Búnaðarrit - 01.01.1914, Blaðsíða 54
50
BÚNAÐARRIT
öteindórsson rak írá Miklabæ 48 nautgripi, er hann
rændi séra Jón Bjarnason.1)
Máldagar kirknanna sýna líka oft, að þær áttu
stórbú í nautgripum, en eg tel ekki nauðsyn að telja
það alt upp hér, en get þess, að algengt var, að 5—35
kýr væru á kirkjujörðum og auk þess uxar og graðungav.
Af gjöfum manna2 3) bæði til kirknanna og með sév
má líka sjá, að nautgviparæktin var allmikil, en því
miður eru til fáar skrár yflr heil bú eins og bú Guð-
mundar ríka Arasonav.
Viðvíkjandi nautgripafjöldanum á 16. öld vil eg
benda á grein séra Þorkels Bjarnasonar í 17. árgangi
Tímarits hins íslenzka bókmentafélags bls. 82.—83. Af
henni sést, að þá hefir nautgriparæktin enn verið mikil.
Grímur Thomsen áætlar, að 1655 hafi verið um
50000 nautgripir á öllu landinu. Hygg eg þá tölu heldur
of lága en háa.8)
En úr þessu eða úr því um aldamótin 1600 fer
kúnum að fækka, og þegar Árni Magnússon teiur naut-
gripi hér á landi 1703, voru þeir 35860.
Og 50 árum síðar eða um 1760 segir Ólafur Ste-
phánsson, aðþærséu 30096.4) Nú fækkar nautgripunum
stöðugt, og 1881—90 næst lágmark nautgripafjöldans
hér á landi, en 10 ára meðaltalið þá var 18156, en í
því eru þó ekki kálfar. Úr því fjölgar nautgripunum
ögn, en fjölgunin hefir enn ekki náð því, að vinna upp
fækkun undanfarinna ára, og nú eru miklu færri naut-
gripir á landi hér en voru áður fyrri — og þó fækkar
kúnum síðast vegna harðindanna. Sé miðað við árið'
1850 og athugað, hvort kýrnar hafi fjölgað síðan, þá
sést það bezt í skýrslu þeirri um kúafjöldann á íslandv
]) Tímarit hins íslenzka bókmentafélags, 2. ár, bls. 71.—72»
2) T. d. Fornbréfasafn V. bindi, bls. 749.—750.
3) Timarit hins íslenzka bókmentafélags, I. ár, bls. 239.
4) Landhagsskýrslur, II. b., 76,—79. bls.