um byggingu tónlistar-
húss héldu á laugardagskvöld
styrktartónieika i Háskólabíói
undir yfirskriftinni „Gerum
drauminn að veruleika". Allur
ágóði af tónleikunum rennur i
byggingasjóð en ails hefur nú
safnast f hann 8 ‘h milljón. Áætlað-
ur kostnaður við byggingu hússins
er um 660 miljjónir, þar af um 18
miHjónir við fyrsta áfangann.
Ekki liggur fyrir hve mikið safnað-
ist á tónleikunum á laugardag en þá
sóttu um 700 manns og greiddu þús-
und krónur fyrir miðann. Auk þess
styrktu nokkrir tónleikagesta sam-
tökin. Að sögn Erlends Einarssonar
varaformanns samtakanna, voru tón-
leikamir fyrst og fremst ætlaðir til
kynningar, en þeim var sjónvarpað
beint. Fjöldi tónlistamanna úr flestum
greinum.tónlistar kom fram og gáfu
allir vinnu sína.
Samtökin hafa nú selt 15 sæti til
fyrirtækja á 330 þús. krónur hvert
auk þess sem þau hafa gefið út plötu
og staðið fyrir happdrætti sem var
dregið í á tónleikunum. Alls hefur
því safnast um 8 V* milljón. Erlendur
sagði að sala á stólunum yrði Ifklega
aðaltekjulind samtakanna en hann
bjóst við að bygging hússins gæti
hafist að ári.