Búnaðarrit - 01.01.1914, Blaðsíða 174
168
BÚNAÐARRIT
hreinir og glöggir, og bygðir á því sem er í raun og
veru. En ekki er auðgert að halda þá þannig, meðan
hentug form þeirra eru ekki við hendina.
Eg hefl haft iöngun til að halda búreikninga, en
það strandaði lengi á því, að eg hefl hvergi getað fengið
viðeigandi form, þrátt fyrir leit mína innanlands og utan.
Fór eg þess vegna að hugsa upp brúkleg form þeirra,
eftir okkar ástæðum, og vona að það hafl nú loks —
eftir endurbót mína á þeim — tekist sæmilega, þó að
eg búist við, að enn þurfl þau einhverra umbóta.
Aðalreikningarnir í þessum búreikningaformum eru r
Efna»krá, viðskiftareikningur, uðalreikningur og smá-
reikningar.
Efnaskráin sýnir alla eignina, viðskiftareikningurinn
öll viðskiftin, og aðalreikningurinn allar tekjur og gjöld
búsheildarinnar. Þessa þrjá reikninga þarf að skrifa ár-
lega. En smáreikningana, sem sýna hverja grein út af
fyrir sig, nægir að reikna út stöku sinnum eftir ástæð-
um; þeir nást hvort sem er ekki án ágizkunar að ýmsu
leyti á sveitabúum. Tel eg þá þess vegna áætlunar-
reikninga, sem eru með öllu ófærir til þess, að leggja
tii grundvallar við samning aðalreikninganna.
Þeir menn, sem hafa tekjur sínar og útgjöld að eins
í viðskiftum við aðra, eiga hægara með þetta, því að þá
ræður jafnan kaupverðið og söluverðið. Þeir munu geta
bygt aðalreikninginn á útkomu smáreikninganna, ef þeir
halda þá alla nógu nákvæmlega á hverju ári.
En þessu er öðruvísi varið með landbúnaðinn.
Að vísu benda flestir, sem á búreikninga minnast,
bændum á það, að haga reikningsfærslunni þannig, og
út um hinn mentaða heim mun helzt reynt að baslast
við það fyrirkomulag. En fáir sýna þó aðalreikning
sveitabúanna þannig gerðan, sem von er, því að það
mun reynast ókleift öðruvísi en með miklum ágizkunum.
Þesskonar reikningsform er sýnt í Búnaðarritinu
3. og 4. árgangi. Það mun vera ítalskt. Það er ætlað