Morgunblaðið - 25.08.2005, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. ÁGÚST 2005 15
ERLENT
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
T
O
Y
29
32
1
0
8/
20
05

COROLLA SEDAN. Aukapakki að verðmæti 115.000 kr. fylgir með.
Gríptu tækifærið! Nú bjóðum við Corolla Sedan með spennandi aukapakka fyrir
veturinn, vetrardekkjum og álfelgum. Aðeins örfáir bílar eru til afhendingar á þessu
kostaboði.
Það borgar sig að taka fljótt af stað!
Þú færð meira en þú borgar fyrir
www.toyota.is
Toyota, Nýbýlavegi 4-8, sími 570 5070
Verð: 1.799.000 kr.
Fyrir aðeins mánuði virtist Luiz Ina-cio Lula da Silva, forseti Brasilíu,vera öruggur um endurkjör á næstaári en nú er jafnvel ekki óhugsandi
að hann verði hrakinn úr embætti áður en
kjörtímabilinu lýkur. Ástæðan er sú að flokk-
ur hans, Verkamannaflokkurinn, hefur orðið
uppvís að mikilli spillingu. Lula da Silva segist
að vísu ekkert hafa um hana vitað en skoð-
anakannanir benda nú til að keppinautur hans
í kosningunum 2002, Jose Serra, borgarstjóri
í Sao Paulo, muni sigra að ári.
Ríkisstjórn Lula da Silva er í minnihluta á
þingi og hneykslið, sem nú er komið upp, felst
í því að frammámenn í flokknum hafa mútað
þingmönnum til að styðja stjórnina í mik-
ilvægum málum. Þá koma við sögu pen-
ingaþvætti og leynisjóðir, sem notaðir voru til
að kosta kosningabaráttu einstakra þing-
manna en þó ekki forsetans sjálfs.
Málið kom upp í júní síðastliðnum þegar
þingmaðurinn Roberto Jefferson, fyrrum fé-
lagi í Verkamannaflokknum, skýrði frá því að
ýmsir þingmenn fengju mánaðarlega allt að
30.000 real, nærri 800.000 ísl. kr., fyrir að
styðja frumvörp stjórnarinnar. Síðan hafa
komið fram nýjar upplýsingar næstum dag-
lega og ber allar að sama brunni.
Jefferson upplýsti meðal annars að Marcos
Valério de Souza, eigandi tveggja auglýsinga-
fyrirtækja með góða samninga við ríkisfyr-
irtæki, hefði verið eins konar fjármálastjóri
flokksins og mjólkað mörg opinber fyrirtæki
og stofnanir í hans þágu.
Ekki staðið við stóru orðin
Nú er það ekkert nýtt í Brasilíu að þing-
mönnum sé mútað eða stuðningur þeirra
keyptur með einum eða öðrum hætti, en þetta
spillingarmál þykir óvenjulega ósvífið. Ekki
síst vegna þess að Lula da Silva hafði það að
kjörorði að nú yrði brotið í blað og heiðarleiki
og opnir stjórnarhættir hafðir í fyrirrúmi.
Forsetinn hefur brugðist við með því að
reka 10 til 20 frammámenn í flokknum, hann
hefur stokkað upp í stjórninni og boðar enn
meiri hreinsanir á næstunni. 12. þessa mán-
aðar ávarpaði hann þjóðina í sjónvarpi og
neitaði því harðlega að hann hefði nokkuð vit-
að um það, sem fram fór innan flokksins.
„Ég hef sjálfur verið svikinn og er ævareið-
ur yfir þeirri spillingu, sem viðgengist hefur
innan flokksins,“ sagði Lula da Silva og bað
þjóðina formlega afsökunar.
Dómur flestra fjölmiðla um sjónvarps-
ávarpið var að það dygði hvergi til að bæta
þann skaða, sem orðinn er. Vilja sumir þing-
menn að Lula da Silva verði settur af og
benda á, að hann hafi verið í næsta herbergi
við kosningastjóra sína þegar þeir að sögn og
hugsanlega með hans samþykki greiddu öðr-
um flokki hundruð milljóna kr. fyrir stuðning
í kosningunum 2002.
Þrátt fyrir þetta þykir heldur ólíklegt að
höfðað verði mál á hendur Lula da Silva.
Þingmönnum hrýs hugur við að endurtaka
martröðina frá 1992 þegar Fernando Collor
de Mello var sviptur forsetaembætti vegna
mikillar spillingar. Hafði málið mjög neikvæð
áhrif á efnahagslífið og á það vilja þingmenn
ekki hætta, ekki nú þegar það er á uppleið.
Fréttaskýrendur segja að veik staða forset-
ans nú geri það líka heldur ólíklegra en ella,
að honum verði bolað frá. Andstæðingar hans
vilji hafa hann veikan og með spillingarmálin
vofandi yfir sér þegar kemur að kosningum.
Verkamannaflokkurinn eða PT á rætur sín-
ar í verkfallsaðgerðunum, sem áttu mikinn
þátt í að steypa herstjórninni í landinu 1985,
og litið var á sigur hans 2002 sem staðfestingu
á því að lýðræðið hefði sigrað í landinu. Sækir
hann einkum fylgi sitt til samfélagssinnaðra
kaþólikka, vinstrisinnaðra menntamanna og
verkalýðsins. Var það meginmarkmiðið að
bæta kjör almennings og óttuðust margir að
það yrði gert með einhverri ævintýramennsku
í fjármálum ríkisins. Svo hefur þó ekki verið
og almennt þykja Lula da Silva og stjórn hans
hafa sýnt hófsemi í efnahagsstjórninni.
Eins og áður segir er ríkisstjórnin í minni-
hluta og það og spillingarhneykslið, sem nú
skyggir á allt annað, hafa orðið til að tefja fyr-
ir nauðsynlegum umbótum á skatta- og vinnu-
löggjöfinni. Andstæðingar hans á þingi reyna
líka að koma á hann höggi eins og sýndi sig
fyrr í þessum mánuði þegar öldungadeildin
samþykkti að hækka lágmarkslaun í landinu
um 48%. Það mun valda ríkissjóði miklum út-
gjöldum á sama tíma og forsetinn er að reyna
að skera niður. Verði svo hækkunin einnig
samþykkt í fulltrúadeildinni, þá mun Lula da
Silva, baráttumaðurinn fyrir bættum kjörum
alþýðunnar, verða í þeirri stöðu að þurfa að
beita neitunarvaldi gegn henni.
Klofnar flokkurinn?
Innan PT eru nokkrir armar og hafa spill-
ingarmálin aukið líkur á að flokkurinn klofni
eða kvarnist úr honum að minnsta kosti. Eru
mestu vinstrimennirnir óánægðir með efna-
hagsstefnu stjórnarinnar og hafa krafist þess
að fjármálaráðherrann, Antonio Palocci, verði
látinn víkja. Við því mun Lula da Silva aldrei
verða enda er Palocci ekki síst þakkaður sá
árangur, sem náðst hefur. Það er því hugs-
anlegt er að til uppgjörs komi í flokknum í
næsta mánuði þegar hann kýs sér nýja for-
ystu.
Flestir fréttaskýrendur eru sammála um að
enn sé of snemmt að afskrifa Lula da Silva.
Þótt kannanir sýni nú að Jose Serra muni
sigra hann með 44% atkvæða gegn 35%, þá
getur margt gerst og batnandi efnahagur og
gott útlit fyrir næsta ár hefur sitt að segja.
Undir þetta tók hið áhrifamikla dagblað O
Estado de Sao Paulo í leiðara um leið og það
lagði áherslu á að kanna yrði spillingarmálin
ofan í kjölinn: „Á tæpitungulausri portú-
gölsku: Vont með honum, verra án hans.“
Ekki siðbót, heldur ósvífin spilling
Fréttaskýring | Luiz Inacio Lula da Silva, forseti Brasilíu,
komst til valda með heiðarleika og opna stjórnarhætti að
leiðarljósi en nú hefur flokkur hans orðið uppvís að víðtækri
spillingu eins og fram kemur í grein Sveins Sigurðssonar.
Kannanir benda til að hann verði ekki endurkjörinn á næsta
ári en á móti kemur að efnahagslífið er á uppleið. Það er því
hugsanlega of snemmt að afskrifa hann.
Reuters
Luiz Inacio Lula da Silva, forseti Brasilíu.
Hann hefur beðið þjóðina afsökunar á spill-
ingunni í flokki sínum.
svs@mbl.is