Morgunblaðið - 25.08.2005, Blaðsíða 28

28 FIMMTUDAGUR 25. ÁGÚST 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
S
jálfsögð réttindi sam-
kynhneigðra, eins og
rétturinn til að ætt-
leiða börn til jafns við
gagnkynhneigða og
réttur samkynhneigðra para til
tæknifrjóvgunar hérlendis, hafa
verið í umræðunni að undan-
förnu. Það ber að fagna ummæl-
um ráðherra sem vilja tryggja
rétt samkynhneigðra með lögum
og allt bendir til þess að frum-
varp þess efnis verði lagt fram á
Alþingi í haust.
Það er gott. Íslendingar eru
nefnilega svo miklir jafnréttis-
sinnar. Það sást best á Hinsegin
dögum og hinni margrómuðu
„Gaypride“-göngu 6. ágúst. Þátt-
takendur voru fleiri en nokkru
sinni fyrr og áætlað var að um
40.000 manns hefðu fylgst með
göngunni og hefðu „tekið þátt í
þessu“ með samkynhneigðum og
tvíkynhneigðum. Væntanlega er
þar átt við að allt þetta fólk sem
horfði á gönguna hafi í raun ver-
ið að sýna samhug sinn í verki
og styðji jafnréttisbaráttu sam-
kynhneigðra. Það myndi maður
ætla að minnsta kosti. En er það
svo?
Samkvæmt nýlegri könnun frá
Gallup eru aðeins rúm 5% lands-
manna mótfallin því að eiga sam-
kynhneigða manneskju fyrir ná-
granna. Hlutfallið var um 16%
þegar spurt var hvert viðhorfið
væri ef manneskjan væri geðfötl-
uð en hæst rúm 22% ef um músl-
ima væri að ræða. Af þessu má
ætla að fordómar gagnvart sam-
kynhneigðum séu töluvert minni
en gegn geðfötluðum eða mús-
limum. Einnig má benda á, eins
og sviðsstjóri útbreiðslusviðs
Rauða krossins, Þórir Guð-
mundsson gerir réttilega, að
fréttir í fjölmiðlum geta haft
töluverð áhrif á viðhorf fólks og
fordóma þess. Fréttir af hryðju-
verkastarfsemi erlendis til dæm-
is hafa væntanlega haft áhrif á
þessar niðurstöður og viðhorf í
íslensku samfélagi til múslima,
þar sem múslimar á Íslandi hafa
ekki sem hópur skaðað ímynd
sína á neinn hátt.
Þó að fordómar gegn samkyn-
hneigðum séu væntanlega minni
hér á landi en gegn múslimum
eru þeir þó til. Það er líka spurn-
ing hvort einstaklingur sem
myndi auðveldlega samþykkja
samkynhneigðan einstakling sem
nágranna myndi einnig fagna því
ef barnabarn hans yrði ættleitt
af tveimur hommum. Enn er nei-
kvæð merking lögð í ýmis orð
sem tengjast samkynhneigðum í
tungumálinu og þeir verða enn
fyrir aðkasti ókunnugra, sér í
lagi hommar.
Ég dreg stórlega í efa að allt
fólkið sem mætir á Gay pride sé
þar til að styðja réttindi samkyn-
hneigðra. Á sama hátt og ég
dreg í efa að 100.000 manns hafi
komið á Menningarnótt síðustu
helgi til að skoða menningu
borgarinnar. Ekki er við skipu-
lagningu „næturinnar“ að sakast
eða nein sérstök ástæða til þess
að kvarta yfir áhuga landsmanna
á Menningarnóttinni sjálfri.
Menninguna var að finna á fjöl-
mörgum stöðum í líki leiksýn-
inga, tónlistar, myndlistar, ljóð-
listar, kvikmyndasýninga,
matarsmökkunar, gjörninga og
fleiri atburða. Einhvern veginn
finnst mér innflutt tívolí og af-
sláttur í verslunum, þar sem
verslunareigendur eru með
stjörnur í augunum yfir öllum
þessum fjölda, samt ekki tilheyra
því sem ég kýs að kalla menn-
ingu. Þar gætu einhverjir verið
mér ósammála. Einnig finnst
mér sérstaklega ómenningarleg
villimennskan sem tröllreið borg-
inni að lokinni flugeldasýningu.
Er það viðunandi að búast hrein-
lega við stimpingum, fylliríi hjá
ungum sem öldnum og jafnvel al-
varlegum líkamsmeiðingum
vegna þess eins að fjöldi manns
er saman kominn á einn stað? Er
það partur af menningunni? Ég
vona ekki. Lögreglan í Reykjavík
er að minnsta kosti ekki tilbúin
láta þetta viðgangast aftur að
ári. Til samanburðar má benda á
að Gaypride-gangan, sem reynd-
ar innihélt ríflega helmingi færra
fólk, fór að öllu leyti friðsamlega
fram. En hún var líka um há-
bjartan dag og haldin fyrir
ákveðinn málstað.
Eins og sést á þessum tveimur
„hátíðum“ eða samkomum er
mikill áhugi meðal Íslendinga á
að koma saman í hóp í miðbæn-
um, í hvaða tilgangi sem það
kann að vera. Það sama sýna 17.
júní, Þorláksmessa og kertafleyt-
ingin á Tjörninni. Fróðlegt væri
að kanna hvaðan áhuginn er
kominn. Að sjálfsögðu kemur
margt fólk á Gaypride og kerta-
fleytinguna til þess að styðja
réttindi samkynhneigðra og frið í
heiminum.
En ef svona margir eru
hlynntir því að útrýma fordóm-
um á Íslandi hvers vegna heyrist
þá ekki í þessum 40.000 manns
þegar rætt er um sjálfsögð
mannréttindi minnihlutahópa á
öðrum tíma en í ágúst? Ekki
heyrðist heldur mikið í þessum
100.000 menningarlega þenkj-
andi Íslendingum þegar okkar
helsta menningararfleifð var óað-
gengileg vegna lokunar Þjóð-
minjasafnsins í nokkur ár.
Skýringin á þessum áhuga á
Gaypride eða Menningarnótt
gæti hins vegar verið sú að
mannskepnan er einfaldlega hóp-
dýr og sækir í félagsskap ann-
arra. Það gefst minni og minni
tími í til að einfaldlega „vera“
með öðrum í hraða nútímasam-
félagsins og því sækir fólk í að
hittast, sýna sig og sjá aðra á
samkomum eins og 17. júní eða
Menningarnótt. Líka á Gaypride.
Það getur svo hins vegar verið
annað mál að fólk, sem hefur
mikla fordóma gagnvart samkyn-
hneigðum, myndi væntanlega
aldrei láta sjá sig á Hinsegin
dögum. Þess vegna ber kannski
að fagna því að mikill fjöldi
mæti, hvort sem jafnrétti meðal
allra Íslendinga er þeim ofar í
huga eða að þeim sé einfaldlega
alveg sama og vilji bara
skemmta sér.
Menning
og hommar
Íslendingar eru nefnilega svo miklir
jafnréttissinnar. Það sást best á Hinseg-
in dögum og hinni margrómuðu „Gay-
pride“-göngu 6. ágúst síðastliðinn.
VIÐHORF
Sara M. Kolka
sara@mbl.is
✝ Kolbrún KristínSigurðardóttir
fæddist í Reykjavík
26. janúar 1936.
Hún lést á heimili
sínu, Álftamýri 2,
15. ágúst síðastlið-
inn. Foreldrar
hennar voru hjónin
Sigurður Gissur Jó-
hannsson pípulagn-
ingameistari frá
Gamla-Hrauni á
Eyrarbakka, f. 11.6.
1902, d. 11.8. 1990
og Sigrún Bene-
diktsdóttur frá Hjaltadal í
Fnjóskadal, f. 11.5. 1906, d. 2.4.
1998. Systkini Kolbrúnar eru: 1)
Jóhann Eyrbekk rafvirkjameist-
ari, f. 15.10. 1928, kvæntur Lauf-
eyju Bjarnadóttur, börn þeirra
eru a) Sigurður Bjarni, kvæntur
Ólöfu Jennýju Eyland, þau eiga
tvö börn, og b) Bára, gift Stefáni
Magnússyni, þau eiga þrjú börn.
2) Benedikt Eyfjörð flugvirki, f.
2.12. 1929, kvæntur Auði Lellu Ei-
ríksdóttur, börn þeirra eru a) Jón
Gestur, f. 13.9. 1952, d. 4.8. 1990,
kvæntur Heiðu Ármannsdóttur,
ist Kolbrún Höskuldi Elíassyni
loftskeytamanni, f. 25.6. 1930.
Foreldrar hans voru Elías Högna-
son, f. 20.10. 1894, d. 11.11. 1936
og Steinunn Auðunsdóttir, f. 24.3.
1902, d. 30.6. 1991. Börn Kolbrún-
ar og Höskuldar eru: 1) Sigrún
2.8. 1964, gift Antonio Cavaleiro,
f. 31.3. 1969, börn þeirra eru
Linda Rut, f. 18.11. 1993, Telma
Rós, f. 23.1. 1997, og Alexander
Freyr, f. 11.5. 2000. 2) Elías, f.
25.3. 1966, sambýliskona Maria
Carolina Skackauskaite, f. 30.11.
1974, dóttir þeirra er Vigdís Kar-
olína, f. 26.7. 2005. 3) Sigurður, f.
27.5. 1972, sambýliskona Dag-
björt Edda Barðadóttir, f. 13.9.
1976, börn þeirra eru Ragnar
Már, f. 3.3. 1998, Lilja Björk, f.
13.1. 2000, og Ragnhildur Sara, f.
11.2. 2002.
Kolbún ólst upp á Klapparstíg
27. Hún lék handbolta með Fram
og varð Íslandsmeistari með
Meistaraflokki kvenna árið 1952,
en þá varði hún vítaspyrnu á síð-
ustu mínútu leiksins. Kolbrún
vann um tíma í Loftskeytastöðinni
í Gufunesi, eða þar til hún gifti
sig. Fjölskyldan bjó í Lúxemborg í
átta ár. Eftir heimkomuna vann
hún sem gjaldkeri í Veðdeild
Landsbanka Íslands.
Útför Kolbrúnar verður gerð
frá Háteigskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.
þau eiga tvö börn, b)
Sigrún Eyfjörð, gift
Guðna Frey Sigurðs-
syni, þau eiga þrjá
syni, c) Eiríkur Ey-
fjörð, kvæntur Jór-
unni Ósk Ólafsdótt-
ur, þau eiga tvo syni,
og d) Þorsteinn Ey-
fjörð, hann á þrjú
börn. 3) Erla Guð-
rún, f. 19.5. 1931, gift
Magnúsi Gísla Þórð-
arsyni, f. 25.6. 1929,
d. 1.6. 1979, börn
þeirra eru a) Sigurð-
ur Rúnar, kvæntur Ingibjörgu Kr.
Einarsdóttur, þau eiga tvö börn,
b) Guðrún Þóra, gift Erni Ísleifs-
syni, þau eiga tvo syni, c) Þórður
Axel, sambýliskona Sigríður
Grímsdóttir, og d) Guðni Karl,
kvæntur Auði Benediktsdóttur,
þau eiga þrjár dætur. 4) Hrefna, f.
30.7. 1948, gift Ólafi Birni Björns-
syni, f. 21.10. 1945, börn þeirra
eru a) Fjóla, sambýlismaður Pétur
Bjarni Guðmundsson, þau eiga
eina dóttur, og b) Ólafur Haukur,
sambýliskona Sigurlaug Vil-
hjálmsdóttir. Hinn 26.9. 1958 gift-
Elsku mamma mín, það er með
þungu hjarta og mikilli sorg sem ég
sest niður og skrifa þessa grein. Það
hvarflaði aldrei að mér að þú mund-
ir fara frá okkur svona fljótt, en ég
er pabba mjög þakklát fyrir að hann
lét mig og börnin koma til landsins
strax og skólarnir voru búnir. Ég
var þá ekki búin að sjá þig síðan síð-
asta sumar og sá ég þá hvað veik-
indi þín voru búin að fara illa með
þig. En aldrei kvartaðir þú, þótt ég
sæi að þú værir sárkvalin. Þegar við
töluðumst við í síma sagðir þú alltaf
að þér liði vel.
Eftir að þú veiktist fannst mér
vegalengdin á milli okkar mjög mik-
il, sem ég hafði ekki tekið eftir áður,
enda voru þið pabbi alltaf svo dug-
leg að heimsækja mig til Lúxem-
borgar.
Elsku mamma, það tekur mig
sárt að kveðja þig. Í hjarta mínu átt
þú alltaf heima og ég minnist þín
sem sterkrar, góðrar og glaðlegrar
mömmu sem var okkur alltaf mikið
hald, bæði í barnæsku og á fullorð-
insárum.
Mamma mín, við systkinin mun-
um hugsa vel um pabba sem er bú-
inn að standa sig alveg eins og hetja
í veikindum þínum. Þetta síðasta ár
er búið að vera mikil barátta fyrir
þig og vildir þú alltaf sigrast á þín-
um sjúkdómi. Á þínum síðustu dög-
um kom líka upp baráttuhugurinn í
þér. Við vorum öll hjá þér á þínum
síðustu stundum. Ég vil þakka
systkinum þínum, sem voru hjá
okkur allan tímann, og starfsfólki
Heimahlynningar fyrir þann mikla
stuðning sem þau veittu okkur á
þessum erfiðu dögum.
Elsku mamma, ég mun alltaf
sakna þín og ávallt muna eftir þér
og elska þig. Megi Guð blessa þig.
Þín dóttir,
Sigrún.
Elsku mamma, það er með trega
og söknuði sem ég skrifa þessar lín-
ur til þín. Mig langar að þakka þér
fyrir allt sem þú hefur gert fyrir
mig í gegnum árin. Alltaf varstu að
hugsa um mig og meira að segja
komst þú heim til mín að taka til eft-
KOLBRÚN K.
SIGURÐARDÓTTIR
Látinn er langt um
aldur fram fyrirrenn-
ari okkar í starfi
Andri Ísaksson, fyrr-
verandi prófessor í
uppeldisfræði við Háskóla Íslands.
Okkur er bæði ljúft og skylt að
minnast hans hér.
Andri Ísaksson tók við prófess-
orsstöðunni árið 1973. Þá hafði
uppeldis- og kennslufræði verið
kennd til kennsluréttinda frá árinu
1951. Þegar Andri tók við urðu
ýmsar breytingar á náminu, bæði á
fyrirkomulagi þess, innihaldi og
skipulagningu kennslu. Andri var
aðalhvatamaður þess að uppeldis-
fræði var tekin upp við Háskóla Ís-
lands árið 1975 sem námsgrein til
prófstiga og aðalgrein til BA-prófs.
Með tilkomu félagsvísindadeildar
árið 1976 færðust greinarnar upp-
eldis- og kennslufræði og uppeld-
isfræði úr heimspekideild yfir í fé-
lagsvísindadeild.
Andri var mjög áhugasamur um
uppbyggingu í háskólanum og fljót-
lega var BA-námið í uppeldisfræði
bæði kennt til 60 og 90 eininga.
Kennslufræðinámið var stöðugt í
endurskoðun og jafnframt voru
tekin upp sumarnámskeið fyrir
starfandi kennara með háskóla-
menntun sem erfitt áttu að sækja
nám meðfram starfi.
Uppeldis- og menntunarfræði-
ANDRI
ÍSAKSSON
✝ Andri Ísakssonfæddist í Reykja-
vík 14. nóvember
1939. Hann lést á
heimili sínu í Kópa-
vogi 6. ágúst síðast-
liðinn og fór útför
hans fram frá Kópa-
vogskirkju 18.
ágúst.
skor státar nú af átta
föstum kennurum. Í
dag er uppeldisfræð-
in og menntunar-
fræðin kennd til BA-,
MA- og doktorsprófs
og kennslufræðin
bæði til kennslurétt-
inda og MA-prófs.
Sá grundvöllur
sem Andri lagði að
námi í uppeldis- og
kennslufræði við Há-
skóla Íslands reynd-
ist traustur, þannig
að öll frekari upp-
bygging hefur verið í öruggum far-
vegi. Uppbyggingarvinna Andra,
vandvirkni og alúð við allt sem
hann gerði, gaf okkur samstarfs-
mönnum hans og sporgöngumönn-
um gott veganesti. Hann var ná-
kvæmur í öllum sínum störfum og
lagði margt gott að mörkum innan
sem utan háskólans.
Þau Svava Sigurjónsdóttir eig-
inkona hans voru höfðingjar heim
að sækja og ávallt gustaði af Andra
einlægur áhugi hans á umbótum á
sviði mennta- og menningarmála,
hvort sem það tengdist mennta-
málaráðuneytinu, sálfræðingafélag-
inu, herstöðvarandstæðingum,
lagaumbótum, stjórnmálum,
UNESCO eða Háskóla Íslands.
Við kveðjum Andra Ísaksson
með þakklæti og virðingu og send-
um fjölskyldu hans, Svövu og börn-
um þeirra hjóna okkar innilegustu
samúðarkveðjur.
Guðný Guðbjörnsdóttir,
Jón Torfi Jónasson og
Sigrún Aðalbjarnardóttir.
Fornvinur minn, Andri Ísaksson,
er látinn fyrir aldur fram. Við
deildum saman fjórum árum 1960–
1964 við háskólanám í París. Náms-
mannanýlendan íslenska var ekki
fjölmenn á þessum árum en þeim
mun nánari voru samskiptin oft á
tíðum. Á laugardagskvöldum gat
maður yfirleitt gengið að góðum
hópi vísum í horninu innst til hægri
á Le Select á Montparnasse.
Þetta var á upphafsárum fimmta
lýðveldisins og seinni valdatíma de
Gaulles, í fjörbrotum Alsírstríðsins,
tímabili mikilla pólitískra ástríðna
og hræringa. Andri var óvanalega
næmur fyrir sviptivindum og há-
vaða heimsins. Sem staðfastur les-
andi Le Monde fylgdist hann betur
með gangi heimsmála en nokkur
okkar hinna. Það var alveg sama
hvað einræðisherrarnir í fyrrver-
andi nýlendum Frakka í svörtu
Afríku féllu títt: alltaf kunni Andri
að nafngreina þá, sama hversu
óþjál í munni nöfn þeirra einatt
voru! Þannig beindist hugur hans
snemma að Þriðja heiminum, sem
svo var farið að kalla, og því engin
tilviljun að hann átti eftir að taka
að sér ábyrgðarstörf hjá UNESCO.
Andri var jafnframt mjög hænd-
ur að því landi og þeirri menningu
sem fóstraði okkur á þessum náms-
árum. Hefðir hins franska hug-
myndaheims, bornar uppi af skyn-
semishyggju og greiningarhneigð,
höfðuðu mjög til andlegs upplags
hans. Sjálfur var hann með afbrigð-
um skýr í hugsun og tali: maður fór
aldrei í grafgötur með hvert Andri
var að fara, hvað þá heldur að mað-
ur þyrfti að hvá eftir orðunum.
Það var gott að eiga Andra að fé-
laga og vini á þessum árum. Einna
nánust urðu kynnin veturinn 1963–
64 þegar Andri og Svava bjuggu í
einu herbergi á Hôtel de la Loire,
steinsnar frá gamla Sorbonne.
Tveimur hæðum ofar bjuggum við
Hanna Kristín í herbergiskytru og
enn ofar Héðinn og Guðný. Ég man
ekki lengur hvað bar til þess að við
þremenningarnir völdum þennan
samastað til þess að byggja upp