Búnaðarrit - 01.01.1914, Blaðsíða 61
BÚNAÐARRIT
57
Sérstakir menn hirtu nautgripina í fornöld. Yoru
þeir kallaðir nautamenn. Það þótti ekki virðingarstaða
þá að vera nautamaður, og enn eldir eftir af þeirri
skoðun hjá hálfmentuðum fáfrœðingum, sem livorki
þeklcja verkið né skilja, hversu mikils það er vert.
Fjósin voru tvístæðufjós. Flórarnir voru eftir þeim
miðjum, og kýrnar voru bundnar undir hliðveggjum.1)
Vani mun hafa verið að reisa hellur milli básanna fyrir
milligerð.
Á stórbæjum voru tvö fjós; voru kýrnar í öðru, en
geldneytin í hinu. Búnautið var haft á innsta bás í fjósi,
eins og sóst af Búalögum.2 3) Sá siður hefir þó nokkuð
snemma lagst niður, því Ólafur Stephánsson talar um
þann vonda sið, að láta það standa fremst, og ráðleggur
hitt, eins og áður hafi verið siður, að láta það standa
innst.8) Orsök þess, að Ó. S. telur betra að láta bú-
nautið vera innst en fremst, er sú, að hann telur
minni hættu á, að kýr liggi niðri og gangi óreglulega,
ef nautið er innst, því þá þurfi svo oft að leiða það
um flórinn hjá kúnum, en við það örvist þær og beiði
frekar. Fyrir þessu segist hann hafa reynslu, og eins
munu þeir hafa haldið, sem settu þetta í búalögin fornu.
Á sumrin var allur málnytupeningur hafður í sel-
jum. Selstaðan var mislöng, oftast þetta 6—12 vikur.
Eggert Ólafsson segir það sið á öllum stærri bæjum, að
hafa eina kú heima, svo að ekki væri málnytulaust
með öllu. Seifarirnar héldust lengi við hér á la.ndi, og
alt fram á 19. öld; að mestu voru þær þó lagðar niður
á 16. og 17. öld, og þrátt fyrir boð konungs og hvatn-
ing margra góðra manna á 17. öld hófust selfarir ekki
að nýju.
En selfarirnar áttu mikinn þátt í því, að hægt var
1) Gísla saga Súrssonar I., 16., bls. 33.
2) Búalög bls. 107.
3) Lærdómslistafélagsrit VI. bindi, bls. 42.