Þjóðlíf - 01.07.1986, Blaðsíða 14

honum. Geta slík vinnubrögö dregið verulega úr óþarfa útgáfu
lyfseðla, rannsóknarbeiðna eða tilvísana.
Mikið af ofannefndri gagnrýni hefur beinst að síaukinni
áherslu á „hátæknilæknisfræði“ í heilbrigðisþjónustunni.
Gagnrýnendur eru þó alls ekki að gera lítið úr þeirri tækni sem
gerir kleift að hlynna að sjúkum, og jafnvel lækna þá. Því
verður ekki neitað að tækninotkun ýmiss konar er grundvallar-
atriði í nútímalækningum — en það verður að vega og meta
hverju sinni hvaða tækni er viðeigandi að nota frá siðferðilegu
sjónarmiði og hvaða aðgerðir skili virkilegum árangri í ljósi
markmiða heilbrigðisþjónustu. Það er verið að veitast að
þeirri tæknihyggju sem birtist annars vegar í því að læknisstarf-
ið er alfarið séð undir tæknilegu sjónarhorni, og hins vegar í
því að öllu er kostað til þess að efla tæknilega læknisfræði, sem
eðli sínu samkvæmt nýtist fáum einstaklingum — meðan orsak-
ir sjúkdóma og slysa „blómstra“ í samfélaginu og fjöldi sjúkl-
inga er vanræktur. Þetta má ekki skilja sem svo að velja verði
milli þess að sinna sjúkum eða slösuðum einstaklingum og hins
að vinna gegn félagslegum og umhverfisbundnum orsökum
sjúkdóma. Það væru afarkostir. Hvor tveggja felur í sér sið-
ferðilega skyldu, og þær fara mætavel saman. Önnur er aðkall-
andi og aðstæðubundin, þar sem líf tiltekins einstaklings getur
verið í veði. Hin felur í sér kröfu um stefnumótun og langtíma-
sjónarmið, sem byggir meir á almennum skynsemisrökum og
réttlæti en skýlausum siðaboðum. Siðferðileg umræða um
markmið og tilhögun heilbrigðisþjónustu er nauðsynleg til
þess að varpa ljósi á báðar hliðar vandans.
Vilhjálmur Árnason kennir heimspeki við Háskóla ís-
lands. Grein hans er afrakstur vinnu í starfshópi um
heilbrigSismál á vegum Framkvæmdanefndar um fram-
tíðarkönnun. Ýmsir meðlimir þess hóps lásu yfir fyrri
drög að greininni, gagnrýndu og gáfu ábendingar. Höf-
undur kann þeim öllum þakkir fyrir. Hann ber hins
vegar einn ábyrgð á greininni í þeirri gerð sem hún
birtist hér.
14 ÞJÓÐLÍF
i