Búnaðarrit - 01.01.1914, Blaðsíða 83
BÚNAÐARRIT
79
Eðli frumnanna til að mynda mjólk er mjög mis-
jafnt, eins og áður er drepið á. Fyrst og fremst er það
misjafnt hjá einstöku kúm, svo að í júfrum sumra kúa
eru frumur, sem geta breytt miklu fóðri í mikla mjólk,
en í júfrum annara frumur, sem breyta miklu fóðri í
feita mjólk, og enn annara frumur, sem breyta litlu fóðri
í litla mjólk o. s. frv. Þeim kúm, sem ekki hafa í
júfrum sinum frumur, er geta breytt miklu fóðri í mjólk,
er ekki til neins að gefa vel, því að „þær leggja alt í
holdin". Slíkar kýr eru ekki eigandi sem mjólkurkýr.
Með mjólkur- og föðurskýrslum verða bændur að leita
að þeim, finna þær og uppræta þær og þeirra kyn úr
fjósum sínum. Og þessar kýr, sem ekki geta breytt
nema litlu fóðri í litla mjólk, eru margar til; þær eru
um land alt, og á flestum bæjum, þar sem nokkrar kýr
eru í fjósi, er einhver slik. Finnið þær, upprætið Ityn
þeirra. (Sbr. skýrslur nautgripafélaganna).
En kýrnar með þeim júfurfrumunum, sem geta
breytt miklu fóðri í mikla mjólk, þarf líka að finna.
jÞað eru góðu Jcýrnar, og kyn þeirra þarf að margfald-
ast og fylla öll fjós lijá öllum bœndum, sem vilja eiga
mjólkurkýr. Mjólkur- og fóðurskýrslur eiga að hjálpa
bændum til að finna þær, og nautgripafélög eiga að
tryggja notkun þeirra til undaneldis.
En auk þessa eðlismismunar kirtilfrumnanna, sem
stafar frá séreðli kýrinnar, þá er líka munur á því, hve
mikla mjólk júfurfrumurnar geta myndað á hverjum
tíma, þó það séu sömu frumur í sama júfri.
Fer það fyrst og fremst eftir burði, og er þá júfur-
frumunum eðlilegast að mynda mesta mjólk nokkru
eftir burðinn, en svo minna og minna, eftir því sem
lengra líður frá burði. Líka er þeim eðlilegt að mynda
mesta mjólk á 4.—10. aldursári kýrinnar.
Árstíðin hefir líka áhrif á frumurnar, eða þó réttara
sagt: júfurfrumunum er eðlilegt að mynda mismikla
mjólk eftir árstímum. Þetta er orsök þess, að kýr, sem