Morgunblaðið - 25.08.2005, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. ÁGÚST 2005 29
MINNINGAR
ir að ég keypti mína fyrstu íbúð og
flutti að heiman fyrir 10 árum síðan.
Ég fór reyndar ekki mjög langt, að-
eins nokkrar húsalengdir frá ykkur,
enda varstu dugleg að koma til mín
því þú vildir að allt væri hreint og
fínt hjá mér eins og heima hjá þér
og pabba. Þú vissir að ég myndi
ekki vera svo duglegur að taka til,
enda þekktir þú þinn son best allra.
Mamma, þú áttir og munt alltaf
eiga sérstakan stað í mínu hjarta og
mun ég sakna þín sárt. Ég dáist að
því hve sterk þú varst í þínum erfiðu
veikindum. Aldrei kvartaðir þú og
hafði hún María mín sérstaklega
orð á því hve viljasterk þú værir.
Þegar við spurðum þig hvernig þér
liði þá var svarið alltaf það sama:
„Mér líður bara vel,“ og held ég að
þessi orð lýsi þínum persónuleika
best, enda ekki þinn stíll að kvarta
yfir einhverjum verkjum.
Mamma, ég er þakklátur fyrir að
þú lifðir að sjá minn frumburð og
sérstaklega að þú náðir að koma
með okkur í kirkjuna og vera við-
stödd skírnina hennar Vigdísar
Karólínu. Það leit reyndar ekki út
fyrir að þú myndir ná því, en eftir að
við María komum til þín og spurðum
þig hvort þú ætlaðir ekki að mæta í
skírnina þá varstu nú ekki lengi að
drífa þig fram úr rúminu og þú
varst svo stolt þegar þú fékkst að
halda á nýjasta barnabarninu þínu.
Þessar myndir munum við ávallt
geyma í minningum okkar og sýna
Vigdísi Karólínu seinna meir. Dag-
inn eftir skírnina komst þú því mið-
ur ekki lengur úr rúminu. Það er
mjög leitt að þú munir ekki geta
fylgst með uppvexti hennar og ég
veit að þú hefðir viljað það, en ég
veit að þú munt fylgjast með og
vaka yfir henni frá himnum.
Mamma, ég skal lofa þér að við
systkinin munum hugsa vel um
pabba sem hefur hugsað svo vel um
þig síðustu tvö árin og aldrei vikið
frá þér. Þegar hann loksins hætti að
vinna þá var það ætlun ykkar að
ferðast um heiminn og reyndar náð-
uð þið að fara í nokkrar stórar ferð-
ir, svo sem til Ameríku, Karíbahafs-
ins og fleiri staða, en þær hefðu
eflaust orðið fleiri hefðir þú ekki
veikst svona illa. Mig langar að
þakka allan þann stuðning sem við
fengum frá heimahjúkrun Krabba-
meinsfélagsins. Þeirra stuðning og
fagmennsku verður seint hægt að
þakka, þar er virkilega alvöru fag-
fólk á ferð. Án þeirra stuðnings
hefðir þú ekki fengið að deyja heima
eins og þú vildir.
Mamma, þú veist ekki hve mikið
ég á eftir að sakna þín. Ég mun
ávallt muna þig og elska þig.
Þinn sonur,
Elías.
Jæja mamma mín. Þá er baráttan
þín búin. Þú barðist af mikilli hörku
og þrjósku allan tímann en varðst
svo að gefa eftir.
Ég man að þegar við áttum heima
í Lúxemborg þá lagðir þú mikið á
þig til þess að læra tungumálin og
eins lagðir þú mikið upp úr því að ég
lærði vel heima fyrir skólann. Mér
fannst þú stundum vera verri en
kennararnir en það sýndi sig svo að
við vorum fljótlega farin að tala og
skrifa eins og innfæddir. Þú vildir
alltaf hafa allt fallegt og í röð og
reglu heima hjá þér og garðurinn
var þitt listaverk. Þú vannst stund-
um tímunum saman í stóra garðin-
um, alltaf að planta trjám, rækta
eða laga til. Þú hafðir mjög gaman
af Toni, kisunni okkar, enda var
hann þinn köttur en ekki okkar.
Þegar kötturinn varð alvarlega
veikur og ekki hugað líf þá hjúkr-
aðir þú honum með góðu kjötsúp-
unni þinni þangað til hann hresstist
við. Þegar þú varst lasin þá lá kisi
alltaf hjá þér uppi í rúminu þínu og
ég man að þegar læknir kom til að
gefa þér sprautu þá hvæsti kisi á
hann.
Þú hugsaðir alltaf vel um okkur á
meðan pabbi var að fljúga og vildir
allt fyrir okkur gera. Þú hafðir gam-
an af honum Ragnari syni mínum og
hvattir hann til að spila handbolta
eins og amma sín. Ég veit að þú
hefðir hvatt dæturnar mínar Lilju
og Söru til að gera það líka ef þú
hefðir verið hér lengur með okkur.
Pabbi er búinn að standa við hlið
þér allan þennan erfiða tíma sem þú
þurftir að þola undir lokin og lofum
við systkinin að hugsa vel um
pabba. Auk þess vil ég þakka systk-
inum þínum og starfsfólki Heima-
hlynningar fyrir þann mikla stuðn-
ing sem þau veittu okkur á þessum
síðustu dögum.
Elsku mamma mín, ég elska þig
mjög mikið og sakna þess að heyra
ekki þessi orð þín: „Þetta er litla
barnið mitt.“ Ég mun aldrei gleyma
þér.
Þinn sonur,
Sigurður.
Þá er komið að kveðjustund okk-
ar, elsku Kolla mín, og á þeirri
stundu horfi ég til baka og lít yfir
farinn veg. Þegar ég var lítil varst
þú mín fyrirmynd, ég ætlaði að gera
allt eins og þú, en það er ekki alveg
þannig í lífinu, því það gengur hver
sinn veg. Þú varst 12 árum eldri en
ég, en það breytti ekki því að við
gátum setið og masað tímunum
saman. Þegar þín börn voru lítil
passaði ég þau og tók það hlutverk
mjög alvarlega og þegar ég varð
móðir passaðir þú Fjólu frá 4ra
mánaða aldri, meðan ég var í
vinnunni.
Þau átta ár sem þið bjugguð í Lúx
sannaðist kraftur þinn og dugnaður,
að geta bjargað sér í ókunnu landi
með þrjú börn, oft ein því starfi
Höskuldar fylgdu miklar fjarverur
frá heimili. Þegar þið komuð heim í
frí var gaman þegar við fórum sam-
an í sumarbústað, bara við stelpurn-
ar með börnin okkar, og þá var
mamma gjarnan með. Þá var keyrt
á Selfoss til að kaupa garn og síðan
var prjónað og masað fram á nætur.
Já, árin liðu og þið fluttuð heim og
lífið hélt áfram, þú fórst að vinna í
Landsbankanum þar sem þér leið
vel með skemmtilegu fólki.
Ég veit að þú saknaðir þess að
vera ekki í Lúxemborg og geta ver-
ið nálægt Sigrúnu, Tony og börn-
unum. En nú hefur þú hvatt okkur,
hetjan okkar sem kvartaðir aldrei,
þó svo að þú værir fársjúk.
Þegar við Óli kvöddum þig áður
en við fórum í gönguferðina var ég
sannfærð um að við ættum eftir að
spjalla saman aftur, en svo var ekki,
því þegar við komum til byggða
hafði heilsu þinni hrakað mikið. Ég
er þakklát fyrir að hafa náð að vera
hjá þér síðustu stundir lífs þíns. En
þú varst ekki ein, því hjá þér voru
börnin þín, tengdabörn og barna-
börn og þinn yndislegi eiginmaður,
sem hefur annast þig og umvafið
með hlýju sinni og ást.
Elsku Höskuldur minn, Sigrún,
Elli og Siggi, Guð blessi ykkur og
fjölskyldur ykkar og gefi ykkur
styrk til að vinna úr sorginni.
Þér, mín elskulega systir, þakka
ég samfylgdina og allt sem þú hefur
gert fyrir mig og mína fjölskyldu.
Það var alltaf ætlunin að við mynd-
um eldast saman, en af því varð
ekki.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Guð geymi þig
Hrefna.
Kær móðursystir mín, Kolbrún
Sigurðardóttir, er látin eftir erfiða
baráttu við illvígan sjúkdóm.
Minningin um þessa elsku
frænku mína mun alla tíð vera mér
kær.
Glaðlyndi hennar og kátína heill-
uðu mig strax sem ungan dreng.
Í æskuminningu minni er hún fal-
leg, síbrosandi og geislandi. Á þess-
um tíma ung sjálfstæð kona, eða
kannski bara unglingsstúlka, ak-
andi á sínum eigin bíl, ljósgráum
Renault „hagamús“ eða á þungum
pickup Chevrolet föður síns. Heim-
sækjandi systur sína á Háteigsveg-
inn eða í Blesugrófina til að kíkja á
gríslingana hennar.
Hún var hluti af mínu lífi í þau 53
ár, sem ég hefi lifað og aldrei bar
þar nokkurn skugga á. Þannig vil ég
geyma minninguna um þessa elsku-
legu frænku mína. Fyrir hönd móð-
ur minnar og systkina minna vil ég
þakka elsku frænku minni sam-
fylgdina og haf þökk fyrir allt og
allt.
Höskuldi eiginmanni hennar og
börnum þeirra, Sigrúnu, Elíasi og
Sigurði, bið ég Guðs blessunar í
sorg þeirra.
Guð blessi Kolbrúnu Sigurðar-
dóttur og minningu hennar um alla
tíð.
Sigurður Rúnar Magnússon.
Hin langa þraut er liðin,
nú loksins hlauztu friðinn,
og allt er orðið rótt,
nú sæll er sigur unninn,
og sólin björt upp runnin
á bak við dimma dauðans nótt.
Fyrst sigur sá er fenginn,
fyrst sorgar þraut er gengin,
hvað getur grætt oss þá?
Oss þykir þungt að skilja,
en það er Guðs að vilja,
og gott er allt, sem Guði’ er frá.
(Valdimar Briem.)
Elsku Höskuldur, Sigrún, Elli og
Siggi, megi góður Guð gefa ykkur
og fjölskyldum ykkar styrk til að
takast á við sorgina og söknuðinn.
Fjóla og Ólafur Haukur.
Komið er að kveðjustund.
Við lát Kolbrúnar Sigurð-
ardóttur, Kollu, vil ég fá að
þakka góð kynni og sam-
starf, og votta aðstand-
endum mína dýpstu samúð
með fyrirbæn.
Bezti faðir, barna þinna gættu,
blessun þín er múr gegn allri hættu.
Að oss hlúðu, hryggð burt snúðu,
hjá oss búðu, orð þín oss innrættu.
(P.G.)
Hvíldu í friði. Blessuð sé
minning þín.
Hulda Árnadóttir.
HINSTA KVEÐJA
samlíf með þeim sem áttu eftir að
verða lífsförunautar okkar. Svövu
kölluðum við þá óhjákvæmilega
„Svövu sætu“. Hið eina sem
skyggði á í þessum vistarverum var
kakkalakkafans meiri en sögur fara
af. Eins gott að stutt var hlaupa yf-
ir í Sorbonne: inn í musteri
menntanna voguðu kvikindin sér
ekki.
Andri, yfirvegaður að vanda, lét
fátt koma sér úr jafnvægi. Það var
andleg hressing að setjast niður
með honum, þegar svo bar undir,
yfir bjórglasi á „Alsace“. Þótt hann
lægi ekki á skoðunum sínum, var
honum einkar lagið að hlusta og
átta sig á því sem viðmælandinn
hafði fram að færa. Mér er sér-
staklega minnisstætt kvöld eitt í
október 1964: ég hafði þá um dag-
inn lokið síðasta prófi mínu við Sor-
bonne og lá víst mikið á hjarta;
teóríurnar höfðu hrannast upp og
léku lausum hala! Þetta kvöld á
Montparnasse hjálpuðu þau Andri
og Svava mér að leysa marga lífs-
gátuna og fyrir það verð ég þeim
ævinlega þakklátur.
Við fráfall fornvinar vottum við
Hanna Kristín Svövu og fjölskyldu
dýpstu samúð.
Loftur Guttormsson.
Vináttan er undarlegur fugl.
Fugl sem kemur og fer eða kemur
og er og býr um sig með þeim
hætti að aldrei slitna böndin þótti
skilji að höf og lönd. Orðabækur
segja vináttuna einkennast af
djúpri væntumþykju og eindregn-
um vilja til félagslegra samskipta
og þá er að auki allt hitt ótalið, sem
er og verður óskilgreint leyndar-
mál þeirra sem reynt hafa og lýsir
sér sem tregablandinn fagnaðar-
hljómur í hjartanu. Þannig var
a.m.k. hljómurinn og stefið í vin-
áttu okkar Andra Ísakssonar, sem
varði frá blautu barnsbeini til síð-
asta andardráttar hans – og enn –
nema hvað.
Örlögin höguðu því þannig að við
urðum vinir. Foreldrar okkar
beggja höfðu ráðist í það stórvirki
að reisa sér íbúðarhús í vestan-
verðri Norðurmýrinni á árunum
1938–40, þannig að við urðum
grannar, leikbræður og skólabræð-
ur frá fyrstu tíð, en nánust var
samfylgdin á árunum 6–16 ára, því
æviskeiði sem mest mótar persónu-
leikann og byggir félagsleg tengsl.
Það gefur augaleið, að heimili
okkar beggja urðu dvalarstaður
vináttunnar og skjól þess þroska
sem lífið og gott fólk gaf. Sérstak-
lega finnst mér, svona eftirá að
hyggja, að ég hafi dvalið löngum
stundum á heimili foreldra Andra –
þeirra Ísaks Jónssonar og Sigrúnar
Sigurjónsdóttur að Auðarstræti 15
í Reykjavík. Ísak var þá orðinn
þjóðkunnur skólamaður en á heim-
ili þeirra hjóna í Auðarstræti hélt
frú Sigrún um stjórnvölinn. Heim-
ilið var stórt og því oft þungur erill
á Sigrúnu. Öllu stýrði þessi grann-
vaxna kona með hægð og festu á
þann veg að það varð löngun
manns og vilji að leika hvern leik
sem hún kaus og mælti fyrir á sinni
raddskýru og hljómfögru íslensku,
en engan Íslending hef ég heyrt
fara jafnvel með móðurmálið og
hana. Þannig var umgjörð vináttu
okkar Andra og er þá ótalið að
nefna Ingveldarstaði í Hjaltadal, en
þar stóð föðurleifð Sigrúnar móður
hans og dvalarstaður fjölskyldunn-
ar öll sumur allt fram á þennan
dag. Enn á ég í fórum mínum bréf
frá Andra, þar sem hann býður vini
sínum til sumardvalar 1948. Var
það upphafið að fjögurra sumra
dvöl í Hjaltadal. Urðu þar óteljandi
yndisstundir, sem aldrei verða full-
þakkaðar því góða fólki sem hlut
átti að máli. Lífið leiðir mann í
ýmsar áttir. Bernsku-, æsku- og
unglingsárin eru fljót að líða og um
tvítugsaldurinn skildu leiðir okkar
Andra í fyrsta sinn svo einhverju
næmi. Hann hafði þá nýlokið glæst-
um námsferli frá MR og hélt nú til
Parísar að læra sálar- og uppeld-
isfræði. Varð það að vonum með
hliðsjón af því umhverfi sem hann
var sprottinn úr. Hér var upphafið
að löngum náms- og starfsferli með
öðrum þjóðum, einkum í Banda-
ríkjunum, Svíþjóð og Frakklandi
lengst. Oft bárust fréttir af Andra
á þessari vegferð og voru þær oft-
ast á einn veg og jákvæðan.
Það var fyrst á árunum kringum
1970 sem Andri fór að láta að sér
kveða á Íslandi. Hafði hann þá for-
göngu um endurskoðun lagaum-
hverfis fyrir grunnskóla og fórst
honum það einkar vel úr hendi.
Sérstaklega var til þess tekið
hvernig hugmyndum var safnað af
þessu tilefni og þær síðan kynntar
skólafólki til umfjöllunar og álits-
gjafar. Einhver myndi í dag kalla
það lýðræðisleg vinnubrögð.
Um líkt leyti átti Andri sæti í
þróunarráði fyrsta fjölbrautaskól-
ans á Íslandi, Fjölbrautaskólans í
Breiðholti sem tók til starfa haustið
1975 eftir nokkurra ára undirbún-
ingstíma. Var Andra það keppikefli
að framhaldsskólinn íslenski þróað-
ist með þeim hætti að þar héldist í
hendur með svipuðu vægi bóknám,
verknám og listnám. Fékk þessi
hugmynd gott flug í fyrstu og var
örugglega á undan því sem best var
að gerast með vestrænum þjóðum.
Því miður var hugmyndafræði
Andra og þeirra félaga hans í þró-
unarráði hins íslenska fjölbrauta-
skóla vængstífð eftir fáein misseri
og að hluta til dregin aftur til forn-
eskju, en það sem fékk að þróast í
friði út frá hinum fyrstu hugmynd-
um hefur blómstrað.
Einnig vann Andri á þessum ár-
um margvísleg störf í menntamála-
ráðuneytinu og var deildarstjóri
þar.
Í framhaldi af þessu mikla starfi
og fleiru sem því tengdist var
Andri kallaður til starfa að móta
kennslu í uppeldisfræðum við Há-
skóla Íslands og setti hann þar
stefnu sem enn er fylgt.
Að loknu nokkurra ára starfi við
HÍ flutti Andri með fjölskyldu sína
til Parísar og tók að sér margvísleg
störf fyrir Sameinu þjóðirnar eink-
um á vegum UNESCO. Vissi ég oft
dæmi þess að hann beindi verk-
efnum og fjármunum til íslenskra
vísindamanna og stofnana og senni-
lega oft umfram það sem íbúatala
þjóðarinnar gaf tilefni til.
Þá vann Andri í fáein ár í Banda-
ríkjunum á vegum UNESCO auk
þess sem hann vann að rannsókn-
arverkefnum í eigin fagi.
Hér að framan er einungis getið
um nokkur meginatriði úr starfs-
ævi Andra Ísakssonar. Allir sem
eitthvað þekkja til sjá í hendi sér
að hér hefur verið um að ræða ein-
stakan afkastamann til orðs og æð-
is. Viljinn til góðra verka fyrir land
og þjóð var svo sterkur og mikill að
margoft gekk hann nærri heilsu og
þreki. Ég hafði nokkuð snemma
spurnir af því að Andri væri ekki
vel hraustur. Slíkar sögur voru þó
ekki á torgum. Það var frekar um
það rætt að maðurinn væri ódrep-
andi og einhver hvíslaði því í mín
eyru að hann væri eins og skrið-
dreki.
Fyrir sem næst ári tókum við
Andri upp vinaþráðinn góða. Andri
hafði þá dvalið um alllangt skeið
meira og minna á heilbrigðisstofn-
unum að leita sér bata og heilsu.
Áttum við þá mörg og löng samtöl
um allt milli himins og jarðar. Var
það rík reynsla að finna hversu
sterk gömlu vináttuböndin voru og
hversu eðlilegt það var okkur að
ræða um alla skapaða hluti, jafnt
persónulega sem fræðilega og öll
þjóðmál að auki. Við þau tímamót
og með hliðsjón af þeim trúnaði
sem milli okkar var, met ég stöð-
una svo að eftirtalin atriði hafi bor-
ið yfir önnur í hugsun og vanga-
veltum vinar míns: Ást Andra á
landinu kristallaðist í viðhorfi hans
og tilfinningatengslum við Hjalta-
dal, Hólahrepp og Skagafjörð
ásamt því að vilja herinn burt.
Einnig var honum mikilvægt að
vita hvort og á hvern veg störf
hans hefðu gagnast þjóðinni. Fyrri
liðurinn svarar sér sjálfur en sá
seinni með mörgum dæmum sem
ég get gefið og sanna gildi ævi-
starfsins.
Konan í lífi Andra er Svava
Sigurjónsdóttir. Ung gengu þau í
hjónaband og var sambúð þeirra
einkar farsæl við margbreytileg og
oft erfið skilyrði; sífellt flakk og
ferðalög og misjafna heilsu hús-
bóndans. Svava, Svava, Svava,
Svava. Þetta nafn kom fyrir aftur
og aftur, stundum í mörgum setn-
ingum í röð. En það var hlýjan og
einlægnin í rómnum, sem aðeins
gamall góðvinur gat ráðið í. Þessa
konu elskaði hann vinur minn enn
af lífi og sál og kannski meira en
nokkru sinni. Í veikindum sínum
hafði hann fundið að hún var hon-
um ekki bara sumt heldur allt.
Þau Andri og Svava eignuðust
fjögur börn, sem eru hvert öðru
mannvænlegra; harðdugleg og úr-
vals námsfólk og hafa sum átt góð-
an frama í erlendum háskólum og
mega því kallast alheimsborgarar
eftir langa dvöl meðal framandi
þjóða. Eru því börnin foreldrum
sínum bæði stolt og gleði og veita
þá hamingju sem flestum þykir
eftirsóknarverðust allra gæða.
Ræddi Andri við mig um barnalán
sitt og gæfu og var augljóst að um-
ræðuefnið var honum mjög hjart-
fólgið. Hitt taldi ég mig þó heyra
að væri honum áhyggjuefni, ef
börnin týndust í mannhafi samtím-
ans og yrðu íslenskri þjóð að litlu
gagni.
Vináttan er undarlegur fugl.
Leiðir fólk saman og tengir það
með margvíslegum hætti tilfinn-
ingaböndum sem sum hver bresta
aldrei. Andri Ísaksson var vinur
minn. Djúpt í sálarlífinu á hann
heima og gleymist ekki. Þökk fyrir
það og allt. Samúðarkveðjur til að-
standenda.
Þorkell St. Ellertsson.