Ný saga - 01.01.1996, Blaðsíða 67

s
Svipmyndir og frásagnir um fyrstu kröfugönguna á Islandi
Samstaða um undirbúning
göngunnar
Nú má geta þess að Ágúst Jósefsson prentari
var fulltrúi í ráðinu. Hann hafði dvalist Iengi í
Kaupmannahöfn og tekið virkan þátt í starfi.
Lýsti hann í bók sinni Minningar og svip-
myndir úr Reykjavík áhuga sínum og annarra
á fyrstu kröfugöngunni.lt Engrar andstöðu var
að vænta úr hópi sósíaldemókrata að því er
varðaði kröfugöngu. Þá segir Hendrik að
þriggja manna undirbúningsnefnd hafi verið
skipuð. í fundargerð fulltrúaráðsins kemur
fram að fimm manna nefnd var kjörin. Hend-
rik segist hafa flutt tillögu sína „í öndverðum
aprílmánuði 1923“. I fundargerðum fulltrúa-
ráðs verkalýðsfélaganna er Hendriks að engu
getið í sambandi við tillögu um 1. maí. í til-
vitnaðri fundargerð á bls. 72-73 segir í III. lið.
1. maí nefnd. Olafur Friðriksson lagði fram
tillögu þess efnis að 1. maí skyldi hátíðleg-
ur haldinn og fyrrverandi skrúðgöngu-
nefnd falið að sjá um framkvæmdir. Eftir
alllangar umræður og nokkurn kútvelting á
málinu var samþykkt að gangast fyrir að
halda hátíðlegan 1. maí og nefnd kosin til
framkvæmda. Þessir voru kosnir í nefnd-
ina. Olafur Friðriksson, Hendrik Ottósson,
Þuríður Friðriksdóttir, Erlendur Erlends-
son, Felix Guðmundsson. Undir fundar-
gerðina rita Héðinn Valdimarsson og Ottó
N. Þorláksson.
Kröfuganga á degi verkalýðsins 1. maí hefir
fyrir löngu unnið sér fastan sess og viður-
kenndan þegnrétt á almanaksári Háskóla og
Þjóðvinafélags. Jafnframt því hefir dagurinn
glatað gildi sínu og skelfir ei lengur eigna- né
yfirstétt. Baðstofufélagarnir Oddur Ólafsson
og Þórbergur Þórðarson sæju hvergi menn-
ingarhöllina miklu, sem átti að rísa úr urð og
grjóti í grunni þeim þar sem reistur var ræðu-
pallur handa Hallgrími kennara Jónssyni og
öðrum er fluttu ávörp áheyrendum er komu
til að hlýða á hvatningarorð er þeir hvíldust
nróðir eftir gönguna miklu. Enn er haldið
áfranr að „gefa dagsverk“ í glatkistuna gafla-
lausu og knýja Gróttakvörn hring eftir hring.
I kjallara Alþýðuhússins hlýða dansmeyjarn-
ar kalli skemmtanastjórans: „Allar úr pilsun-
um“ og litrík afþreyingarritin auglýsa fatafellur.
Tilvísanir
1 Jón Helgason, Arbœkur Reykjavíkur 1786-1936
(Reykjavík, 1941), bls. 368.
2 Sveinn Sigurðsson, Sókn d sœ og storð. Ævirninningar
Þórarins Olgeirssonar (Reykjavík, 1960), bls. 120.
3 „Kjör verkakvenna á öðrum tug aldarinnar. Samtal við
einn stofnenda félagsins Guðfinnu Vernharðsdóttur",
Verkakvennafélagsið Framsókn 50 ára. Afrnœlisrit [án út-
gáfust. og árs], bls. 9.
4 Sama heimild, bls. 17.
5 Fundargerð Vkf. Framsóknar.
6 bjóðviljinn 1. maí 1973.
7 Hendrik Ottósson,l4'gíinióí og vopnagnýr (Akureyri,
1951), bls. 47.
8 Agúst Jósefsson, Minningar og svipmyndir úr Reykja-
vík (Reykjavík, 1959), bls. 174.
Kröfuganga á
degi verkalýðsins
1. maí hefir fyrir
löngu unnið sér
fastan sess . . .
Jafnframt því
hefir dagurinn
glatað gildi
sínu og skelfir ei
lengur eigna- né
yfirstétt
65